11 den beschouwd. Vestiging van een zakelijk recht als juridische constructie houdt naar het oordeel van de ondergetekenden zodanige onzekerheden en risico's in om grond als buisleidingen straat zowel in te rich ten als ook te gebruiken, dat verwerving van de eigendom de enige verantwoorde methode moet wor den geacht Overigens wordt erop gewezen dat de wettelijke voorbereidingsprocedure, welke ingevolge de artike len 5 e.v. van de onteigeningswet voor de indiening van de nutswet moet zijn gevolgd, weliswaar minder uitgebreid is dan die van de Wet op de Ruimtelijke Ordening. Dit strekt overigens geheel tot het waar borgen van alle belangen die bij het plan van het werk de ter uitvoering daarvan noodzakelijke ont eigening zijn betrokken. WERKZAAMHEDEN AANLEG LEIDINGENSTRAAT TWE Memorie van Antwoord gaat vervolgens uit- voerig in op hetgeen in feite bij de aanleg van leidingen in een buisleidingenstraat gaat gebeuren. Voor het leggen van één of enkele leidingen is een strook grond nodig van 25 tot 30 m breedte, welke direct grenst aan de al liggende leidingen. In de loop der jaren „verplaatst" zich de strook waarin gewerkt wordt van de ene naar de andere zijde van de leidin genstraat. Door de onderlinge afstanden tussen de leidingen van 1 tot 5 m (dagwijdte) wordt dezelfde vierkante meter grond meerdere maler, betrokken bij het leggen van opeenvolgende buisleidingen en dus meerdere malen vergraven en hersteld. Bij zeer zorgvuldig werken en onder gunstige weersomstan digheden gaat van de bouwvoor, dit is de grondlaag die voor een belangrijk deel de bodemvruchtbaarheid bepaalt, bij eenmaal verwerken toch altijd 10 a 15 pet. verloren. Onder gemiddelde omstandigheden be tekent meerdere malen verwerken dus een belang rijk verlies. Hierbij komt, dat na het leggen van buis leidingen in het algemeen een grondtekort wordt ge constateerd. Dit tekort ontstaat door oxydatie van grondbestanddelen en door structuurverlies welke een dichtere pakking veroorzaakt. Dit tekort wordt aangevuld met grond van elders, waarbij blijkt, dat moeilijk te bepalen is welke hoeveelheden aangevoerd moeten worden, temeer daar overhoogte nodig is van wege de moeilijk te voorspellen nazakkingen. Meer tekort treedt op naar mate meer grond verzet moet worden, dus naar mate de sleuf breder en dieper is. Bij leidingen die na elkaar gelegd worden en van verschillend formaat zijn betekent een en ander ver schillende overhoogten en verschillende nazakkin gen. Verwacht moet dan ook worden dat een strook die vol ligt me* leidingen een wasbordachtig maai veld zal hebben. Herstel door egalisatie is eerst zin vol als deze strook ten minste 1015 breed is, dus veelal na verloop van enige jaren. Het voorgaande betekent dat gedurende enkele jaren landbouwkundig een minder ideale toestand zal kunnen bestaan. Het is echter een taak van de beheerder van de leidingen straat om het herstel van de circa 30 m brede strook jaarlijks na het leggen van de leidingen zo goed mo gelijk te doen uitvoeren. Met name het structuurher stel, vooral ten behoeve van de doorlatendheid en het herstel van de drainage is van groot belang, mede omdat het voor de beheerder een plicht is aan de volgende leidingleggers een goed begaanbaar terrein aan te bieden waarvan de landbouwkundige ontwate ringsnormen te boven gaan. ■Onvermijdelijk is dat de vruchtbaarheid door ver lies aan bouwvoor terug loopt en dat tijdelijk egali satie van het terrein te wensen zal overlaten. Niette min dient landbouwkundig gebruik, zij het met be perkingen, als de meest aantrekkelijke exploitatie vorm van de bovengrond te worden beschouwd. Dit geldt zowel voor de strook die voorlopig niet gebruikt behoeft te worden voor het leggen van leidingen, als voor de strook waar reeds leidingen liggen, nadat deze strook na enige jaren volledig geëgaliseerd is en van een nieuwe drainage voorzien is, en nadat ge bleken is dat deze strook niet regelmatig voor onder houd van of andere werkzaamheden aan de leidingen overhoop wordt gehaald. De aanleg van de eerste leidingen