grotere
bandenmaat?
groter
draagvermogen?
allemaal
mogelijk met
de "cebeco"
kipwagen
Langs de melkweg
ALLES OP ZIJN TIJD
(LXVI)
CEBECO
J. H. LANTINGA
Consulentschap voor de akkerbouw
en rundveehouderij Goes
(W.) geweest. Zij heeft natoHelijk ruim 250 personen op
geleid voor dit diploma.
Het aantal uitgereikte diploma's per gebied vertoont
grote verschillen.
Schouwen-Duiveland 120 diploma's
Tholen en St. Philipsland 154
De Bevelanden 259
Walcheren 720
West Zeeuws-Vlaanderen 208
Oost Zeeuws-Vlaanderen 44
Na dit begin volgde een ruime belangstelling, die ook
in andere delen van de provincie tot uiting kwam. In
1927 konden 88 en in 1929 nog 86 diploma's worden uit
gereikt. Nadien liep de deelname geleidelijk wat terug'.
Gedurende de eerste jaren na de oorlog kwamen er geen
cursussen tot stand. Na 1950 nam dit onderwijs geleide
lijk meer toe.
Een cursus in handmelken omvatte als regel 3 theore
tische- en 8 praktische lessen. Op de theoretische lessen
werd o.a. leerstof omtrent imelkwinning, samenstelling
van de melk en melkhygiëne behandeld. Op de praktische
lessen werd onder leiding van een voormelker(ster) ge
traind in doelmatig melken. Systematisch werd onder
richt gegeven in de juiste handgrepen en het regelmatig
krachtig melken. Immers, goed melken kenmerkt zich
door in een korte tijd de koe vlot en volledig te melken.
Als regel was er eens per week een praktische les.
Thuis kon dan worden geoefend om zich de onderwezen
manieren en handgrepen eigen te maken. Na het volledig
volgen van de cursus was er gelegenheid voor het afleg
gen van een praktisch examen.
De voormelkers(sters) werden gerecruteerd uit de ge
diplomeerde handmelker, die daarna een aanvullende
kadercursus gevolgd hadden.
In Zeeland vonden deze cursussen plaats onder auspi
ciën van de Vereniging ter Verbetering van het Rund
vee. De organisatie en algehele leiding berustte bij de
Rijkszuivelconsulent. Tot 1948 was dit de heer C. Zwa
german en nadien de heer ir. W. L. Harmsen.
De theoretische lessen, de organisatie en leiding bij de
examens, alsmede het opleiden van de voormelkers(sters)
werden tot 1952 door de heer W. Sietema en vanaf die
datum door ondergetekende verzorgd.
In 1956 is het handmelken als facultatief leervak bij
de Lagere Landbouwscholen in Zeeland ingevoerd. Dit
resulteerde in een belangrijke toename van het aantal
gediplomeerden. In 1957 werden in totaal 70 diploma's
toegekend. Met de opkomst van het machinaal melken
daalde de belangstelling voor de cursussen in het hand
melken geleidelijk. De laatste cursus is in 1965 op Wal
cheren gehouden. Bij de Lagere Landbouwscholen wer
den de lessen in het handmelken en de mogelijkheid voor
het afleggen van een examen tot dit jaar voortgezet.
Met de toenemende mechanisatie van de melkwinning
is er voor het onderwijs in het handmelken weinig be
hoefte meer. Als leervak heeft het geep perspectief meer.
De machinemelker moet evenwel in staat zijn om met
de hand vlot enige stralen te kunnen melken. Dit is na
melijk nodig voor het verwijderen van de eerste stralen
voor het aansluiten van de machine alsook voor het met
de hand melken van een ontstoken kwartier. We menen
dan ook te moeten pleiten voor het behouden van wat
onderricht in training van een goede handgreep en een
goede vingerbeweging. Desnoods kan worden volstaan
met het oefenen met één hand. Dit voorjaar namen nog
13 leerlingen van de 4e klas van de Lagere Landbouw
scholen aan de examens deel. Aan 11 hiervan werd het
diploma toegekend.
6 ton draagvermogen, stalen uitvoering, laadbak 400 x 200 x 90 cm.
