Toenemende
belangstelling
voor
samenwerkingsvormen
Bescherming
van suikerbieten
tegen vorst
7
VOOR- EN NADELEN
VAN HET SAMEN BOEREN
M. HUBERTS.
C.RA. Eindhoven,
Van oudsher is men in de landbouw
gewend elkaar te helpen bij verschil
lende werkzaamheden. Tijdelijke pro
blemen bij de arbeidsvoorziening wer
den steeds opgelost door burenhulp.
Door de sterke vermindering van het
aantal arbeidskrachten op de bedrij
ven bij een toenemende bedrijfsom
vang is deze vorm van samenwerking
echter steeds moeilijker te realiseren.
In deze bijdrage worden enkele ande
re samenwerkingsvormen besproken,
die ln de prakti^c tot stand zijn ge
komen.
CEN veel voorkomende vorm van samenwerking
wordt nog aangetroffen bij hooien en kuilen,
waarbij de benodigde machines dan meestal gezamen
lijk eigendom zijn. Ook andere werktuigen waarbij
meer dan één man voor de bediening nodig is, worden
wel samen gebruikt Een veel verdergaande vorm is
het gezamenlijk exploiteren van een landbouwbedrijf.
In Oost-braoant zijn thans enkele tientallen samen
werkingsvormen waarbij 2 bedrijven geheel of gedeel
telijk samengevoegd zijn in één exploitatie. Een ingrij
pende samenwerkingsvorm komt voor in Mariahout
tussen 2 buren resp. 38 en 53 jaar oud. Deze samen
werking is aangegaan in oktober 1969 voor de tijd van
10 jaren. Voordien had ieder van de deelnemers een
rundveestapel van 35 koelen en 25 stuks jongvee. Elk
had 18 ha grasland, voor het grootste deel aan elkaar
gelegen.
OPZET VAN DEZE SAMENWERKINGSVORM
De grond, die eigendom blijft van de afzonderlijke
vennoten, wordt verpacht aan de gevormde maatschap.
De gebouwen staan 200 meter van elkaar Hiertussen is
een nieuwe ligboxenstal gebouwd voor 100 koeien en
40 stuks jongvee op 26 aren grond die de maatschap
gekocht heeft van één van de vennoten. Het rundvee is
bij de aanvang van de samenwerkingsvorm geschat en
is nu eigendom van de maatschap. Ook de nieuwe machi
nes zijn aangekocht door de maatschap. Het werk wordt
in overleg geregeld. Het melken in de 12 stands visgraat-
melkstal gebeurt met 2 man. Zondags wordt om de beurt
door één echtpaar gemolken. Een van de deelnemers in
de maatschap doet het trekkerwerk.
VOORDELEN
ggIJ vergelijking van de voor- en nadelen moet de
mogelijkheid voor ieder om afzonderlijk een stal
te bouwen voor 50 koeien en 20 stuks jongvee in ogen
schouw worden genomen.
Een stal voor 100 koeien is aanzienlijk goedkoper dan
2 stallen elk voor 50 dieren. De kosten van melldeiding,
melkstal, melkkaimer, melktank en voederautomaten zijn
ïager. De werkzaamheden kan* men verdelen over 2 man
en bij sommige werkzaamheden zoals bij de voederwin
ning profiteert men van de voordelen van een tweemans-
bedrijf. Ook bij ziekte of afwezigheid van een van de
vennoten kan het dagelijks werk gedaan worden door de
andere. Men kan voor vakantie en vrije weekends met
het gezin van huis als men dit wil. In het verleden waren
op veel bedrijven de gebouwen en machines nog lang
niet versleten, maar wel „uit de tijd" door z.g. econo-
Samerrwerken met machines komt vaak voor en vermin
dert economische veroudering.
mische veroudering. Denk o.a. maar aan de drijfmest-
stallen, aan de melkmachines en hooibouwwerktuigen.
Bij grotere eenheden, zoals die bij samenwerkingsvor
men ontstaan, kan men gebruik maken van meer moder
ne machines en gebouwen omdat sneller kan worden
afgeschreven.
