Spectaculaire
ontwikkeling
champignonteelt
T\E champignonteelt heeft een periode van zeer
snelle groei achter de rug. Twintig jaar geleden
werden deze „eetbare paddestoelen" in ons land vrij
wel alleen geteeld in de grotten van Zuid-Limburg.
Daarna is men er toe overgegaan om speciale cham
pignonhuizen te bouwen. Gevolg de produktie steeg
met sprongen.
In het tijdvak 19501960 nam de champignonpro-
duktie toe van 300 ton tot 3000 ton, dus een vertien
voudiging. In de periode 19601970 ging de stijging
door tot ruim 30.000 ton, dus weer tien maal zoveel.
Van een onbelangrijk produkt, werd het een veel ge
bruikt voedingsmiddel, dat bij de consument snel aan
waardering wint. Voor meer dan 1000 ondernemers
is het een hoofdbron van inkomen; de produktiewaar-
de bedraagt meer dan 100 miljoen gulden per jaar.
OPENING NIEUW PROEFSTATION
spectaculaire ontwikkeling van de champignon
teelt was vooral mogelijk door het onderzoek
en de voorlichting. De grottenteelt vond nog op pri
mitieve wijze plaats, terwijl thans de teelt op een
hoog niveau staat. Ongetwijfeld zijn er echter nog
veel mogelijkheden voor en verder opvoeren van het
teeltpeil, o.a. door betere rassen en 'betere compost.
Vandaar dat aan het onderzoek hoge waarde wordt
toegekend.
Maquette van het gebouwencomplex: (2 voorgebouw
met vergaderruimten, werkkamers, archieven, biblio
theek en administratie plus uitbreidingsmogelijkhe
den; 3 laboratorium voor rassen- en veredelingson-
derzoek; 4 laboratorium voor chemisch en klimatolo
gisch onderzoek; 5 centrale kantine en ketelhuis; 6
proefkwekerij; 7 fermenteerhal, waarin op experi
mentele basis compost wordt bereid).
Werkgang proefkwekerij met links 8 kleine en rechts
8 grote proefcellen. De cellen 5 en 14 kunnen tijdens
de rondgang bezichtigd worden.
Ten behoeve van dit onderzoek is een nieuw
proefstation gebouwd bij het plaatsje America, dicht
bij Horst, dus in Noord-Limburg. Dit nieuwe proef
station werd op 26 april j.l. geopend door minister
Lardinois, die in zijn toespraak wees op de dynami
sche aanpak van de champignontelers. In Limburg is
de produktiewaarde van de champignons zelfs bijna
even hoog als die van de granen en hoger dan van
de suikerbieten. De opzet en structuur van de teelt
met o.a. centrale compostbereiding kan door andere
bedrijfstakken ten voorbeeld worden gesteld. Ook
de wijze van afzet voldeed tot nu toe aan hoge eisen.
De bewindsman gaf echter het advies zich te bezin
nen op nieuwe afzetvormen. Want opvoering van het
teeltpeil en daarmee van de produktie is nog wel te
doen, maar veel moeilijker is het die hogere produk
tie tegen een bevredigende prijs te verkopen!
naar het optimale klimaat in de champignonkwe
kerijen.
Aan het proefstation, dat staat onder leiding van
ir. P. H. van der Pol, zijn momenteel 40 medewer
kers verbonden, waaronder ook binnen- en buiten
landse gastmedewerkers en stagiaires.
LIEVER NIET TE VEEL UITBREIDING
champignonteelt is de laatste jaren goed ren
dabel geweest. Men is echter bang voor een te
snelle stijging van de produktie en daardoor te lage
prijzen. Vandaar dat gewaarschuwd wordt tegen
uitbreiding. Men wil in feite liever geen of weinig
nieuwe telers, mede omdat veel bestaande bedrijven
moeten uitbreiden, zodat er toch al een flinke toe
name van de capaciteit en produktie te verwachten
Minister Lardinois verrichtte symbolisch de ope
ning van het nieuwe proefstation, door op een knop
te drukken, waarna er een paneel zichtbaar werd
met de naam Horst B 3D. Dit is de naam van een
nieuw ras, dat door het proefstation is gewonnen
en uitmunt door goede eigenschappen. Een belang
rijk pluspunt is bv dat het onvatbaar is voor een
virus, dat in de champignonteelt soms veel schade
berokkent.
