UITBREIDING AREAAL
IN NEDERLAND TE VERWACHTEN
HET gevolg van de E.E.G.-marktordening voor zaai
zaden zal zijn dat de graszaadteelt bedrijfs-econo-
misch aantrekkelijker zal worden voor de teler, zodat
met een uitbreiding daarvan rekening wordt gehouden.
Van belang voor de zaadteeltfirma's, die door het
grotere areaal een betere en dus economischer bezet
ting van hun produktieapparaat kunnen verkrijgen.
Ook zullen er meer mogelijkheden voor vergroting van
export komen. Voor de boer van belang omdat de
graszaadteelt mogelijkheden biedt om een veelal een
zijdig bouwplan door de teelt van dit gewas te ver
breden.
LOSGESTORT EN IN KISTEN
Mede van belang daarbij is dat teelttechnisch en bij
de verwerking veranderingen en aanpassingen hebben
plaats gevonden. De losgestorte ontvangst is er één
✓an. Bij Mommersteeg werd het afgelopen seizoen reeds
45 van de totale ontvangst los aangevoerd. Een om
schakeling die vooral in het begin de nodige voor
zieningen heeft gevraagd. Vanuit Zeeuws-Vlaanderen
was van de losse aanvoer 80 in stapelkisten en 20
in bulk. Door het inrichten van een tweetal kisten
depots, één in Terneuzen en één in Groede, werd het
mogelijk gemaakt dat daar de nodige kisten door de
telers werden afgehaald, bij de combine gevuld en
werden teruggebracht zonder dat de kisten van de
wagen af waren geweest. Speciale kisten, daar de
stapelhoogte ervan gebonden is aan de maximaal toe
laatbare ladinghoogte van 4 m van de Zeeuwse veren.
Uit de bulkaanvoer vanuit overig Zeeland en West-
Brabant is ca. 80 van de aanvoer los gestort en 20
in kisten. De oogst van grote percelen boven de 3 a
4 ha kan losgestort verwerkt worden. Voor de kleinere
percelen zakken of kisten. Losgestort is alleen lonend
bij volle vrachten van ca. 7 ton. Iedere partij wordt
nog steeds individueel geleverd, geschoond enz. en
eerst daarna met passende gelijksoortige partijen ge
mengd. Alleen met zakken en kisten kunnen kleine
partijen gescheiden worden gehouden en behandeld.
Voor de bemonstering van dé kosten is de medewer
king van de N.A.K. echter een absolute noodzaak. Een
ander probleem daarbij is de grote verscheidenheid
van rassen. Dit in het bijzonder voor die telers die
niet over een eigen droogvoorziening beschikken. Het
inschakelen van een loondroger, die vele verrschillende
N.V. H. Mommersteeg's Zaadteelt en Zaad-
handel is één van de 5 grote zaadteeltfirma's die
Nederland kent. Een zeer gespecialiseerd bedrijf
dat alleen de grassen-, voederbieten- en klaver
zaden voert. Het bedrijf werd in 1923 door de
heer H. J.M. H. C. Mommersteeg opgericht. Na
zijn overlijden in 1969 werd de leiding door zijn
zoon overgenomen. Met het kweekbedrijf werd
in 1939 gestart. Dit omvat nu te Vlijmen een
bedrijf van 40 ha met daarnaast in Flevoland een
boerderij van 56 ha. Daar worden nieuwe rassen
in de praktijk beproefd'.
Daarnaast beschiht Mommersteeg over een
handelsapparaat in Nederland, een dochter
onderneming in België te Antwerpen en één in
Engeland. Tevens een exportafdeling waarmee
een groot aantal landen bijv. U.S.A., Japan, be
streken wordt.
De zaadteelt is in belangrijke mate in Neder
land ondergebracht. Door de enige jaren geleden
geringere belangstelling voor de teelt moesten
noodgedwongen buiten Nederland teeltarealen
gezocht worden zoals in Canada en Denemarken.
Al het zaad dat in Nederland wordt verbouwd
gaat naar Vlijmen om daar verder voor de zaad-
handel gereed gemaakt te worden. In het buiten
land wordt daarvoor gebruik gemaakt van de
daar gevestigde collega's.
Mommersteeg is voor de contractteelt geheel
overgestapt op all-in contract, waarbij dus later
geen bijkomende kosten van schoning, elitezaad
enz. worden doorberekend. De participatie-basis
is dan 72-28 en de boer weet wat hij kan ver
wachten, zonder achteraf nog met allerlei kor
tingen rekening te moeten houden. Daarnaast is
er een minimum prijsregeling mits aan bepaalde
kwaliteitseisen wordt voldaan.
Theoretisch zal met ingang van mei/juni 1972 de
E.E.G.-subsidie-regeling voor gras- en klaverzaden
gaan gelden. In de praktijk zal dit pas in 1973 door
werken. Deze subsidie is nodig omdat dan gecertifi
ceerd graszaad uit derde landen vrij in het E.E.G.-ver-
keer kan worden gebracht. De grote graszaadproducen
ten als Denemarken, U.S.A., Canada, Polen en mis
schien Oost-Duitsland gaan dan ook op de E.E.G.-gras-
zaadmarkt hun invloed uitoefenen.