maakt reeds vol ledige uitvoering van een belangrijk deel van de aan- passingswerken noodzakelijk. Dit is een gevolg van het feit dat alvorens de eerste leidingen kunnen wor den gelegd op de wijze zoals voor de leidingenstraat wordt voorzien, gevolgen daarvan voor het waterbe heersingssysteem van het doorsneden gebied moeten worden voorkomen. Ten einde deze aanpassingswer- ken op een verantwoorde technische wijze te reali seren is fasering veelal niet mogelijk. Vanuit finan cieel oogpunt gezien is fasering ongewenst. Daarom is het verkrijgen van de eigendom van de grond voor de in te richten leidingenstraat reeds voor de aanleg van de eerste leidingen noodzakelijk. DE WAARDE VAN DE TE VERWERVEN GROND MADAT aldus de M. v. A. het uitgangspunt was dat voor de realisering van de buisleidingen straat de weg van eigendomsverwerving moest wor den gevolgd is getracht in overleg met vertegenwoor digers van de rechthebbenden tot overeenstemming te komen over basisnormen voor de verschillende schadefactoren, ten einde daarna in korte tijd de to tale schadeloosstelling voor een groot aantal recht hebbenden individueel te kunnen bepalen. Bovendien werd gehoopt, dat na vaststelling van de basisnormen bedoelde rechthebbenden geen bezwaar zouden heb ben tegen vervroegde beschikbaarstelling van de be nodigde gronden. Het overleg heeft nog niet tot over eenstemming geleid; het voornaamste struikelblok was het verschil in inzicht over de basisnormen voor de grondprijs. Toen bleek, dat langs de weg van een op dergelijke normen gebaseerde bepaling van de schadeloosstelling geen resultaat in het verschiet lag is vervolgens overgegaan tot individuele benadering van de schadegevallen. Deze methode bestaat hierin, dat aan de rechthebbenden een aanbod wordt gedaan aan de hand van taxaties van onafhankelijke ont eigeningsdeskundigen. Wordt hierover geen overeen stemming bereikt dan moet de beslissing worden ge laten aan de rechter in het kader van de gerechtelijke onteigeningsprocedure, aangespannen nadat de be trokken percelen ter onteigening zijn aangewezen. Dat de aanleg van de buisleidingenstraat voor zo ver zij tot minder gunstige doorsnijdingen leidt be zwaren oplevert voor het grondgebruik kan niet wor den ontkend. Opgemerkt wordt echter dat deze na delen, in het algemeen gesproken, minder groot zijn dan bij aanleg van een autosnelweg waarbij minder mogelijkheden aanwezig zijn om verbindingen te ma ken met afgesneden gronden. Waar mogelijk zal ten behoeve van deze gronden een zakelijk recht van overpad worden gevestigd. Naar alle waarschijnlijk heid zal een beperkte wijze van landbouwkundig ge bruik van de grond in veel gevallen mogelijk zijn. Overigens wordt overeenkomstig het grondbeginsel van het onteigeningsrecht de schade volledig vergoed zodat de grondgebruikers in financieel opzicht geen nadeel zullen ondervinden. IYE waarde van de te verwerven gronden zal t.b.v. de minnelijke aankoop worden bepaald op grond van een taxatie van deskundigen en ingeval van ont eigening door de rechtbank. In dit licht bezien zal het dan ook duidelijk zijn, dat het niet juist zou zijn hier een uitspraak te doen over de basis waarop de waardebepaling van de grond moet geschieden; dit is een aangelegenheid die, aan de hand van de jurisprudentie in onteigeningszaken, ter beoordeling staat van de deskundigen c.q. de bur gerlijke rechter, die over de onteigening uitspraak doet. Het valt niet te ontkennen, dat de vaststelling van één tracé voor een grote doorgaande leiding eni germate prejudicieert ten aanzien van de vraag waar het tracé voor een buisleidingenstraat zal komen te liggen. Met dit aspect, waar terecht op gewezen wordt zal bij de verdere tracé-bepaling voor individuele leidingen dan ook rekening moeten worden gehouden. ZWARE INGREEP AGRARISCHE STRUCTUUR AOK de betrokken ministers zijn zich er van be- wust dat de aanleg van een leidingenstraat een zware ingreep betekent in de bestaande agrarische structuur. Combinatie van deze aanleg met een ruil verkaveling zou dan ook