#Rond de
Schelde
De eerste ervaringen met
vloeibare meststoffen
zijn gunstig
7
C. v. d. VEN,
CA.H - Zevenbergen
De nieuwe bemestingsmethode voor zeekleibouw
land omvat kali in de zomer strooien en inploegen
en in het voorjaar N.P.-oplossingen spuiten.
In samenwerking met het I.B. te Groningen, het
I.L.R. te Wageningen, het C.S.V. te 's-Gravenhage en
het O. S.-fonds zijn in 1968 twee akkerbouwers in
West-Brabant begonnen met het aanwenden van
vloeibare stikstofmest op al hun bouwland. Een be
zoek aan enkele Franse bedrijven, waar met gunstig
gevolg vloeibare meststoffen worden aangewend, gaf
de doorslag om deze proef te nemen. De Nederland
se Stikstof Mij te Sluiskil leverde de vloeibare stik
stofmeststof, Urean genaamd, die per 100 liter op
lossing 39 kg N bevat, half als ammoniumnitraat en
half als Ureum.
Bij A. v. Hoof te Standaarbuiten werd de Urean-
opslag in een polyester hoogbouwsilo opgeslagen.
Van hieruit kan de Urean in een op een wagen ge
plaatste polyester tank stromen, die nodig is voor
transport naar de percelen.
Bij A. Blok te Heyningen gebeurde de opslag in een
butylrubberzak, welke hangt in een verplaatsbare
open silo van staalkonstruktie. Voor transport naar de
percelen worden vóór- en achterop de trekker ge
plaatste spuittanks gebruikt. Er is geen tussentrans-
port. Omdat de percelen vlak bij de gebouwen liggen
is dit hier een goede werkmethode.
DE RESULTATEN MET VLOEIBARE
STIKSTOFMEST
Gebleken is dat vitale onderdelen van de spuitma-
chine van roestvrij staal moeten zijn. Andere meta
len, in het bijzonder koper en aluminium, worden
door vloeibare meststoffen aangetast.
Urean is iets taai vloeibaar. De tabellen voor het
spuiten van bestrijdingsmiddelen zijn voor vloeibare
meststoffen niet te gebruiken. Voor vloeibare mest
stoffen moeten de openingen in de spuitgastj es gro
ter zijn. Dit geldt eveneens voor kranen en door-
stroomvernauwingen. De pomp moet de helft meer
kapaciteit hebben dan voor het spuiten van bestrij
dingsmiddelen nodig is.
Waar het mogelijk was, werd Urean direkt na het
spuiten ingewerkt. Op graan- en graszaadpercelen gaf
Urean, vroeg in het voorjaar aangewend, hoegenaamd
geen ibladvenbranddng. Bij een flink groeiend gewas
en bij hogere temperaturen is wel wat bladverbran
ding gekonstateerd. Spuiten onder hoge druk geeft
gemakkelijk overwaaien van de vloeibare stikstof-
mest.
In de driejarige proefperiode bleek de werking van
Urean ongeveer gelijk aan die van kalkammonsalpe-
ter. Voor het nauwkeurig vaststellen van het wer
kingscoëfficiënt van de stikstof in Urean zijn echter
meer proefvelden nodig. De prijs van Urean ligt kort
bij die van kalkammonsalpeter in bulk. Het vermoe
den bestaat dat Urean goedkoper zal worden.
De voordelen van het spuiten van vloedbare stik
stofmeststof bleken te zijn:
1. Een betere verdeling van de stikstof dan bij cen
trifugaal en pendelstrooien.
2. Weinig wielsporen in het land en een belangrijke
arbeidsbesparing, doordat de werkbreedte van
spuiten belangrijk groter is dan van strooden. Goed
toegerust is het mogelijk dat één man 30 ha per
dag afwerkt.
3. Een belangrijke arbeidsverlichting doordat de
vloeibare meststof kan worden gepompt. Er zijn
geen zakken nodig.
