De meewerkende zoon
in loondienst
Een aandeel in de winst
11
DE SOCIALE VERZEKERINGEN EN WETTEN
Ï)E grote schrik van alle loondieristverhoudingen
vormen de hoge premies die voor allerlei sociale
verzekeringen betaald moeten worden. Laten we
duidelijk zijn; deze bedragen zijn zo hoog, dat juist
hierom in veel gevallen een loondienstverhouding niet
aantrekkelijk is. Als men echter een loon betaalt aan
de kinderen dan is men verplicht verzekerd voor de
sociale wetten. Bij loondienst gaat het om de volgende
verzekeringen en (nu geldende) premies:
te betalen
Vader door zoon totaal
Ziektewet 5,4 1,0 6,4
Ziekenfondswet 3,85 3,85 7,7
Arbeidsongeschiktheidswet 4,15 1,45 5,6
Werkloosheidswet 0,45 0,45 0,9
Kinderbijslag
loontrekkenden 3,3 3#
Algemene Kinderbijslagwet 2,2,0
Algemene Wet
Bijzondere Ziektekosten 1,6 1J6
A.O.W. 11,4
Totaal 20,75 18,15 38#
Daar komt bij een premie voor het Bedrijfspensioen
fonds voor de Landbouw. Omdat Wim Nobel nog geen
21 jaar is, moet de halve premie betaald worden. De
premie is voor hem f 3#5 per week», waarvan de helft
door de vader en de helft door de zoon betaald moet
worden. In 1971 zal door Wim Nobel bruto een bedrag
verdiend worden van 11.506,(inklusief 6,4
vakantietoeslag)
Ingevolge de sociale verzekeringswetten zal van dit
bedrag ongeveer 40 aan premie betaald moeten
worden, dit is een totaalbedrag van f4.500,Dit
lijkt een erg hoog bedrag, maar er staan ook alle voor
dalen tegenover, die de sociale verzekeringen aan een
werknemer in de huidige tijd bieden. Gelukkig heeft
zoon Wim nog van geen van deze verzekeringen ge
bruik hoeven te maken, maar op dit terrein kan je
nooit weten wat er plotseling gebeurt.
WEINIG MEEWERKENDE KINDEREN
IN LOONDIENST
TTET is bekend dat de meewerkende kinderen maar
weinig in loondienst zijn bij hun vader. Het
komt ons voor, dat juist in de leeftijdsgroep van on
geveer 16 tot 21 jaar voor meewerkende kinderen een
goede loondienstverhouding op zijn plaats kan zijn. In
die leeftijd weten immers veel jongeren nog niet pre
cies wat ze willen. Ze werken echter al volop op het
bedrijf mee en hebben recht op loon naar werken. Als
zij regelmatig een passend loon krijgen, dan merken
zij dat hun arbeid ook daadwerkelijk op waarde ge
schat wordt en dat zij ook een passende arbeidspresta
tie moeten leveren. Zij gaan ook begrijpen dat hun
verdiensten uit het bedrijf moeten komen en dat dus
het bedrijf hiervoor genoeg moet oplevaren.
De ouders merken direkt bij loondienst dat de arbeid
van hun kinderen niet alleen een plezierige en gemak
kelijke hulp is. Het zijn dure uren, die uit de resultaten
van het bedrijf moeten komen. Lukt dit niet of on
voldoende dan zullen er met spoed aanpassingen ge
daan moeten worden of de kinderen zal verteld moeten
worden dat op het eigen bedrijf voor hun het brood
niet te verdienen valt.
Natuurlijk) beseffen wij dat de loondienstverhouding
ook nadelen heeft. Teveel worden echter deze nadelen
gezocht in de sfeer van de hoge premies voor de
sociale verzekeringen. Maar als de meewerkende zoon
of dochter nog niet zeker weet of hij of zij thuis blijft
werken en zij eigenlijk nog te jong zijn voor een
andere beloningsvorm, dan kan betalen van loon naar
werken via de loondienstverhouding een goede vorm
zijn. Het kan een goede voorbereiding zijn voor een
beloning svorm, waarbij er ook sprake is van winst
deling. Hoe dat in de praktijk voorkomt, zal in het
volgende artikel naar voren worden gebracht.
Pratend over de opvolging is het de vraag of er
straks 1 of 2 opvolgers zullen zijn. Het is duidelijk dat
zoon Wim grote ambitie heeft voor de opvolging. Zoon
Cor heeft ook interesse. Dat betekent dat er reeds nu
serieus over gedacht wordt om het bedrijf nog verder
uit te breiden. Dat kan naar drie kanten, namelijk
meer melkkoeien, varkens houden of bloembollen
telen. Wat het gaat worden zal voor de familie Nobel in
de eerstkomende jaren nog heel wat overleg en denk
werk gaan vragen, maar dat is aan hen wel toever
trouwd.
