Van honderd
naar
drieduizend
fruitbomen
per ha
DINGEN VAN DE WEEK
26
p)E veranderingen in land- en tuinbouw voltrekken
zich in snel tempo. Er wordt veel van het aan
passingsvermogen gevraagd om alles bij te houden.
Dat geldt zeker ook voor de fruitteelt.
Hoe was de situatie bij deze bedrijfstak 30—40
jaar geleden? Hier en daar ziet men de grote hoog-
8tammen en struiken op sterke onderstammen nog,
die in die tijd toonaangevend waren. Door sommigen
worden die nu beschouwd als kostbaar antiek. Van
daar dat minister Lardinois bij rooien hiervoor geen
premie wil geven, hoewel het door de EEG-minister-
raad dwingend is voorgeschreven.
Aan die grote bomen ziet men dat er veel ge
wijzigd is. Van 100 bomen per ha is het 3000 bomen
per ha geworden. De bodemverzorging veranderde,
de ziektebestrijding werd snel ingewikkelder, bij het
sortiment zag men de opkomst en neergang van de
Jonathan, gevolgd door de komeetachtige ontwikke
ling van de Golden Delicius. De fruitteler die thans
60—65 jaar is, heeft dit alles van nabij meegemaakt.
UIT DE TIJD DER „STEKF.I RF.IF.RS"
I^ATEN we eens gaan kijken hoe de fruitbedrijven er
toen uitzagen. In de Betuwe had men hoogstam
Goudreinette, Bellefleur, Sterappel en Meikers in gras.
In Zeeland kwamen grasboomgaarden maar beperkt voor.
Hier had men halfstammen en struiken met bessen on
der, vooral kruisbessen en Duitse Zure rode bessen. En
de grond werd 's winters ondiep gespit (omgelegd). Tus
sen de Betuwnaren en Zeeuwen was het vaak bekvech
ten wat beter was: gras of zwarte grond. Wederzijds
vond men elkaar geweldig dom.
De bessen brachten dikwijls meer geld in het laadje
dan de appels en peren. Inplaats van boomgaard werd
dan ook soms gesproken over „beierhof", waarbij met
de „beiers" de bessen werden bedoeld, die door vrouwen,
meisjes en schoolkinderen onder het zingen van stich
telijke en onstichtelijke liederen werden geplukt. Bij de
kruisbessen werden de armen van de dames met tafel
zeiltjes beschermd tegen de „stekels" en werden de strui
ken vrijwel kaal geritst. Het mengsel van bessen en bla
deren werd door de „windmeule" gedaan, waarbij het
blad werd weggeblazen en de bessen overbleven.
Pas later kregen we de boomgaarden met „wijkers" op
IX en „blijvers" op sterke onderstammen. En weer later
werden enkel „wijkers" op IX geplant als voorlopers van
de huidige slanke spil.
KEVERS VANGEN OP TEERPLANKJES
|N „Verslag proefvelden" .van .de Rijkstuinbouwcon-
sulent voor Zeeland (ir. A. W. van de Plassche)
De „windmeule'* was een waardevol werktuig bij de
krulsbessenoogst
kunnen we lezen hoe het spuitschema er in 1934 uitzag.
Vooraf wordt opgemerkt dat er reeds meerdere sproei-
schema's in omloop zijn en dat er voortdurend vele ver
schillende nieuwe middelen worden aangeboden. Dus
ook toen al. Als meest doelmatige schema werd echter
aanbevolen:
Tegen bladluis: in de winter vruchtboomcarbolineum
(58 en in voorjaar en zomer 0,1 nicotine 1%
zeep.
Tegen spint: in de winter 10 mineraalolie. In de
zomer 1 1% Californische pap.
Tegen Moedluis: in de winter 8 vruchtboomcarboli
neum. Vanaf het optreden nicotine zeep.