REDELIJKE SUBSIDIE GEWENST
FR .van uitgaande dat niemand er mee gediend is
als de graszaadmarkt door het vaststellen van
te hoge subsidiebedragen verstoord zou worden, is
geen hoge maar een redelijke subsidie gewenst. Deze
moet dan ook niet hoger zijn dan een rechttrekken van
het kostenniveauverschil binnen en buiten de E.E.G.
Bij een te hoge vaststelling van het subsidiebedrag
wordt de kans gelopen van het zgn. „Brussels effect",
overproduktie waar ook de telers niet mee gebaat zijn.
In de komende maanden zal het bedrijfsleven tot ge
zamenlijke standpunten moeten komen die aan de
Europese Commissie zullen worden voorgelegd. De
gedachten gaan uit naar een uniforme E.E.G.-subsidie
ter grootte van het verschil tussen de tarweprijs
binnen en buiten de E.E.G. op basis van een gemid
delde EX.G./ha-opbrengst. Dit zou neer kunnen komen
op een subsidiesteun van b.v. tussen de 400 en 500
per E.E.GVha.
Dit bedrag kan per grassoort omgerekend worden
op een subsidiebedrag per kg graszaad, waarbij de
gemiddelde ha-opbrengsten van de belangrijkste
E.E.G.-producenten van een bepaald ras als omreke-
ningsfaktor gebruikt kan worden.
Uitgangspunt dient te zijn dat b.v. Engels raaigras
afkomstig uit Frankrijk, Duitsland of Nederland een
zelfde subsidie per kg graszaad krijgt. Dat toevalliger
wijze in Nederland de opbrengsten per ha aanzienlijk
hoger liggen dan elders, is een meevaller voor de
Nederlandse telers. Of en in hoeverre de steun aan een
maximumbedrag zal worden gebonden is nog niet
•bekend.
STEUN IN PRIJS PARTICIPATIE
CONTRACTEN VERWERKT
IN het algemeen zal naar de mening van de heer
Berkelbach de subsidie voornamelijk ten goedé
moeten komen aan de teler. Deze zal dus terugge
vonden worden in de participatiecontracten, die met
de zaadteeltfirma's worden afgesloten, als een extra
Het verwerken van graszaad is een stoffige zaak. Het afgezogen stof enz. wordt aan water gebonden en naar een zuiveringsin-
V an daar dat in een modem graszaadverwer kin gsbe - stallatie afgevoerd. Daarin wordt het water weer zodanig gezuiverd dat afvoer
drijf veel aandacht moet worden besteed aan een goed op het oppervlaktewater verantwoord is.
werkklimaat. De foto geeft een batterij afzuiginstal
laties weer die bij Mommersteeg te Vlipnen de zaak
zo stofvrij mogelijk houden.
bijdrage in de brutoverkoopprijs. Die zullen naer
valt te verwachten ook de subsidiebedragen ontvangen
en voor verdere afwikkeling zorg moeten dragen.
Tevens speelt daarbij echter dat niet alleen de kosten
voor de teler steeds stijgen maar die van de zaad
firma's eveneens. Ook die ondervinden de kosten
stijgingen van investeringen, personeel enz. Een bil
lijke afweging van de in het geding zijnde belangen
tussen teler en zaadteelt-zaad'handel lijkt dan ook
alleszins redelijk.
Bij het onderlinge overleg tussen de grote produk-
tiepartners over de voorstellen van de subsidiehoogte
voor b.v. Engels- en Italiaans raaigras, zullen de moei
lijkheden niet zo groot zijn. Moeilijker liggen de pro
blemen voor deze vaststelling voor b.v. roodzwenkgras
en veldbeemd, waarvan de opbrengsten zeer sterk uit
eenlopen. Het bepalen van een „gemiddelde" kan tot
een bijzonder scheve situatie aanleiding geven.
klanten zal hebben, brengt het grote risico met zich
mee van kans op rasvermenging. Het probleem van
het drogen doorkruist dan het voordeel van de grote
percelen, want het gescheiden houden is een noodzaak
voor het kwaliteitsbehoud.
SERVICE VOOR DE GRASZAADTELER
De ontvangst en verdere (gescheiden) verwerking
eisen een bijzonder goede organisatie. Vandaar dat
door de graszaadteeltfirma's gestreefd wordt naar een
zo groot mogelijke concentratie in d'e teeltgebieden.
Dat daarbij Zeeland en West-Brabant een zeer belang
rijke rol spelen spreekt vanzelf. Een dergelijke con
centratie maakt het voor de graszaadteeltfirma's ge
makkelijker de nodige service aan de telers te kunnen
verlenen. Zo is het laden van graszaad bijvoorbeeld
een onaangenaam karwei dat de nodige tijd kost.
Mommersteeg heeft hiervoor een oplossing gezocht en
in samenwerking met een buitenlandse machinefabri
kant apparatuur ontwikkelt die het mogelijk maakt
bij het laden van het graszaad dienstverlenend op te
treden. Een zelf zuigende transportéerbare installatie,
die achter een auto gekoppeld kan worden, kan ter
plaatse voor dit laadwerk ingeschakeld worden. Het
werkt iets sneller dan dat twee man het graszaad op
de transportband kunnen scheppen. Daarnaast is het
grote voordeel dat de stof over last aanmerkelijk is
teruggebracht. Tegen een kleine vergoeding zou deze
service, in die gebieden waar de telers niet te ver uit
elkaar wonen, kunnen worden verleend. De hiermee
opgedane ervaringen waren het afgelopen oogstjaar
gunstig..
BI.
