Hoever staan wij met machinale opkweek en planten van sla? DE goedkoopste methode blijft bij de huidige arbeids kosten en zeker op diie 'bedrijven, waar een arbeidsreserve is, het met de hand persen gekoppeld aan het gebruik van gegradueerd zaad. Hierbij moet men echter wel bedenken dat het hand-persen, zeker met een 12-delige pottenpers, een zeer vermoeiend werk is. 7 W. A. VAN MULLEM. te 's-Hertogenbosch, Consulentschap voor de Tuinbouw Er zijn de laatste Jaren diverse ont wikkelingen gaande bij de slateelt onder glas. Men gaat dichter planten, snellere teeltmethoden toepassen en men probeert vaak 2 k 3 keer sla ach ter elkaar te tellen. Deze ontwikkeling brengt met zich mee, dat de arbeids- behoefte per bedrijf groter wordt. Vooral de drie bekende pieken van opkweek, planten en oogsten gaan relatief zwaarder drukken. Het is daarom niet te verwonderen dat mede door de stijging van de arbeidslonen de behoefte tot rationalisatie en me chanisatie van de sla-opkweek, het uitplanten in de kas en de oogst steeds groter wordt. Daar nu de opkweek en het plant ten van de sla actueel is, beperken we ons In dit artikel tot de rationali- satiemogelijkheden van deze twee onderdelen. Totaal per 1000 potjes 46 min. 32 min. 14 min. per 1000 m2 14 uur 10 uur 4,5 uur Bij het machinaal persen bedraagt de besparing resp. 9,5 en 5,5 uur/1000 m2. Daar de meeste zaaiapparaten nog niet voor de volle 100 geperfectioneerd zijn, ?odat er nog een man nodig is om controle te houden, wordt er van uitgegaan dat imet 3 man een capaciteit van 12.000 potjes per uur wordt gehaald. Financiële consequenties, per 1000 planten. Arbeid Zaad Machinaal Totaal handgeperst gegradueerd 4,50 2,20 6,70 loonwerk 0,95 4,50 3,25 8,70 bij 200.000 pot./jr 1,45 4,50 8,95 14,90 bij 1.000.000 pot./jr 1,45 4,50 2,50 9,45 GEZAMENLIJKE AANSCHAF POTTENPERSMACHINE DE VOORKEUR er dient een goed functionerend zaaiapparaat op te zitten. HET UITPLANTEN VAN SLA ^LHOEWEL het uitplanten van sla niet zo'n grote arbeidspiek geeft, bestaat er bij de tuinders een grote behoefte om ook hierbij verder te mechaniseren en gemakkelijker te werken. Vooral nu er een viertal plant- wagens op de markt zijn en er een prototype is van een nieuwe slaplantmachine. Met de hand uitplanten vraagt 67 min. per 1000 plan ten. Een goede methode is om de planten met de riek van de pottenpersmachine of met scheppen eerst in de kap te verdelen. Bij het plantklaarmaken kan een aanzienlijke bespa ring verkregen worden door dit in een werkgang te doen. Er wordt dan tegelijk ge(spit)freesd, gerold en plantgaten gemaakt. Deze gecombineerde bewerking wordt door de loonwerker of door de tuinder zelf uitgevoerd. PLANTMACHINES HEBBEN VOORDELEN QVER de plantmachines die op .verschillende bedrij ven worden gebruikt, heeft de praktijk geen eenslui dende meningen. Volgens waarnemingen komen wij aan een besparing van 7,5 uur per 1000 m2. Er zijn echter ook bedrijven die met het handplanten, gekoppeld aan een gecombineerde grondbewerking, maar een even hoge prestatie behalen. Er zijn met de huidige plantmachines toch wel enkele aanwijsbare voordelen: temporegeling van het werk aangeven van een goede plantafstand betere besturing dan bij de oudere types, daar thans via de rol gestuurd kan worden enige verlichting van het werk. Alhoewel de gebogen zithouding nog niet ideaal is, is ze te verkiezen boven het kruipwerk. De huidige plantmachines die op de markt zijn (JA.V.O., KRATO, HETO en BEMA) kunnen thans alle uitgerust worden met electrische aandrijving. Eisen die aan de machines gesteld moeten worden zijn: a. licht van constructie b. gemakkelijk te besturen c. voldoende planten mee kunnen nemen .d. goede gewichtsverdeling op de wielen Al met al zijn er al diverse mogelijkheden om hulp middelen te gebruiken bij het planten, maar de werkhou ding en de capaciteit blijven nog een probleem. Misschien dat de nieuwe plantmachine waarvan thans reeds een prototype is, binnen enkele jaren uitkomst biedt. De individuele aankoop van een pottenpersmachine is op de meeste bedrijven in Brabant nog niet verantwoord. Om een economische rationalisatie en verlichting van het werk te verkrijgen, verdiient gezamenlijke aanschaf of loonwerk de voorkeur. Men kan dan ook vaak beschik ken over een goed uitgeruste machine met een hoge capaciteit, gekoppeld aan makkelijk transport van grond (trekker met grondbak). Belangrijk is om bij gezamenlijke aanschaf mede afspraken te maken, een juiste kosten verdeling