ZOON WIM IN LOONDIENST
JOON Wim werkt nu anderhalf jaar volledig op
het bedrijf mee. In overleg met de economisch-
sociale voorlichter en het boekhoudbureau is besloten
om voorlopig hem gewoon in loondienst bij zijn vader
te laten werken. Uitdrukkelijk is dit gezien als een
voorlopige regeling, die noch voor de vader noch voor
yOON Wim Nobel uit het bijgaande verhaal is
dus in loondienst bij zijn vader. Dat wil voor
hem niet zeggen, dat hij zoals vroeger boerenknecht
is en zelfs niet de positie inneemt van de moderne
agrarische werknemer. Hij is op een leeftijd van 19
jaar volledig thuis gaan werken en daarvoor krijgt hij
een volwaardig loon. Uit een berekening van het Boek
houdbureau was het weekloon in 1970 voor zoon Wim
op 19-jarige leeftijd f 146,14. Daarvan ging een heel
bedrag af voor belastingA.O.W.-premie, verzekerings
premie en kost en inwoning: in totaal f 71,13. Hij hield
over per week f 75,
Dit jaar is Wim een jaar ouder en de lonen zijn
omhoog gegaan. Volgens de nu geldende kollektieve
arbeidsovereenkomst (de c.a.o.) krijgt Wim per week
op 20-jarige leeftijd bruto een bedrag van f210,80
bruto loon S,diplomatoeslag. Ook hier gaat
ongeveer de helft af aan allerlei kosten, zodat hij
f 100,per week overhoudt. Natuurlijk moet hij zak
geld hebben en nog wat geld voor onvoorziene uit
gaven. De verwachting bestaat dat hij dit jaar
f4.000,kan sparen, die hij in het bedrijf inves
teert. Voor vader kost de arbeidskracht van Wim dit
jaar naast het brutoloon ook nog 20 aan sociale
lasten. Het totaal voor vader komt daardoor op
f 12 £00,Dit lijkt een heel bedrag voor een zoon
van 20 jaar. Gelukkig is juist door de uitgroei van het
bedrijf het inkomen de laatste jaren ook gegroeid en
daardoor is het mogelijk om de arbeid van Wim goed
te belonen. Sinds 1967 wordt door de heer Nobel een
bedrijfsekonomische boekhouding bijgehouden. Aan de
hand hiervan heeft hij ons laten zien, dat een inkomen
voor 2 volwaardige arbeidskrachten bereikt is vooral
door de groei en uitbouw van het bedrijf. Na deze
weergave van de situatie bij de familie Nobel is het
goed om eens nader de loondienstverhouding te be
kijken.
DE KOLLEKTIEVE ARBEIDSOVEREENKOMST
IN DE LANDBOUW
Er is voor de hele Nederlandse landbouw tussen de
organisaties van werkgevers en werknemers een kol
lektieve arbeidsovereenkomst afgesloten (de c.a.o.).
Voor de individuele boer betekent het dat hij met zijn
werknemer een arbeidsovereenkomst moet aangaan,
die overeenkomt met deze c.a.o. Met vaste arbeiders
moet de arbeidsovereenkomst schriftelijk worden vast
gelegd. Voor de familie Nobel zijn deze bepalingen
ook van kraacht. Gegeven de goede verhoudingen en
rekening houdend met de tijdelijkheid van de loon
dienstverhouding wordt in de praktijk hiermede weinig
rekening gehouden.
De loonbelasting, die door zoon Wim betaald moet
worden, wordt berekend en aan de belasting opgegeven
door het Boekhoudbureau. Beide moet regelmatig ge
beuren. Vader en zoon Nobel vinden het buitengewoon
plezierig dat deze zaken keurig en deskundig geregeld
worden door hun boekhouder. Zij hoeven alleen maar
op tijd de belasting te betalen en dat is al last genoeg.
de zoon verdere verplichtingen heeft. Wim krijgt zijn
wekelijkse loon, de verplichte belastingen en verzeke
ringen worden ingehouden, hij krijgt zijn kost, in
woning en kleding. Er blijft dan voor hem nog een be
drag over. Hiervan heeft hij zijn zakgeld en de rest
blijft als een tegoed in het bedrijf. Dit laatste is dan
de (nog bescheiden) kapitaalsvorming van Wim.
Er wordt gedacht aan een andere vorm van beloning,
n.l. een vorm waarbij Wim ook meedeelt in de winst
van het bedrijf. Het volgend voorjaar wordt hij 21 jaar
en dat is een mooie gelegenheid om een beloningsvorm
te kiezen, die zijn betrokkenheid bij het bedrijf en bij
de bedrijfsuitkomsten ook tot uiting laat komen in zijn
eigen inkomsten.
