Winst berekening: Kosten: biggen 640 a 75, voer 625 a 130, vaste vergoeding winst Opbrengsten: 625 X 79 kg a 2,90 4,- - afleveringskosten per varken f 140.687,50 kwantumtoeslag 5 7.035, 147.722,50 De totale vergoeding die boer A ontvangt is dus ƒ9.375,— plus 70 van ƒ9097,50 ƒ15.743,25. AP welke punten zal deze boer A vooral moeten vT letten voor hij besluit een dergelijk kontrakt te tekenen? Hoe is de betaling geregeld? Welke eisen worden aan verzorging gesteld? Is er meldingsplicht bij ziekte en sterfte? Hoe? Zijn er boetebepalingen voor beide partijen? Hoe zijn de garanties voor hokbezetting vast gelegd? Welke gewichts- en tijdsgrenzen worden gesteld? Wat is een „goed afgeleverd varken"? Welke vergoeding voor de achteraankomers? Welke eisen worden gesteld aan kwaliteit en gezondheid van de opgelegde biggen? Welke toeslagen en kortingen gaat men toepassen? Bij winstdeling: Hoe staat het met kwantum toeslagen en hoe worden die berekend? De voorwaarden en andere aspecten van een kontrakt moeten terdege beoordeeld en overwogen worden. Looptijd van het kontrakt en opzeggingstermijn. Arbitragebepalingen. Verder moet men de volgende aspekten terdege be oordelen of laten beoordelen. technisch-ekonomisch - relatie beloning en resul taten. sociaal - beloningsaanpassing en eventueel arbeids voorwaarden. Ook hier geldt: bekijk alles zeer grondig en van alle kanten, vraag assistentie van deskundigen en teken niet alvorens men alles weet. Op het terrein van de dierlijke kontraktproduktie is nog geen organisatie zo als de N.K.T.V. Daar kan men dus niet op terugvallen. Er wordt, naar ik uit N.K.T.V.-kringen vernam wel over gesproken, maar er is nog niets van de grond. Het lijkt me nuttig als de producenten zich op dit ter rein ook wat meer gingen organiseren. N.K.T.V. IK heb hiervoor al duidelijk gemaakt dat de agra rische producent als eenling een heel zwakke onderhandelingspositie inneemt t.o.v. de kontrak- terende handel en industrie. Het was dan ook een kleine mijlpaal in de geschiedenis van de Nederlandse landbouw toen in 1966 de „Nederlandse Kontrakttelers Vereniging" werd opgericht. Wat is de N.K.T.V.? Simpel gezegd: een groep kontrakttelers die samen sterker willen staan tegenover een zich steeds meer bundelende handel en industrie. De N.K.T.V. is op gericht door de 3 CLO's in samenwerking met het Centraal Bureau voor Tuinbouw Veilingen. Deze orga nisaties benoemen ook de bestuursleden. De vereni ging is over het gehele land verdeeld in 8 kringen. In de statuten staat: art. 2. Het doel van de vereniging is het behartigen van de belangen van de leden op het terrein van de kontraktteelt van de door het bestuur aangewezen akker- en tuinbouwprodukten. art. 3. Ze probeert dit doel te bereiken door: individuele en algemene belangenbehartiging en voorlichting aan de leden, b.v. het uitwerken van modelkontrakten. leden adviseren over kontrakten. publiciteit. overleg met telers en afnemers. Er zijn in de 5 jaar dat de N.K.T.V. bestaat model kontrakten uitgewerkt n.l. voor: doperwten, konsump- tieaardappelen, zaadvermeerdering en de teelt van in voorkoop gekochte zaaizaden van iandbouwprodukten. Deze modelkontrakten worden op twee manieren toe gepast. a. Men stelt een kontrakt op met alleen de gegevens omtrent naam, gewas en prijs. Voor de overige voorwaarden verwijst men naar het modeikontrakt. b. De voorwaarden van het modeikontrakt worden verwerkt in een speciaal kontrakt. De direkte aanleiding tot het ontstaan van de N.K.TV. was het tot ontwikkeling komen van nieuwe teeltwijzen van voor akkerbouw nieuwe produkten. Betere mechanische en chemische teelt- en oogst- methodes brachten meer produkten binnen het bereik van de akkerbouw. Deze veranderingen werden vaak gestimuleerd door de groenteverwerkende industrie, die op dit terrein het initiatief nam voor de teelt op kontrakt. Was deze industrie aanvankelijk ontstaan uit het verwerken van groenteoverschotten, nu zag ze kans om vaste voet aan de grond te krijgen. Hier bleek voor de landbouwers samenwerking en begeleiding erg gewenst. iJVE N.K.T.V. is hoofdzakelijk aktief op gewestelijk niveau, daarnaast doet ze ook veel aan indivi