Het uitdrukken van de spenen, het handmelken, waar
van de oorsprong zich verliest in de nevelen van de his
torie, heeft zich tot in deze tijd gehandhaafd. Vroeger
was het melken een handeling, die zich op de bedrijven
eigen werd gemaakt. Deze louter als ervaring aange
leerde manier van melken had vaak tot gevolg dat de
doelmatigheid van de werkmethode te wensen overliet.
Vanouds is bekend dat de manier van melken een belang
rijke invloed heeft op de hoogte van de dagproduktie per
koe.
Met vakkundig melken wordt immers het volledige
melkmaal gewonnen dat de betreffende koe onder de ge
geven omstandigheden kan voortbrengen. Bij minder
goed melken is deze hoeveelheid lager. De nadelige in
vloed van het dagelijks minder volledig melken wordt
groter met het verloop van de lactatieperiode.
Goed melken vormt dus een belangrijke bijdrage tot
een hoge winstgevende melkproduktie bij onze veestapel.
Dit geldt zowel voor het melken met de hand als met de
melkmachine.
Het is daarom dat er destijds cursussen zijn gecreëerd
om goed te leren melken. De eerste kwam in 1905 te
Winterswijk tot stand. Het duurde echter tot na 1920
aleer het melkonderwijs in ons land van belangrijke be
tekenis werd.
In Zeeland kwam de eerste cursus in 1925 te Koude-
kerke tot stand. In februari van dat jaar werd met de
lessen begonnen en op 3 juni daaropvolgend zijn de eer
ste examens afgenomen. De cursus was begonnen met
30 deelnemers. Tijdens de cursus vielen er 9 af, terwijl
bij het examen er 2 werden afgewezen.
Als doel van de cursussen was toen gesteld:
a. Verbetering van de manier van melken,
ib. Meer liefde te kweken voor dit werk.
c. Verbetering van de melkwinning.
Totaal 1514 diploma's
De deelname aan de lessen in goed handmelken is be
langrijk groter geweest dan in het aantal diploma's tot
uiting komt. Tijdens het verloop van de lessen viel er
een aantal af, doordat ze het tempo niet konden bijhou
den. Bij de examens was er een percentage, waar de vak
kundigheid onvoldoende was om voor een diploma in
aanmerking te kunnen komen. Bijvoorbeeld na 1952 zijn
er totaal 758 kandidaten geëxamineerd. Hiervan zijn 137
of 18 afgewezen. Het aantal diploma's na 1952 omvat
621 stuks.
We menen te kunnen stellen dat het onderricht in mel
ken een belangrijke bijdrage heeft geleverd voor een
doelmatiger en hygiënischer melkwinning. Tegen deze
achtergrond heeft het ook een nuttige invloed gehad op
- het doelmatig melken met de machine. Het is mede
daarom dat we menen deze gegevens kenbaar te moeten
maken. Het onderwijs in machinaal melken heeft thans
de volle aandacht.
De voortschrijdende ontwikkeling eist aanpassing.
5 en 6 ton draagvermogen, houten laadbak 400 x 200 x 60 cm.
De keuze is groot en de serie bestaat uit veel typen. Wij kunnen daarom spreken
van kipwagens naar maat. Solide gebouwde wagens die goed manoeuvreerbaar
en volkomen berekend voor hun draagvermogen zijn.
Tot de standaard-uitvoering behoort onder meer:
automatisch openend achterschot met doseerschuif
oplooprem
verlichting
sleepvoet met dommekracht
draaibaar trekoog
achtertrekgaffel
GOES, Dr. Philipsstraat 9, tel. 01100-8110
Op 3 juni 1925, dus 47 jaar geleden, werd te Koude-
kerke het eerste examen afgenomen. In deze 45-jarige
periode zijn in totaal 1514 diploma's „goed handmelken"
uitgereikt.
Dit aantal was via:
cursussen 1129 diploma's
Lagere Landbouwscholen 385
1514 diploma's
Voor voormelker(ster), d.i. kaderhandmelken zijn in
totaal 71 personen opgeleid. Hierbij is een aantal, die hun
bevoegdheid, n.I. het geven van praktische lessen nooit
in praktijk hebben gebracht. De grootste drijfkracht voor
het geven van praktische lessen in goed melken is zon
der twijfel mevr. J. OstéLangebeeke te Serooskerke