Tegen zaagwesp: direct na de bloei en 8 dagen daarna
spuiten met nicotine zeep. Minder goed resultaat met
noodarsenaat. Derrisprodukten in onderzoek.
Tegen wormstekigheid (fruitmotje): na de bloei, bij het
afvallen van de bloembladen 0,3 loodarsenaat, met de
aantekening dat dit middel tegelijk met Californische
pap en Bordieauxse pap tegen schurft kon worden gespo
ten.
Tegen appelbloesemsnuitkever: vangbanden om de
boomstammen leggen van jute of ander materiaal. De
kevertjes kruipen daaronder. In de wintermaanden moe
ten de vangbanden worden afgenomen en uitgekookt(l),
waarna ze opnieuw om de bomen moeten worden gedaan.
Tegen schurft bij appels: voor de bloei 1 Yt Bordeaux-
se pap. Bij niet kopergevoelige variëteiten ingeval van
sterke schurftaantasting zo kort mogelijk voor de bloei
herhalen. Na de bloei 11 y2 Californische pap, her
halen naar gelang van de noodzakelijkheid, weersgesteld
heid, enz.
Tegen schurft bij peren: voor de bloei eveneens lYt
Bordeauxse pap. Na de bloei 1 Bordeauxse pap. Niet
De vatpomp was 35 Jaar geleden een voorbeeld van
vooruitstrevendheid.
schurftige en kopergevoelige peren 1\Vi Californi
sche pap.
Tegen appelmeeklauw: 4 Californische pap even
voor het opengaan der knoppen.
Tenslotte nog het advies voor bestrijding van de
wormpjes in frambozen (frambozenkever): bij de eerste
waarneming van kevertjes de stengels schudden in de
vroege morgenuren bij sombere weersgesteldheid; de ke
vertjes worden vervolgens opgevangen op geteerde
plankjes of karton.
j^ET slechts enkele onderbrekingen hebben wij
wekelijks In 1972 op deze plaats geschreven
over het wel en wee binnen de tuinbouw. Het was
een zeer gevarieerd en rijk geschakeerd jaar, waarin
blijde en droeve dingen, optimisme en pessimisme,
voorspoed en tegenslag afwisselend naar voren kwa
men. Het is niet onze taak om nogmaals uitvoerig in
te gaan op datgene wat om als tuinders heeft bezig
gehouden, maar wel willen wij enkele algemene lij
nen aangeven en volgen.
De eerste lijn is die van de onverwacht hoge prij
zen voor appelen en peren, die onderwerp van vele
gesprekken zijn geweest en die voor de fruittelers
over het algemeen genomen niet hebben geresulteerd
in aanzienlijk hogere geldelijke opbrengsten.
De veilingomzetten van fruit zijn echter weinig ho
ger dan het jaar daarvoor, en in elk geval veel min
der gestegen dan de hoge prijzen zouden doen ver
moeden!
Wat die hoge prijzen betreft, moet ons de opmer
king van het hart, dat wij ons hierop dikwijls hebben
verkeken. Dit jaar hebben wij een enorme hoeveel
heid fruit in de kleine maten gehad en dat bracht al
tijd aanzienlijk minder op dan de grote maten die zo
spaarzaam waren.
Ook moet ons van het hart, dat wij toch wel ge
schrokken zijn van de enorme hoeveelheden industrie-
fruit, die er gedurende het gehele najaar en het be
gin van de winter op de veilingen in ons gebied wer
den aangevoerd. Soms was dat door overmacht om
dat het fruit was verhageld. Dat is jammer, maar
hopelijk incidenteel. Anders ligt het met de grote aan
voeren uit de verouderde boomgaarden die niet al
leen teveel extra teeltkosten vragen, maar bovendien
niet meer de kwaliteiten leveren die de consument
vraagt.
Wij hopen van harte, dat de telers zich geen zand
in de ogen zullen laten strooien door prijzen van 40
cent per kg voor inrustrie-appelen.