HET OPRICHTEN VAN DE
BEMESTINGSCOMBINATIE NOORDHOEK
De goede resultaten bereikt met het spuiten van
Urean, deden dit voorjaar besluiten tot het oprichten
van De Bemestingscombinatie Noordhoek. Uit een 20
tal akkerbouwers werd een bestuur van 3 leden ge
kozen, die met een kunstmesthandelaar en een loon-
spuiter tot een samenwerkingsverband kwamen. De
leegstaande vlasrootbakken te Noordhoek bleken ge
schikt te zijn voor de opslag van de Urean.
Dit voorjaar is reeds 250 ha met vloeibare stikstof
meststof bespoten en we verwachten in de nabije toe
komst een uitbreiding tot 400 ha.
DE AANWENDING VAN KALI EN FOSFORZUUR
IN NIEUWE BANEN
Wanneer naast stikstof spuiten ook nog gekorrelde
P.K. mengmeststoffen of super wordt gemengd met
kalizout en vervolgens uitgestrooid, dan is een extra
werkgang nodig. De voordelen van arbeidsbesparing
en -verlichting van het spuiten van vloeibare stikstof
gaat hiermee verloren. In het voorjaar kali en fosfaat
strooien geeft veel sporen in het land, tenzij we het
doen over bevroren ploegsneden. Beschadiging van
de strooier is hierbij niet uitgesloten.
Kali in grote hoeveelheden over ploegsneden aan
gewend, bevordert slemp- en korstvorming van klei
grond en geeft gemakkelijk zoutschade aan het in
te zaaien gewas. Over het algemeen heeft zeeklei-
bouwland een goede tot zeer goede kalitoestand, zo
dat kali strooien in het najaar en inploegen beter vol
doet en geen nadelige invloed heeft op de opbrengst.
Jammer genoeg heeft meer dan de helft van het zee
kleibouwland een wat laag fosfaatgehalte. Een voor
jaarsgift van fosfaat is op deze grond gunstig voor een
vlotte begingroei en de opbrengst van de gewassen.
Dit noodzaakt om het fosfaat in het voorjaar bij de
stikstof te geven,.
Dit resulteert in een nieuwe bemestingsmethode
voor de meeste akkerbouwbedrijven in het zeekleige
bied. De kali in het najaar geven en inploegen. Het
fosfaat in het voorjaar gemengd met de stikstof spui
ten.
- - i - "5. w
Met deze foto krijgt U een indruk hoe de machine er
uit ziet.
HET SPUITEN VAN N.P. OPLOSSINGEN
In België zijn vloeibare N.P. oplossingen te koop,
die goedkoper zijn dan de gekorrelde N.P. meststof
fen in plasticzakken bij ons. De transportafstand naar
het zuid-westelijk zeekleigebied van Nederland blijkt
geen bezwaar te zijn.
Deze vloeibare N.P. oplossingen bevatten per 100
liter:
18 kg N en 18 kg P2O5 21 kg N en 7 kg P2O5
22 kg N en 11 kg P-jOr, 15 kg N en 50 kg P2O5
De stikstof is in de vorm van ammonium en het
fosfaat is volledig in water opgelost. Laatstgenoemde
meststof, die per 100 liter 15 kg N en 50 kg P2O5 be
vat, is bij uitstek geschikt om te mengen met Urean,
die per 100 liter 39 kg N bevat. Hiermee is het moge
lijk elke willekeurige samenstelling te maken. Wel
zijn 2 opslagtanks nodig (of twee rootbakken).
Voor het vaststellen van de stikstofgift kan uitge
gaan worden van eigen ervaringen. De fosfaatgift
wordt bepaald op de uitslag van het grondonderzoek.
Stel, dat een ha aardappelen 200 kg N en 100 kg P2O5
nodig heeft. Hiervoor wordt een mengsel gemaakt van
435 liter Urean en 200 liter N.P oplossing 15 50 0.
