Verslag demonstratie
verwerking van kunstmest
in losse en vloeibare vorm
te Axel
Op dinsdag 20 juni j.l. werd op het terrein van de
Rijkswaterstaat te Axel een grote landelijke demon
stratie gehouden van methoden voor verwerking van
kunstmest in losse en vloeibare vorm op de boerderij.
De beschikbaarheid van een zeer groot terrein maak
te het de organisatoren mogelijk een groot aantal me
thoden te laten demonstreren.
Hierdoor kon zowel voor de boer als het loonbe
drijf een aantal methoden van kunstmestverwerking
worden getoond. Het tijdstip van de demonstratie was
zo gunstig mogelijk gekozen in verband met de werk
zaamheden op de boerderij. Een zeer groot aantal be
zoekers hebben dan ook blijk gegeven van hun be
langstelling. Hoewel de losse verwerking van kunst
mest in vaste en vloeibare vorm op de bedrijven nog
•slechts sporadisch plaatsvindt, heeft de bezoeker een
goede indruk kunnen krijgen van de mogelijkheden,
die er op dit terrein zijn. Ondanks het feit dat er mo
menteel nog voldoende bekend is in welke vorm de
meststoffen voor de toekomst beschikbaar zullen ko
men en er nog weinig inzicht is in de hieraan ver
bonden opslag- en transportproblemen is er aanlei
ding te veronderstellen, dat ook bij de kunstmest de
verpakking in zakken van 50 kg geheel of grotendeels
zal verdwijnen.
DOEL EN OPZET VAN DE DEMONSTRATIE.
De demonstratie had als doel een zo groot mogelijk
aantal methoden te demonstreren om een inzicht te
krijgen in de mogelijkheden van verwerking van
meststoffen in losgestorte en vloeibare vorm.
Voor de verwerking van vaste meststoffen wordt
gebruik gemaakt van geprilde kalkammonsalpeter en
als vloeibare meststof werd gebruikt een stikstofop-
xossing, die per 100 liter 39 kg N bevatte.
Bij de verwerking van de vaste meststof zijn 12
methoden gedemonstreerd, waarbij 14 verschillende
kunstmeststrooiers waren betrokken. Voor de ver
werking van de vloeibare meststof zijn twee metho-
DE GEDEMONSTREERDE METHODEN.
Methode 1.
Bij deze methode is er vanuit gegaan dat de kunst
meststrooier op een vaste hoogte in de hefinrichting
is geblokkeerd of dat de strooier te hoog is om
rechtstreeks vanuit de kipwagen gevuld te worden.
Om het vullen van de strooier vanuit de wagen
mogelijk te maken werd gebruik gemaakt van een
transporteur, die de kunstmest voldoende hoog
bracht om de strooier te vullen. Om onafhankelijk te
zijn van het electrische net werd de stroom opge
werkt door een aggregaat via de aftakas van de trek
kers. Zowel de transporteur als het aggregaat waren
van het merk „GeWe". Als kipwagen werd een nor
male 5-tons wagen van het merk „Spijkstaal" ge
bruikt, terwijl de kunstmeststrooier van het merk
„Lely" type-1250 was. Deze methode heeft aange
toond dat bij kunstmeststrooiers met grote vulhoogte
gemakkelijk via een transporteur de kunstmest los
kan worden verwerkt.
Methode 2.
Om het vullen van de kunstmeststrooiers die op
vaste hoogte in de hefinrichting zijn gemonteerd mo
gelijk te maken, is bij deze methode een hoogkippen-
de „Krone"-wagen ingezet. De wagen kan door een
speciale schaarconstructie vanaf ongeveer 1.40 meter
hoogte storten.
De meest gangbare kunstmeststrooiers op de boer
derij zullen door deze hoogkippende wagen recht
streeks via de doseerschuif kunnen worden gevuld.
Als kunstmeststrooier werd bij deze methode een
nieuw model „Amazone" type-ZAE601 ingezet.