en de machine snel afschrijven. Eisen aan de pottenpersmachine: de capaciteit moet te regelen zijn er moet een beveiliging op de machine zitten, om te voorkomen dat bij hard materiaal de stempel of aan drijving stuk gaat. de stempels moeten gemakkelijk te verwisselen zijn. die machine moet gemakkelijk te verplaatsen zijn (er zijn thgns o.a. zelfrijdende). de potgrond moet gemakkelijk in de grondbak ge- Het met de hand zaaien van gegradueerd zaad is een bracht kunnen worden (lage grondbak of opvoerband). goede en goedkope methode. gJIJ de opkweek, wordt algemeen rechtstreeks in pot gezaaid al dan niet met een pottenpersmachine met zaai-apparatuur. Al is de pottenpersmachine gemeen goed geworden, dan blijven toch een aantal vragen actueel, zoals: „Wanneer moet men een pottenpers machine zelf aankopen? Wanneer de loonwerker inscha kelen, of gezamenlijk aankopen?" Alvorens hiervan de financiële consequenties te analy seren, willen we nog een resumé geven van de mogelijke besparingen bij de opkweek. 'Het verspenen, dat 29 uur per 1000 m vraagt, willen we buiten beschouwing laten, daar het te arbeidsintensief is. Door de huidige perfectionering kunnen praktisch alle pottenpersen ook rechtstreeks zaaien. Worden de pillen automatisch in de potjes gelegd, dan is de arbeidsbesparing t.o.v. verspenen zeer groot. Vergeleken met het handi-persen en direct in pot zaaien, wordt vooral tijdwinst verkregen door het automatisch zaaien. Een vergelijking van de tijden laat het volgende zien. Gegradueerd Pillenzaad Machinaal Pottenpersen 14 min. 14 min. 14 min. Leggen van het zaad 32 min. 18 min. Een van de pottenpersen die dit jaar goed voldaan heeft. Machinaal slaplanten met een plantwagen uittgerust met een elektromotor. (Vervolg van pag. 5) Uit armoede behoeven de fruittelers niet te rooien. Maar we verwachten dat velen het straks toch zullen doen als Engeland bij de E.E.G. komt, omdat men zijn vermogen wil behouden. Veelal heeft men behalve fruit een grote oppervlakte landbouw, dus men heeft een alternatief. Dat is erg belangrijk. In de E.E.G. zijn velen de laatste jaren fruitteler gebleven, omdat ze niet wisten wat anders te doen. Door 'hard werken en lang werken met het hele gezin bleef men over eind, maar verwacht dat niet van de Engelse fruit teler met 100 ha boomgaard. EXPORTKANSEN? Men doet er echter goed aan zich voorlopig niet al te overdreven veel van de toename van de export naar Engeland voor te stellen. Het is zeer de vraag of de consumptie in korte tijd sterk zal toenemen, ook al wordt het fruit goedkoper. Het huidige distri butieapparaat is afgestemd op een betrekkelijk klei ne hoeveelheid en de consumptie verloopt ook vol gens een bepaald patroon. De traditionele winkels zijn ingesteld op een bepaalde hoeveelheid; waar schijnlijk zijn alleen de straathandel (openluchtstal letjes) en de grootwinkelbedrijven in staat tot een snelle expansie. De „kettingwinkels" nemen thans ca. 20"% van de fruitverkoop voor hun rekening en dat percentage zal wellicht belangrijk hoger worden. Opvoering van de huidige export van 84 miljoen kg appels tot b.v. 200 miljoen kg en verder geleidelijke toename tot 300 miljoen kg lijkt ons voorlopig het maximum. Daarbij zal de Golden Delicious wel ver reweg het belangrijkste ras worden, met Frankrijk als hoofdleverancier. Ook voor een zekere hoeveel heid Cox's Orange lijkt plaats te zijn, doch de „top jaren" bij dit ras vallen meestal in Engeland, België en Nederland gelijk. Bij de peren komen er o.i. goede kansen voor de Conference en Doyenné du Cornice uit België en Nederland. De Engelse vraag naar Bramley's Seedling loopt zodanig terug, dat het niet aanbevelenswaardig lijkt dit ras in ons land speciaal voor export aan te planten. Bij dit alles moet wel bedacht worden dat er eerst een lange overgangs periode zal zijn, zodat er de eerste jaren weinig zal veranderen. Dat is het zwakke punt in dit overzicht Er kan in 5 jaar heel veel gebeuren dat de huidige verwachtingen doorkruist. Bovendien is er vooral be hoefte aan verruiming van de fruitmarkt in de E.E.G. op zeer korte termijn. Het wachten op Engeland duurt eigenlijk te lang voor een oplossing van de huidige crisis. Wel is het natuurlijk p=ettig dat Engelands toe treding tot de E.E.G. langere termijn overwegend als gunstig beoordeeld kan worden voor de Nederlandse fruitteelt. A. v. O.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch landbouwblad ... ZLM land- en tuinbouwblad | 1971 | | pagina 7