Bij de Waterleiding wordt de hoeveelheid af te ne
men water gemeten met een vloeistofmeter. Bij het
spuiten van vloeibare meststof is ook een vloeistof-
meter nodig. Tijdens het spuiten moet direkt te zien
zijn hoe groot de gift per ha is. Zo'n vloeistofmeter
is ook nodig voor het maken van mengsels. De vloei
stofmeter moet een grote meetkapaciteit hebben, de
hoeveelheid nauwkeurig weergeven en mag niet door
vloeibare kunstmest worden aangetast.
IN HET NAJAAR KALI STROOIEN
EN INPLOEGEN
Bij de kalibemesting wordt uitgegaan van het bouw
plan en het advies op het grondonderzoek. Het meeste
zeekleibouwland heeft een kalitoestand van goed of
beter. Hier kan volstaan worden met 'n kaligift op
een derde tot de helft van het bo'uwland. De aardap
pelen krijgen altijd een extra zware kaligift ter be-
striiding van het blauw. Ter verduidelijking van deze
kalibemesfingspolitiek is hier een voorbeeld gegeven
van een 50 ha akkerbouwbedrijf op zeeklei met een
goede kalitoestand. Op de 10 ha aardappelen, 10 ha
suikerbieten en 30 ha graszaadteelt en granen is vol*
,i.u^aonderzuek in totaal 6000 kg kalizout
60 nodig.
De 10 ha aardappelen krijgen veel meer kali dan is
geadviseerd en wel in totaal 7000 kg; de 10 ha sui
kerbieten 1500 kg; de rest krijgt geen kali. Totaal
aankopen 850 kg kalizout 60
Het kalizout wordt in het najaar over graan en
graszaadteeltstoppels gestrooid en ingeploegd.
De Bemestingscombinatie Noordhoek denkt er over
kalizout 60 in bulk te ontvangen en door een loon
werker te laten strooien. Dit kan heel goed met een
centrifugaal- of pendelstrooier met een drietons bak.
Dat hiervoor mogelijkheden zijn, blijkt uit het prijs
verschil tussen kalizout 60 in bulk en gezakt pro-
dukt, dat voor het bedrijf in bovenstaand voorbeeld
in totaal ongeveer 80,scheelt. Vergeleken met
kalibevattende mengmeststoffen is het verschil groter.
BIEDT HET SPUITEN VAN N.P.K. OPLOSSINGEN
PERSPEKTIEF
Momenteel worden op de meeste akkerbouwbedrij
ven N.P.K. mengmeststoffen aangewend. Het ligt nu
voor de hand te overwegen in het voorjaar „drie in.
één" te spuiten. Bij de kunstmestfabriek te Luik in
België zijn te koop suspensies die per 100 liter bevat
ten:
19 kg N, 19 kg P2O5 en 19 kg K2O;
16 kg N, 16 kg P2O5 en 33 kg K2O.
Deze suspensies, die in wezen maar „halve oplossin
gen" zijn, kosten nogal veel.
Verder zijn bij deze fabriek oplossingen beschik
baar die per 100 liter bevatten:
10 kg N, 10 kg P2O5 en 10 kg K2O
6 kg N, 6 kg P2O5 en 12 kg K2O
Bij lage temperaturen bestaat bij oplossingen het
gevaar voor uitkristaliseren van d.e kali. De konsen-
tratie is aan de lage kant, zodat voor een bepaalde
hoeveelheid voedingsstoffen er ongeveer twee keer
zoveel gewicht op het land gebracht moet worden, dan
bij het strooien van mengmeststoffen. De konklusie
is dan ook, dat vloeibare N.P.K. mengmeststoffen
veel minder interessant zijn, dan vloeibare NP. meng
meststoffen.
SAMENVATTING
De nieuwe bemestingsmethode voor zeekleibouw
land omvat: kalizout 60 in het najaar strooien en
inploegen. In het voorjaar het fosfaat tegelijk met
de stikstof spuiten. Hiervoor mengsels maken van
Urean met N.P. oplossing. De verwachting is, dat deze
nieuwe methode goedkoper wordt dan het aanwenden
van gekorrelde mengmeststoffen. Bovendien geeft het
arbeidsbesparing, arbeidsverlichting, minder wielspo
ren en een betere verdeling van de meststoffen dan
bij centrifugaal- en pendelstrooiers. Het samenwer
ken in een bemestingscombinatie is gunstig om goed
koop en nauwkeurig te werken.