Dit lage model (ongev. 90 cm hoogte) zal bij nor
male kipwagens ook rechtstreeks kunnen worden ge
vuld als de hefinrichting van de trekker tijdens het
vullen voldoende kan zakken.
Methode 3.
Het vullen van de kunstmeststrooier rechtstreeks
uit de kipwagen is mogelijk wanneer de strooier niet
hoger is dan ongev. 1.00 meter en tijdens het vullen
kan zakken tot de grond. De hiervoor gebruikte
kunstmeststrooier ,„P.Z. Vibrax" type-600 had een
hoogte van ongev. 1.00 meter. In combinatie met een
B.AV.-kipwagen kon gemakkelijk rechtstreeks via
de doseerschuif van de wagen worden gevuld.
Dit is een meihode, die vrijwel geen extra investe
ring vraagt.
Methode 4.
Voor kunstmeststrooiers, die erg hoog zijn om te
vullen, zoals de hier gedemonstreerde „Accord"-pneu-
matische strooier heeft men de kopwagen voorzien
van een tweede vloer. Deze vloer loopt op vanaf de
voorzijde tot boven het achterschot van de wagen.
Aan de achterzijde loopt deze vloer uit in een trech
ter, die voorzien is van een doseerschuif. Hierdoor
is het mogelijk geworden met de normale kipwagens
te storten op grote hoogte. Bij deze methode werd de
worden 10 zakjes van 50 kg kunstmest gebundeld in
banden. Deze kunnen dan met behulp van een voor
lader met haak worden opgenomen en verplaatst.
Het 2ware handwerk bij het laden en lossen komt
hierdoor te vervallen. De „Nordsten Exactomatic"
nokkenradstrooier completeerde deze methode. Het
vullen van de strooier vond plaats rechtstreeks vanaf
de wagen in handwerk.
Methode 7.
Om in het veld onafhankelijk te zijn van net-
stroom is het mogelijk om transportbanden aan te
drijven via een hydromotor. Een B.A.V.-kipwagen
was aan de achterzijde voorzien van een opvoer-
bandje, die de kunstmest rechtstreeks via de doseer
schuif in een hoge strooier kon draaien. De benodigde
olie werd betrokken via een speciale pomp. Aan de
achterzijde van de wagen kon met behulp van een
driewegkraan de stand van de kipbak en de aandrij
ving van het afvoerbandje worden geregeld. Dit los
systeem zou uiteraard voor meerdere doeleinden
kunnen worden gebruikt. De „Nodet"-pneumatische
strooier heeft een grote vulhoogte, maar kon zonder
problemen worden gevuld.
Methode 8.
Bij het gebruik van grote getrokken strooiers is
het denkbaar dat de kunstmeststrooier tevens wordt
gebruikt als transportmiddel. Telkens wordt dan een
volle bakinhoud opgehaald vanaf de boerderij en
vervolgens leeggestrooid. Het vullen op de boerderij
zou dan kunnen plaatsvinden met behulp van een
voorlader op de trekker voorzien van een grondbak,
die de kunstmest opschept uit een voorraad op de
vloer.
Met een „Ford"-voorlader en de getrokken strooier
„Amazone" type Z.G.-5000 werd dit systeem op het
veld gedemonstreerd. Bij dit systeem zijn weinig
extra voorzieningen noodzakelijk.
Methode 9.
Opslag van kunstmest in hoogbouwsilo's maakt
het vullen van de strooiers wel zeer eenvoudig. Deze
methode werd op het terrein gedemonstreerd met
een polyester silo van „Cebeco" en de gedragen
kunstmeststrooier van „Vicon" type-600. Voor het
vullen behoeft men slechts de strooier onder de silo
te plaatsen en de losklep van de silo te openen. Deze
opslag vraagt echter al gauw 300 tot 400 investe
ring per m3 inhoud.
Methode 10.
Een ander type silo met een grote trevira-zak, die
is opgehangen in een frame, werd getoond in combi
natie met een grote getrokken „Lely"-strooier type
L 2000 H. Ook deze hogere strooiers kunnen gemak
kelijk rechtstreeks vanuit deze silo worden gevuld.