WAT IS WINST?
Johan en Rinus Muilenburg krijgen dus naast
een loon, dat afgestemd is op wat elders in de
landbouw wordt betaald een aandeel in de winst.
Deze beloningsvorm berust op een mondelinge
afspraak. Het betaalde loon komt overeen met
hetgeen aan een iedere andere medewerker van
dezelfde leeftijd zou moeten worden betaald. De
hoogte van het loon ligt dus vast in de collec
tieve arbeidsovereenkomst (c.a.o.) die jaarlijks
tussen werkgevers en werknemers in de land
bouw wordt afgesloten. Over dit loon moet loon
belasting en premie voor de wettelijke sociale
verzekeringen worden betaald.
Bij de vaststelling van ieders winstaandeel
heeft men afgesproken de fiskale winstbereke
ning als uitgangspunt te nemen. Aan het einde
van het jaar berekent de boekhouder de fiskale
winst uit onderneming. Daarvan is dan al af
getrokken het bruto-loon van de zoons. Ver
volgens wordt het bruto-loon voor vader
Muilenburg en een beloning van 6 van het
door hem in het bedrijf gestoken eigen ver
mogen afgetrokken. Wat dan overblijft komt
voor verdeling in aanmerking in de verhouding
40 voor Muilenburg Sr. en 30 voor ieder
van de zoons. Het winstaandeel van de zoons
keert vader Muilenburg daarna uit.
Wat ieder toekomt is dus duidelijk. Bij de
uitvoering van zo'n winstdelingsregeling speelt
de boekhouder dus een belangrijke rol. De loon
administratie wordt eveneens door de boek
houder verzorgd. „Dat is in onze situatie ook de
meest goedkope en beste oplossing", vindt Mui
lenburg Sr. Zowel over het genpten loon als
over het genoten aandeel in de winst moet in
komstenbelasting worden betaald. De premies
van de wettelijke sociale verzekeringen worden
geheven over het genoten loon en het uitbe
taalde winstaandeel, uiteraard tot de wettelijk
vastgestelde premieloongrens.
De Muilenburgs zijn tevreden over de rege
ling, die zij toepassen. „De regeling past het best
bij onze situatie; je bindt elkaar niet, en toch
heb je samen belang bij één doel: het maken van
winst in dit bedrijf."
Dat het bedrijf niet alléén een goed bestaan
oplevert voor de drie gezinnen Muilenburg, maar
ook ruimte laat voor vermogensvorming door de
zoons toonde ons de heer Muilenburg Sr. aan de
hand van zijn boekhouding. Dat de zoons bij
deze regeling wettelijk verzekerd zijn acht men
eveneens een voordeel in verband met hun ge
zinssituatie.
Tenslotte ligt in de regeling zelf een prikkel
om zich in te zetten voor het bedrijf; om mee te
denken en te praten over wat het beste is om
er zoveel mogelijk uit te halen. „Ze krijgen ook
de ruimte om mee te beslissen, want het gaat om
hun toekomst", aldus Muilenburg Sr. „Als ze wat
willen ondernemen zullen ze moeten leren om
te beslissen."
Aan de Oudenbosweg no. 27 te Dronten (Oos
telijk Flevoland), om precies te zijn op kavel
0 38 ligt het akkerbouwbedrijf van de heer L. J.
Muilenburg. In 1964 startte de familie Muilen
burg op dit nieuwe land. Op het oude land, onder
de rook van Gorkum liet men toen wel het één
en ander achter: een boerderij van 60 ha, ge
mengd, op vrij zware klei èn een stukje „be
woonde" wereld.
Vader Muilenburg (57 jaar) zegt hierover: „Ik
was blij dat we konden oversteken naar de
„Polders". De boerderij waarin wij zaten lag op
zware rivierklei, hier en daar 80 afslibbaar. Voor
bouwland eigenlijk te zwaar. De helft van de
oppervlakte hadden we in gras. Dat was nood
gedwongen want van vee houd ik helemaal niet.
Je bent altijd gebonden. Nee, dan die grond hier.
Je kunt er alles mee worden."
De kinderen Muilenburg: (totaal zes kinderen,
drie dochters en drie zoons) zijn de deur uit. De
kinderen zijn allen getrouwd. De dochters heb
ben geen boer getrouwd. Een van de zoons is na
een technische opleiding in het schildersvak
terechtgekomen. De twee oudste zoons Johan
(33 jaar) en Rinus (27 jaar) werken op de boer
derij. Johan woont in Elburg en Rinus in Dron
ten. Zij willen boer worden én bereiden zich nu
voor op die toekomst.