Dit voorjaar hebben de bodemherbiciden in de bie
ten prima gewerkt; hier en daar zelfs te goed met als
gevolg een te dunne stand. In de aardappelen is de
chemische onkruidbestrijding ook goed geslaagd. De
langdurige vochtige en koude periode heeft de che
mische middelen alle kans gegeven om dit gewas
schoon te houden. Op die percelen echter waar met
te veel wind is gespoten is soms slechts één kant van
de aardappelbedden schoon. Wind is dikwijls een rem
op de uitvoering van ons spuitplan; de kwaliteit van
het werk wordt er nadelig door 'beïnvloed en tevens
lopen we het risico, dat de gewassen op aangrenzende
percelen schade ondervinden. Vooral bij het toepas
sen van groeiregulerende middelen in de granen is
rustig weer gewenst. Met een zo lage concentratie
aan middel per ha is het vereist, dat iedere plant zijn
deel krijgt. Het gevolg is dan dat alle planten even
'kort en stevig blijven en met het oog is zelfs te zien,
dat de stengels dikker zijn geworden. Vermeldens
waard is dat dan bij het optreden van voetziekte in
de granen vrijwel geen schade optreedt. Wonderlijke
dingen spélen zich dus op deze wijze af in het plan
tenleven. Buurman verdiept er zich ook nog al eens
in en bestudeert vrij intensief het rode spuitboek voor
de landbouw. Hij is van mening, dat we over enkele
jaren in meerdere gewassen groeiregulerend zullen
gaan spuiten. Als eerste nieuwe gewas voorziet hij de
aardappelen. Zijn theorie is nogal erg begrijpelijk,
want hjj gaat er van uit, dat een aardappelknol geen
wortel is maar een levend stengeldeel waarop deze
middelen bij uitstek goed zullen werken. Hij ver
wacht dan ook, dat hierdoor de knollen veel dikker
en groter zullen worden en meer de vorm van een
sinaasappel zullen krijgen. Kriel komt dan niet meer
voor met als gevolg, dat het aardappelopslagprobleem
vrijwel te verwaarlozen zal zijn. Misschien zal zelfs
de veel besproken blauwgevoeligheid dan geen rol
van betekenis meer spelen. Voor het gewas suikerbie
ten voorziet hij het allemaal nog wat moeilijker,
daar we hier met een wortelgewas te doen hebben,
maar bij toepassing van deze middelen in een dubbe
le concentratie lopen we de kans, dat het bladvolu-
me afneemt en het suikergehalte toeneemt. Dit alles
overdenkende krijgen we het gevoel, dat we nog
maar aan het begin staan van een grote omwenteling
in de landbouw. Vele nieuwe dingen staan ons vol
gens buurman nog te wachten en het zal er voor de
jonge boer niet eenvoudiger op gaan worden. De we
reldbevolking groeit nog steeds en de landbouw zal
aan de vraag naar voedsel dienen te voldoen. We héb
ben een boterberg gehad en ook magere suiker ge
kend. Met overschotten aan fruit en aardappelen zijn
we pijnlijk geconfronteerd geweest, maar in de
stroomversnelling van deze tijd blijken meerdere van
deze genoemde factoren van voorbijgaande aard te
zijn en nog niemand kan voorspellen wat voor nieu
we dingen ons allemaal nog te wachten zullen staan.
Thans is er echter deze weken al veel nieuws op
landbouwgebied te zien op de proefboerderij „de
Rusthoeve" en een bezoek hieraan zal zeker de moei
te waard zijn. Bij de ingang van het bedrijf ontdekt
men nu op de dampalen twee emblemen welke de
wetenschap en de praktijk uitbeelden. Met deze zin
nebeelden vor ogen zullen velen onzer toch wel ge
lokt worden om de resultaten van deze goede samen
werking te gaan aanschouwen. Er is bepaald voor elk
wat wils.