In combinatie met grote strooiers kan gedacht wor
den aan het systeem, waarbij de silo's op het bedrijf
staan en van daar uit de strooier rechtstreeks wordt
gevuld.
-< -
Kunstmeststrooiers met geringe hoogte kunnen meestal rechtstreeks vanuit
de kipwagen worden gevuld.
•- - A y\,
„A.B.Z."-spuitmachine die geschikt gemaakt is voor het verspuiten van vloei
bare meststoffen.
den getoond, waarbij een viertal types spuitmachi-
nes waren betrokken. Daarnaast was voor de opslag
van de meststoffen en het vullen van de strooiers
een aantal types wagens, transporteurs, silo's, voor
laders en een hydraulische kraan aanwezig. Omdat
al deze hulpmiddelen vooraf waren gepland in een
bepaalde methode, konden over het algemeen zeer
goede verwerkingscombinaties worden getoond.
VERWERKING VAN VASTE MESTSTOFFEN
IN LOSGESTORTE VORM.
Voordelen zijn:
a.) arbeidsbesparing en -verlichting
b.) geen plastic-zakken.
Nadelen zijn:
a.) opslag in losse vorm vraagt extra voorzie
ningen.
b.) controle op de dosering (hoeveelheid per
ha) is moeilijker.
c.) hygroscopische meststoffen (b.v. kalksalpe-
ter) kunnen niet in losse vorm worden ver
werkt.
nieuwe „Accord"-3500 getrokken model gedemon
streerd, die gekoppeld is aan een tweewielig wagen
tje, waarop de voorraad kunstmest wordt meegeno
men. Tijdens het strooien wordt de inhoud regelma
tig in de strooier gekipt.
Methode 5.
Om ook het vullen van een schotelstrooier recht
streeks vanuit de wagen te demonstreren werd bij
deze methode gebruik gemaakt van de „Wilmo"
type400-schotelstrooièr. Doordat dit type strooier erg
laag is gebouwd kan gemakkelijk rechtsstreeks van
uit de wagen worden gevuld. Óm de brede bak van
de kunstmeststrooier gemakkelijk te kunnen vullen
zal deze minstens éénmaal verplaatst moeten worden.
Enig handwerk blijft hier steeds noodzakelijk. De
gebruikte kipwagen was van het merk „Schuite
maker".
Methode 6.
Naast de verwerking in losgestorte vorm wordt
ook nog steeds gezocht naar arbeidsverlichting bij
het hanteren van zakken. De Handels Mij. „Vulcaan"
heeft het Easy lift-slings geïntroduceerd. Hierbij
Methode 11.
Speciale hoogkippers hebben tot nu toe nog wei
nig ingang gevonden op de bedrijven. Voor het over
slaan van produkten van de ene op de andere wagen
zijn ze echter zeer doelmatig. Op de demonstratie leek
de „Vicon"-hoogkipper van 7 ton in combinatie met
de getrokken „Vicon"-strooier type 4000 een zeer
bruikbare methode voor de grotere landbouw- en
loonbedrijven.
De hoogkipper was voorzien van een trechtervor
mige uitloop met doseerschuif. De grote getrokken
strooier was voorzien van extra grote banden (20.00
20) om de insporing te beperken.
De „Vicon"-strooier werd ook nog gedemonstreerd
met een speciale schijvenmarkeur (ijzeren hond) die
op elke gewenste afstand door een touw kan worden
ingesteld. Hiervoor was op de demonstratie bijzonder
veel belangstelling. Naast de „Vicon"-methode werd
ook nog gedemonstreerd met een zelf rijdende kunst
meststrooier van het I.L.B., die door zijn vier grote
wielen en knikbesturing specifieke voordelen heeft.
Ondanks de grote inhoud is de bodemdruk gering.
Deze machine werd gedemonstreerd door „Vulcaan"
Rotterdam.