aantrekkelijk zijn. Belang rijke gedeelte van de voorgestelde tracés liggen bin nen een ruilverkaveling in voorbereiding t.w. Hoekse Waard-Oost, Willemstad, Oud-Gastel-Oudenbosch en Schelde zoom. Het is om praktische redenen onmoge lijk ook de andere gedeelten van de voorgestelde tra cés nog in een ruilverkaveling uit kracht van de wet te betrekken. De ruilverkaveling bij overeenkomst zou een oplossing kunnen betekenen. De medewer king van alle betrokkenen dient echter verkregen te zijn. Van overheidswege zal in samenwerking met het georganiseerde bedrijfsleven gaarne medewerking worden verleend aan het tot stand komen van zulke ruilverkavelingsovereenkomsten, eventueel in de vorm van de zgn. eenvoudige kavelruil. Het aanko pen van overhoeken en aangrenzende of op korte af stand gelegen percelen is dan niet nodig en wense lijk. Deze grond kan rechtstreeks bij een ruilverkave ling bij overeenkomst worden ingebracht en vervol gens aan bestaande, doorsneden bedrijven worden toegedeeld. Voor het overige zal bij de grondverwer ving, evenals dit geschiedt bij grondverwerving voor andere soortgelijke objecten, ernaar worden gestreefd de schade te beperken door waar mogelijk en waar daarvoor de medewerking kan worden verkregen, ruilingen tot stand te brengen ter verkrijging van betere kavels en ter voorkoming van omrijschade. Door de aanleg van de buisleidingenstraat treedt tengevolge van de doorsnijding van een groot aan tal agrarische bedrijven inderdaad bedrijfsverklei- ning op. Compensatie van de verloren grond is moge lijk indien meerdere agrarische bedrijven volledig worden beëindigd en de vrijkomende grond aan de overige bedrijven wordt toegevoegd hetzij door mid del van de eerdergenoemde ruilverkavelingen in voor bereiding, hetzij door ruilverkaveling by overeen komst. OM-NIET IN GEBRUIK /•RONDEN gelegen binnen de leidingenstraat en in eigendom van de beheerder daarvan zullen, zo mogelijk, aan daarvoor in aanmerking komende agrarische grondgebruikers bij voorkeur de dichtst bijzijnde dus veelal huidige verbruikers om niet in gebruik worden gegeven. Bij de inrichting van de leidingenstraat wordt rekening gehouden met de be staande verkavelingspatroon. Uiteraard speelt daar bij de huidige perceelsgrootte een belangrijke rol. Zo zal het bijv. onmogelijk zijn op een traject van circa twee kilometer meer dan dertig gebruikspercelen in dé leidingenstraat te handhaven. Daarentegen zal daar waar over grote lengte spra ke is van doorsnijding van een bedrijf bij voorkeur de huidige gebruiker in de gelegenheid kunnen wor den gesteld de gronden in de leidingenstraat, met in achtneming van de dan geldende beperkingen, te ge bruiken, (bijv. in de doorsneden ruilverkaveling Hoekse Waard-Noord). Het kruisen van de leidingen straat met landbouwmachines tijdens landbouwwerk- zaamheden, evenals het passeren van de leidingen straat met vee is, zolang geen sleuf openligt voor het leggen van of het werken aan buisleidingen, moge lijk. Niettemin worden afgesneden perceelsgedeelten zonodig van een vervangende ontsluiting voorzien via nieuw aan te leggen kavelwegen. Wanneer overhoeken ontstaan zal de waardever mindering alsmede de schade in de inkomenssfeer van de grondgebruiker mede zijn begrepen in de to tale schadeloosstelling. In de gevallen, waarin mede- overneming van een overboek schadebeperkend is, zal overeenkomstig de bestaande praktijk het aanbod ook de overneming van de overhoek behelzen. Bij de te volgen methode van individuele behandeling kan bezwaarlijk gesproken worden van een algemene richtprijs voor de grond. Op grond van het onteige ningsrecht zal de prijs moeten worden betaald die de eigenaar in het vrije commerciële verkeer zou heb ben ontvangen, uitgaande van de veronderstelling dat hij zou willen verkopen, dat er een gegadigde is en dat beiden redelijk handelende partijen zijn. Alle in het vrije commerciële verkeer van belang zijnde omstandigheden zullen bij de prijsbepaling in acht moeten worden genomen. HET TRACE JIVE betrokken ministers hebben aan de memorie