(Zie verder pag 10)
Ir. J. JORRITSMA,
IJLS. Bergen op Zoom
Vorst vormt een ernstige bedrei
ging voor de bietenoogst. Bevroren
en weer ontdooide bieten zijn moei
lijk of niet te verwerken. Zij kannen
het saikerwiimingsproces stagneren
en zelfs volledig stilleggen. De sui
kerindustrie is op dit punt zelf risico,
dragend en kan dit risico dus niet
lopen, niet voor zichzelf en niet voor
die telers die niet bevroren bieten
leveren. Het is daarom zaak het pro-
dukt tegen vorst te beschermen!
Hierover meer in onderstaand arti
kel.
De bieten groeien- dan niet meer terwijl het gehalte
als regel daalt. De veiligste weg is dan ook om de
bieten te rooien en aan de hoop te rijden.
Gebeurt dat niet en bevriezen zij toch dan kunnen
verdere schade en moeilijkheden vermeden worden
door zó diep te koppen dat het bevroren stuik afgesne
den wordt.
Zodra er kans op vorst is mogen de bieten nooit in
zwaden of hoopjes op het veld blyven liggen. Wan
neer het één nacht flink vriest zijn bieten in die posi
tie volledig bevroren.
Ook bieten die op wagens klaar staan voor transport
bunnen ernstig van de vorst lijden wanneer geen be
schermingsmaatregelen genomen worden: binnen rij
den en of afdekken.
Het beste is om te zorgen dat de Weten aan de hoop
liggen.
Deze bieten beschermen zichzelf met behulp van
hun ademhalingswarmte en kunnen verder het gemak
kelijkst afgedekt worden.
Deze hopen mogen niet te klein zijn en dienen aan
zij- en bovenkant glad afgewerkt te worden. De hoog
te moet niet groter zijn dan 2% a 3 m. Een ligging
uit de wind heeft het voordeel dat by krachtige wind
Een andere vorm van bescherming is het leggen van
de hoop tegen een muur op het zuidwesten. Ook het
maken van een oppervlakte silo met behulp van stro
pakken aan drie kanten van de hoop gestapeld be
hoort tot de mogelijkheden. Het allerbelangrijkste is
echter dat de hoop tijdig afgedekt wordt wanneer
er vorst dreigt. Weersvoorspellingen via radio en tele
visie en ook eigen waarneming van de weert ekenen
kunnen daarbij helpen.
i
Daarvoor moet er afdekmateriaal bij de hand zijn.
Dit afdekmateriaal moet gemakkelijk aan te brengen
en ook, zonder dat er delen achterblijven, weer te
verwijderen zijn. Gemakkelijk en veel gebruikt af
dekmateriaal is polyaethyleenfolie van een dikte van
0.15 mm en verkrijgbaar in breedten van 6—12 m.
Het moet goed vastgezet worden. Dit kan onder andere
gebeuren met behulp van plastic zakken met grond
Wind en scherp zijn die grote vijanden van dit plastic
zeil. Er zijn ook singels van Trevira plastic band ter
breedte van 3 a 5 cm verkrijgbaar waarmee het zeil
op de hoop kan worden gehouden door aan weers
zijden een plastic zak met grond te hangen. Deze ban
den snijden niet in het plastic. Wanneer, wat niet vaek
voorkomt, de vorst aanhoudt en erger wordt kan het
noddg zijn het dek te verzwaren door isolerend mate
riaal en nóg een laag plastic aan te brengen.
Het zal duidelijk zijn dat het aan de hoop rijden
van bevroren bieten niet alleen weinig zin heeft maar
zelfs bijzonder schadelijk is.
Is de vorstperiode afgelopen dan kan het al naar de
Suikerbieten die nog in de grond staan bevriezen
gemakkelijker naarmate er minder blad op staat en
naarmate zij meer met de kop boven de grond uit
steken. Verder bepalen temperatuur en wind of en
ii welke mate dat gebeurt.
Hond en na 1 november worden de vorstkansen reëel.
buitentemperatuur nuttig zijn dbor verwijdering van
een deel van het dek de ademhalingswarmte gelegen
heid te geven te ontwijken. Wanneer door handhaving
van een deel van de bedekking het binnendringen
van regen kan worden voorkomen kan dat de ver
mindering van het tarrapercentage ten goede komen.
die hoop niet gauw diep invriest. Een bezwaar is de
sterke uitstraling die vaak veel groter is dan men
denkt. Tijdige afdekking van de bovenkant is dan ook
zeer gewenst. Een dakvormige hoop kan het best met
de kop in de richting van die vrieswind gelegd wor
den.