ONDERZOEK BELANGRIJK
bouw en inrichting van het nieuwe proefstaton
heeft ruim 3% miljoen gulden gekost De helft
van dit bedrag komt voor rekening van de overheid.
Minister Lardinois wees er nog op dat aanvankelijk
een 'bedrag van een miljoen was geraamd, doch dat
„De Haag" zonder veel morren akkoord was gegaan
met een verhoging tot het viervoudige! Er is een
terrein aangekocht ter grootte van 13% ha.
In het imposante gebouwencomplex valt vooral de
reinheid op. Veel kranen, wasbakken, steriele ruim
ten, enz. De champignon is een lagere plant en moet
daarom met extra zorg worden omringd, teneinde
besmetting met andere schimmels te voorkomen. Be
strijding van nadelige schimmelziekten is namelijk
erg moeilijk, omdat de champignon even gevoelig is
voor bestrijdingsmiddelen als de parasieten die be
streden moeten worden. Men moet dus besmetting
voorkomen, want genezen is vrijwel onmogelijk. Bij
het onderzoek wordt o.a. aandacht besteedt aan:
Voeding. Onderzocht worden de toevoegingen tij
dens het composteringsproces, alsmede de be
handeling van de compost tijdens dit proces. In
verband met een groeiend tekort aan paarde-
mest heeft het onderzoek ook betrekking op
de bereiding van synthetische compost. Daar
naast wordt de invloed nagegaan van bijvoeging
in het begin van de teelt.
Cultuur. Het onderzoek betreft o.a. het bepalen
van de oorzaken die leiding tot vorming van
„knoppen" waaruit de champignons zich ont
wikkelen. Daarnaast wordt vervangende mate
rialen voor de dekaarde. De hoeveelheid zwart-
veen en turfmolm raken in ons land binnen af
zienbare tijd uitgeput.
Rassen. Gestreefd wordt naar rassen met een hoger
drogestof-gehalte, betere houdbaarheid en ge
ringer vatbaarheid voor ziekten.
Verder wordt aandacht besteed aan het onderzoek
betreffende ziekten (afstervingsziekte door een virus
en de ,,mummy"jbacterieziekte) en wordt gezocht
Het bereiden van compost in de fermenteerhal.
Brabant (27 terwijl ook Gelderland vrij belang
rijk is (18 In Noord-JBrabant zijn Standaardbui
ten en Boekei toonaangevend. In Zeeland vindt men
in Yerseke een aantal champignontelers.
Het consumptieniveau ligt in ons land niet hoog. In
1970 kregen we in vergelijking met een aantal andere
landen het volgende beeld: West-Duitsland ca. 1250;
Denemarken ca. 1100; Frankrijk ca. 1000; Engeland
ca. 900; België ca. 900; U.S.A. ca. 500 en Nederland
ca. 500. Alles in grammen/hoofd).
Er is dus nog ruimte voor opvoering van de bin
nenlandse consumptie. Overigens is men sterk af
hankelijk van export. In '1970 werd niet minder dan
77 van de produktie uitgevoerd. Het is dus ver
standig dat de champignontelers, ondanks de gunsti
ge exploitatieresultaten, geen uitbreiding met nieuwe
telers propageren!
A. v. O.
2 2
CO <D
CO -M
ü0
:£.S
S
fttmc
X V
e Si?
o> 3
blQ.011
O) txo dJ
tuo^cj a
1957 320 1.650 3,15 5,0 ca. 12
1971 1.150 34.000 2,88 100,0 ca. 42
Zoals men ziet is de prijs per kg ongeveer even
hoog als 15 jaar geleden, maar door de enorme op
brengststijging per vierkante meter is er toch sprake
van een goed lonende teelt. De laatste jaren is het
aantal telers vrijwel niet meer toegenomen. De zeer
hoge investeringen werken hierbij ongetwijfeld ook
als rem. Het grootste deel van de teeltoppervlakte
vindt men in Limburg (49%), hierna volgt Noord-
Het oogsten van champignons in de proefvakken. Er
wordt gebruik gemaakt van pllklorries. Gemakkelijk
te verplaatsen en ruimte voor veel fust.
is. Bovendien gaat de stijging van de opbrengst per
vierkante meter nog steeds door. Dat blijkt o.a. uit
de volgende cijfers:
