KORTE WENKEN
11
Er is een rijenafstand mogelijk van 33 cm wanneer de
aandrijfwielen op de buitenzijde van de machine worden
gemonteerd. Door een speciaal cellenrad met rubber
bandje te monteren kan deze machine de bonen goed
verzaaien. De machine is gevoelig voor te grote bonen
en dubbelvullingen, omdat hierdoor de rubberbandjes en
de afstrijkrollen gemakkelijk worden beschadigd. Er zijn
verder voldoende instelmogelijkheden tussen 711 cm
afstand in de rij.
Tank. Deze machine werkt met een vast cellenrad. De
vorm van de cellen is zo gekozen dat de bonen er ver
ticaal in gaan. De diameter van de cellen is 9!/2 mm.
terwijl de diepte 11 mm is. Extra grote bonen kunnen
nog boven de zaaischijf uitsteken en beschadiging van
het zaaihuis veroorzaken. De machine kan gemakkelijk
op een rijenafstand van 33 cm worden afgesteld.
Stanhay Mark II. Het zaaimechanisme bestaat hier uit
een rubberbandje voorzien van ponsgaten. Met bandje
no. 38 en een speciaal bodemplaatje kunnen de
bonen worden gezaaid. Erg grote bonen in de partij kun
nen problemen veroorzaken, die aanleiding kunnen geven
tot slip en vastlopen van de machine. Hierdoor ontstaan
gemakkelijk storingen en breuk van de bandjes. Een
rijenafstand van 33 cm is mogelijk, terwijl voldoende
afstelmogelijkheden in de rij aanwezig zijn.
SPECIALE PRECISIEZAAIMACHINES
Monozentra MS. Deze machine, die reeds gebruikt
werd voor het zaaien van mais, kan ook ingericht worden
voor het zaaien van bonen. Praktijkervaringen en enkele
afdraaiproeven hebben bewezen dat de zaairesultaten
goed zijn. De machine kan door een kleine wijziging op
een rijenafstand van 33 om zaaien. Er worden vier zaai-
schijven meegeleverd, waarvan het type 36-6 11.5 x 18
mm de meest geschikte lijkt. Met het kettingwiel met 25
tanden zijn 6 afstanden tussen 6,5 en 15 mm in de rij
mogelijk. De aandrijfwielen moeten ook hier buiten de
machine worden gebracht.
Ebra. Deze machine is in de praktijk reeds enkele
jaren in gebruik. Door de schuinliggende zaaischijf dwars
op de rijrichting is het zaaisysteem erg eenvoudig. De
gebruikte zaaischijf P 24 is zo gekozen dat dit systeem
vrijwel niet gevoelig is voor verschillende korrelgrootten.
Het is noodzakelijk dat de toevoerschuif naar de zaai
schijf nauwkeurig wordt afgesteld, om teveel dubbelen
en eventueel missers te voorkomen. Doordat de aandrij
ving afzonderlijk per element plaatsvindt, kan op erg
losse grond enige slip optreden. Er zijn voldoende af
standen tussen 715 cm in de rij instelbaar. De rijen
afstand is op 33 cm gemakkelijk te verwezenlijken.
Schmotzer Unadrill. De ervaringen bij het zaaien van
stambonen zijn met deze machine bijzonder gunstig. In
de praktijk wordt deze machine ook veel gebruikt voor
mais, tuinbonen, maar ook voor het precisiezaaien van
bieten. Het zaaimechanisme bestaat ook uit een schuin
liggende zaaischijf dwars op de rijrichting. De machine is
leverbaar met centrale en individuele aandrijving per
element. Er zijn enkel ervaringen bekend met de cen
traal aangedreven machine. Een rijenafstand van 33 cm
is gemakkelijk haalbaar. Zaaischijftype 9 x 16 wordt
voor stambonen het meest toegepast.
Er rijn 5 afstanden tussen 7 en 15 cm in de rij instel
baar.
Nodet pneumasem II. Dit type precisiezaaimachine
wijkt duidelijk af van alle voorgaande machines. Het
zaaimechanisme bestaat uit een zaaischijf waar met be
hulp van onderdruk de zaden in de uitsparingen worden
vastgezogen, waarna ze op een andere plaats worden
losgelaten. Dit zaaisysteem' is weinig of niet gevoelig
voor verschillende korrelgrootten. De rijenafstand is in
stelbaar op 33 cm, terwijl met de zaaischijf van 33 gaten
8 afstanden tussen 7 en 15 cm in de rij haalbaar zijn.
Ervaringen met deze machine voor het zaaien van stam
bonen rijn er nog niet. Deze machine wordt verder ook
gebruikt voor het zaaien van bieten.
Kort voor het zaaien verdient een éénmalige grondbe
werking met een goede vlaklegging de voorkeur. Een
aangedreven eg met een goede diepteregeling is daarvoor
bijzonder geschikt
WELKE RIJENAFSTAND?
In het algemeen worden de bruine bonen gezaaid op
een rijenafstand van 33 cm of 37^ cm. De maximaal toe
laatbare rijenafstand is op strorijke gronden hoger. Proe
ven met rijenafstanden tot 50 cm hebben op strorijke
gronden bij een voldoende aantal planten per m2 geen
opbrengstderving te geven. De grote rijenafstand veroor
zaakt tijdens de groei een erg open stand, waardoor het
onkruid meer kans krijgt. Tevens kan bij legering het
gewas sterk door elkaar vallen, hetgeen bij de oogst
moeilijkheden kan geven. Het lijkt daarom uit het oog
punt van risico's beter een rijenafstand van maximaal
371/2 cm te kiezen.
afhankelijk van de korrelgrootte en de zaadafstand in de
rij met 120140 kg per ha kan worden volstaan. In
de praktijk rijn echter ook reeds gevallen bekend waar
bij slechts 90110 kg zaaizaad per ha wordt gebruikt.
Welke zaadafstand in de rij toelaatbaar is, is afhankelijk
van de grondsoort en de opkomst. Op strorijke gronden
kan worden volstaan met 20 h 25 planten per m2, terwijl
op stro-arme gronden ca. 25 k 30 planten per m2 nood
zakelijk rijn.
Rekening houdende met een veldopkomst van 90
zal het aantal uitgezaaide zaden per m2 ook 10 hoger
moeten zijn. Bovendien moet er rekening worden ge
houden imet verschillende rijenafstanden.
Onderstaand staatje geeft een overzicht van het aan
tal zaden dat gezaaid moet worden en de afstand in de
rij om een voldoende aantal planten te verkrijgen:
Strorijke gronden stroarme gronden
zaad- zaad
aantal zaden afstand aantal zaden afstand
Rijenafstand per meter rij in de rij per meter rij in de rij
33 cm
37^ cm
7— 9
8—10
13 cm
11 cm
9—11
10—12
10 cm
9 cm
Beeld van een met de precisiezaaimachine gezaaid gewas.
WELKE PRECISIEZAAIMACHINES ZIJN GESCHIKT
VOOR STAMBONEN?
Bovenstaande cijfers hebben betrekking op meerjarige
proeven en praktijkervaringen. Wanneer om één of an
dere reden verwacht mag worden dat de ingestelde zaai-
afstand in de rij afwijkt fo.v. door slip op de aandrijf
wielen dan dient hiermede bij de afstelling terdege
rekening te worden gehouden.
AAN WELKE EISEN MOET HET ZAAIZAAD
VOLDOEN?
De grootte van de boon is van invloed op de verzaai-
baarheid met precisiezaaimachines. Het is vrijwel on
mogelijk om de zaaischijven en bandjes aan iedere wille
keurige partij aan te passen. Voor de machines, die erg
gevoelig zijn voor verschillen in korrelgrootte zullen de
cellen in de schijven en bandjes erg ruim genomen moe
ten worden. Dit betekent, dat er enkele procenten dub
bele worden gezaaid, maar dat tevens de grootste bonen
uit de partij ook verzaaid worden. In het verleden zijn
er wel eens partijen zaaizaad speciaal gezeefd, met het
doel de grove zaden boven de 10 mm uit de partij te
In het verleden is men begonnen met precisiezaai van
stambonen met de aanwezige precisiezaaimachines voor
bieten. Tot op de dag van vandaag warden deze in enkele
gevallen nog met succes gebruikt. Steeds meer ziet men
echter de speciale precisiezaaimachines verschijnen, die
beter geschikt zijn voor grofzadige gewassen. Deze ma
chines zijn dikwijls zwaarder uitgevoerd en hebben veel
al centrale aandrijving. Meestal zijn ze niet geschikt om
er fijnzadige gewassen zoals bieten mee te zaaien.
Momenteel zijn er diverse nieuwe machines aan de
markt voor het zaaien van stambonen. Met enkele ma
chines is er voldoende, met andere weinig of geen er
varing opgedaan. Aan de hand van afdraaiproeven en de
ervaringen opgedaan bij het zaaien van mais is een glo
bale omschrijving van de mogelijkheden te geven. Verder
is de keuze beperkt tot de machines die op een rijen
afstand van 33 cm of 37 V& cm kunnen zaaien.
BIETENPRECISIEZAAIMACHINES
Monozentra. Met deze precisiezaaimachine is reeds
jaren ervaring opgedaan bij het zaaien van stambonen.
halen. Dit kan voor de verzaaibaarheid bij„sommige ma
chines een voordeel zijn, maar brengt extra hoge zaai-
zaadkosten met zich mee. Partijen met een duizendikor-
relgewicht van 480540 gram zijn goed te verzaaien.
Voor extra fijne partijen kan het voor sommige machines
nodig zijn een ander schijfje of bandje te monteren.
CA.R. - Zevenbergen
AKKERBOUW
RATIONALISEREN DOOR NOTEREN. Iedere boer
heeft wel een bouwboek waarin alle bijzonderheden
van de gewassen en het bedrijf kunnen worden ge
noteerd. Nu het zajaiwerk weer aan de kant is, dient
het bouwboek te worden ingevuld. U heeft nu weer
even de tijd en voorkomt daarmee, dat de aanteke
ningen die U maakte verloren gccan.
VOOR HET MACHINAAL DUNNEN komen in aan
merking bietenpercelen met geen of weinig onkruid,
regelmatige opkomst van de bieten en weinig dubbele
planten. Ook moet het land mooi vlak liggen. Of
schoon tastdunnen f 100,per ha meer kost dan
blinddunnen, is de opbrengst meestal niet hoger. Streef
bij machinaal dunnen naar 80.000 plantplaatsen per
ha, wat bij 50 cm rijenafstand, 40 planten per 10 m
is.
WAAR NIET KORT LANGS de bietenrijen kan wor
den gewied met de machine, is extra handwerk nodig
bij het dunnen en onkruid wieden. Het is een gevolg
van slordig zaaien, speling op de stuurinrichting van
de verplegingstrekker, zijdelings speling van de wied-
balk en parallelogrammen of versleten zijschoffels. Bij
het machinaal wieden mag het strookje dat bij de rij
vast blijft zitten max. 8 cm breed zijn. Zorg er voor
dat het wiedgarnituur voor 100 in orde is.
BIETEN IN EEN KORST ZIJN moeilijk machinaal
te wieden. Dit gaat veel beter na het monteren van
schijven of zijschoffels met een vooruitov er stekende
punt, die aan de onderkant al snijdende het opbreken
van de korst kan voorkomen. Alzo toegerust is het
mogelijk heel kort langs de rij te wieden, wat vergro
ting van de effektieve wiedoppervlakte geeft.
BENT U IN VERBAND MET de regenperiode niet
meer in staat geweest uw bieten voor opkomst te spui
ten, dan is er altijd nog de mogelijkheid van een be
spuiting na opkomst. Zodra de bieten gestrekte kiem-
blaadjes hebben kunt U 6 l Betanal en 2 kg Pyramin
spuiten. Eventueel bij avond doch in ieder geval spui
ten bij een temperatuur beneden 20° C.
VEEHOUDERIJ
SOMS WORDT ËEN KUIL met maaïkneusgras
slecht door het vee gegeten. De oorzaak is vaak zand
in het voer dat door de maaikneuzer mooi fijn is ver
deeld. Door het grasland te slepen krijgt U een gelijk
matige ligging en worden de molshopen verspreid.
IN DE MAANDEN MEI EN JUNI is de grasgroei
het snelst. Profiteer daarvan door zo veel mogelijk te
maaien voor hooi en kuil. Houdt daartoe de koeien
op een zo klein mogelijke oppervlakte.. Met een zware
stikstof bemesting kunt U dan veel wintervoer winnen.
MAAGDARMWORMEN LEVEN in maag en inge
wanden en groeien ten koste van de jonge kalveren.
Bloedarmoede en vertraagde groei berokkenen heel
wat schade. Breng de kalveren pas naar buiten als ze
100 dagen oud zijn, schaar ze in op een reeds gemaaid
perceel en verweid steeds op etgroen.