Onder normale omstandigheden op de Europese
fruitmarkt kunnen wij dat wel vergeten. Wij zien dan
nog eerder prijzen van ƒ1,en meer per kg voor
de beste kwaliteiten appelen en peren. Dat betekent
dus: rooien wat oud en verouderd is en het bedrijf
steeds opnieuw aanpassen.
EEN andere lijn, die wij even willen volgen, is
L die van de kleinfruitteelt, die vooral op Zuid-
Beveland van belang is. Kasaardbeien, gevolgd door
tomaten, hebben het redelijk gedaan, maar niet beter
dan het jaar ervoor en dat betekent dat de onderne
mers op deze bedrijven geen deel hebben gekregen
in een stijgende welvaart, of compensatie voor de
grote inflatie die aan de gang is.
De volle gronds kleinfruit produkten als aardbeien,
frambozen, bessen en bramen hebben wisselende re
sultaten te zien gegeven. Het beste kwamen de bra
men en rode bessen uit de bus. Minder de frambozen
en eigenlijk slecht de natuuraardbeien, die te goed
koop waren in de drukste aanvoerweken.
Beter deden de aardbeien het ,die zijn geteeld on
der plastic kappen. Uitgesproken teleurstellend ver
liep de pruimenteelt door te weinig kilo's en geen ho
gere prijzen dan het vorige jaar en een misoogst ga
ven de zure morellen. Onder normale omstandighe
den brengen deze de laatste jaren voor de Zuid-Beve*
landse telers rond 200.000,op, nu was dat nog
geen 20.000,
VA/AT de volle grond produkten betreft, wordt het
steeds moeilijker voor de tuinder om tegen ren
dabele prijzen produkten af te zetten, omdat door me
chanisatie van de teelten steeds meer de landbouw
bedrijven worden ingeschakeld voor de voorziening
van de industrie, wat de grove groenten betreft.
Hierdoor was bijvoorbeeld de teelt van knolselde
rij voor de industrie op de tuinbouwbedrijven nog maar
een fraktie van wat het enkele jaren terug was. Het
uienareaal onderging ten opzichte van het vorig jaar
een drastische vermindering, waarmee weer eens
werd bewezen hoe gemakkelijk men bij dit produkt
achter de markt aanloopt. De oogst was redelijk goed
en gedurende het gehele najaar zijn de uien verkocht
geworden tegen redelijk tot zelfs hoge prijzen. Het
vorig seizoen eindigde voor de uienbewaarders bij
zonder slecht en grote geldelijke verliezen werden
geleden. Het uienseizoen heeft een veelbelovende
start gehad en ook voor de komende maanden is men
optimistisch.
(")OK wat de kasgroenten betreft, zijn de resulta-
ten dit jaar weer erg wisselvallig geweest. Sla
is dikwijls verkocht geworden tegen goede prijzen.
Met de tomaten zat het vooral in het begin van het
seizoen fout, toen de Oost-Europese concurrentie op
de West-Europese markt enorm groot was. De kom
kommerteelt heeft gemiddeld een teleurstellend re
sultaat opgeleverd, zeker in de tweede helft van het
seizoen.
Voor een hoera-stemming onder de kasgroenten-
telers is dan ook geen sprake en er vinden opnieuw
omschakelingen plaats naar de bloementeelt, waar
mede ook in 1972 over het algemeen redelijke resul
taten werden behaald, al blijft voor een geïsoleerd
gebied als Zeeland de afzet een groot probleem.
Er zou veel meer te schrijven zijn over het wel en
wee van de tuinbouw in Zeeland en West-Brabant in
1972, maar wij willen het laten bij deze enkele alge
mene opmerkingen, die toch wel hebben aangetoond
dat over het algemeen de tuinder in 1972 opnieuw
geen of een niet voldoende aandeel heeft gehad In
de welvaart waarvan sprake is in ons land.