van antwoord als bijlage een kaart toegevoegd, welke een beter beeld geeft dan de aanvankelijk door hen overgelegde kaart van de bestaande en de te ver wachten infrastructuur in het gebied van de leidin genstraat. De in het voorlopig verslag gemaakte op merkingen ten aanzien van de tracékeuze gelden in hun algemeenheid ook voor individuele buisleidin gen. Een individuele buisleiding geeft een belemme ring en een fixatie van de ruimtelijke structuur, wel ke door een wirwar van leidingen onevenredig wordt vergroot. Het planologisch overleg over het tracé voor de in dividuele leiding dient derhalve even zorgvuldig te geschieden als voor elk ander ruimtefixerend ele ment. Individuele leidingen kunnen alleen met grote financiële offers worden verlegd. Bij het bepalen van de tracé's van individuele leidingen dient daarmee derhalve rekening te worden gehouden. Vanzelfsprekend zijn bij het voorbereiden van het tracé van de buisleidingenstraat deze overwe gingen mede bepalend geweest. In het algemeen wordt opgemerkt, dat bij het ontwerpen van de tra cé's de volgende uitgangspunten zijn gekozen. a. In het tracé dient een dichte bundeling moge lijk te zijn, d.w.z. een zo efficiënt mogelijke benutting van de gronden dient te worden nagestreefd. b. Het tracé dient woonkernen en toekomstige uit breidingen daarvan onverlet te laten. Uit veiligheids overwegingen dient de afstand tot (toekomstige) woonconcentraties niet te beperkt te zijn. c. Het aantal kruisingen met waterkeringen en boezemwateren dient zoveel mogelijk te worden be perkt. d. Eventuele amovering van bestaande bebouwing dient, waar mogelijk, te worden voorkomen. e. Waar mogelijk dient aansluiting te worden ge zocht bij bestaande ondergrondse buisleidingen en hoogspanningslijnen. Het spreekt vanzelf dat zich bij het ontwerpen van de voorgestelde tracé's conflicten tussen de gestelde eisen zouden voordoen. Tegen de gestelde achtergrond heeft een totale belangenafweging plaatsgevonden op provinciaal niveau, waarbij in brede kring overleg is gevoerd. Zo kan bijvoorbeeld worden opgemerkt, dat in Zuid-Holland vier alternatieve tracé's zijn beoor deeld. Eén van de beschouwde alternatieven heeft daarbij duidelijk de voorkeur gekregen. In Noord- Brabant zijn de voorgestelde tracé's op enkele details na volledig onderschreven door de bij het overleg be trokkenen. Op rijksniveau hebben de voorgestelde tracé's vervolgens de goedkeuring gekregen van de interdepartementale Planologische Werkcommissie en van de Rijksplanologische Commissie. Uit de gebleken voorkeur voor de gekozen tracé's is het vertrouwen geput, dat, vooruitlopend op de definitieve beslissing, de voorbereidingen voor de realisering van de leidin genstraat, die om des tijds wille geen uitstel konden lijden ter hand konden worden genomen. TWEE LEIDINGENSTRATEN IN de beide richtingen Zeeland en Antwerpen wordt een zodanig aanbod van leidingen verwacht, dat het ontwerpen van twee leidingenstraten gerecht vaardigd is. Wel zijn de ministers van oordeel, dat het aanbod voor de oostelijke tak wellicht minder zal zijn dan voor de westelijke tak. Om deze redenen zal de oostelijke tak met gerin gere prioriteit worden behandeld en gefaseerd wor den uitgevoerd. Van de geplande 100 m zal voors hands 50 m worden aangelegd en ingericht. Het lei dingenaanbod voor het westelijke tracé, Noordhoek- Zeeland, is daarentegen zodanig dat de aanleg en in richting van die tak terstond volgens de aanvankelij ke plannen ter hand zal dienen te worden genomen. Het alternatieve tracé in Zuid-Holland is reeds tij dens het vooroverleg in een vroegtijdig stadium op provinciaal niveau onderzocht en verworpen. Ter aanvulling van de in de memorie van toelichting ge noemde bezwaren, worden in de M.v.A. nog een groot aantal aanvullende bezwaarlijke punten vermeld. Het leidingaanbod rechtvaardigt, aldus de memorie, twee tracé's door Noord-Brabant (Zie verder pag. 18)

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch landbouwblad ... ZLM land- en tuinbouwblad | 1971 | | pagina 11