duele belangenbehartiging. Het toetsen van kontrakten én voorlichting geven aan de leden. Bovendien zijn er z.g.n. vertrouwenskommissies ingesteld. Deze, ik heb ze al eerder genoemd, bestaan uit een klein aantal telers plus een deskundige van de N.K.T.V. Als er konflikten ontstaan tussen de partijen tracht deze kommissie een bevredigende oplossing te vinden. De N.K.T.V. was aanvankelijk alleen aktief waar het de groenten betrof. De produkten waar de vereni ging nu over meepraat en meedenkt zijn b.v. princesse- bonen, spinazie, tuinbonen, knolselderij, waspeen, zaaiuien, kroten, andijvie, radijs, aardappels, dop erwten, bietenzaden, stam- en stokslabonen, gras zaden, zaaigranen en zelfs bijenhoning. Op landelijk niveau is er nog geen kontakt geweest over kontrakten en dergelijke. Enerzijds komt dit door het brede assortiment en het grote aantal kontrakteer- ders en tussenpersonen, anderzijds door de onwil van de industrie om zich aan nationale afspraken te gaan binden. In C.O.P.A.-verband wordt ook overleg gevoerd met soortgelijke organisaties in andere EEG-landen. In de toekomst zal de vereniging, aldus de heer N. J. Huijst, voorzitter van de N.K.T.V., steeds meer te maken krijgen met schaalvergroting. We krijgen steeds meer toeleveringskontrakten en er zal een toenemende ont wikkeling zijn van produktieketens tot aan de kon- sument. Zijn gedachten voor de toekomst gaan dan ook naar de vorming van telersgroeperingen met als taken: het onderbrengen en verdelen van de produktie. begeleiden daarvan ook met het oog op de kwali teit. het verrichten of doen verrichten van oogstwerk- zaam'heden en vervoer. het afsluiten van meerjarige kontrakten. Dit alles zou een betere kontinuïteit, een goede pro duktie en een redelijke prijs kunnen geven. Het voor deel van meerjarige overeenkomsten ligt in het ver krijgen van een betere planning, begeleiding en specia lisatie. Om dit alles van de grond t<e krijgen zijn samen werking met bestaande groeperingen en stimulerings maatregelen van de overheid noodzakelijk. Tot zover de heer Huijst. COÖPERATIES rLKE rol speelt de coöperatie in de kontrakt produktie? Men hoort wel de kreet dat kon- traktuele afzet en coöperatieve afzet elkaar bekon- kurreren. Dit gaat op, zij het ten dele, voor de produk ten die op beide manieren worden afgezet. De kontrak- tueel geteelde plantaardige produkten zijn echter voornamelijk die, waar de coöperaties zich niet zoveel mee hebben beziggehouden. Daarnaast opereren de coöperaties in Cebeco-verband ook met kontrakten en wel voor de teelt van zaaigranen, graszaden en in dierlijke sektor varkens, kippen en kalveren. Deze kontrakten kunnen door hun coöperatief karakter zeker konkurreren met die van de partikuliere indus trie. Een voordeel is ook, dat de boer als lid van z'n coöperatie indirekt kan meebeslissen over de gang van zaken op dit terrein. Cebeco heeft voor de organisatie en de servicever lening van de kontraktproduktie in d'e veredelings- sektor enkele losstaande N.V.'s opgericht zoals N.V. Maplo en N.V. Vastabouw. Deze N.V.'s moeten finan- ciëël ronddraaien. De financiering wordt geregeld in samenwerking met de Coöp. Raiffeisenbank-Boeren- leenbank. De coöperaties zullen waarschijnlijk op dit terrein hun aktiviteiten nog uitbreiden. De afzetpools (granen, uien, aardappelen) werken ook al met kon trakten. Vaak staat in de statuten, dat van tevoren op kontrakt verkocht mag worden. gEVORDERT de vertïkale) integratie een betere af- TbEVORDERT de vertikale integratie een betere af- stemming van de produktie op de konsumptie? In het begin van dit verhaal heb ik dit al als één van de voordelen van dit proces genoemd. Alvorens ik dit nu verder ga motiveren eerst eens de mening van enkele deskundigen op dit gebied. Dezelfde vraag heb ik ook voorgelegd aan drs. F. Bom, medewerker voor Algemene zaken bij Cebeco. Hij zag dat niet direkt zitten. „Integratie verbindt wel enkele schakels uit de produktteketen, maar slechts een kleine afstand tussen producent en konsument wordt daarmee overbrugd. Er blijft nog een grote vrije markt over waar zwaar konkurrentie kan worden bedreven en die ook net zo goed kan worden overvoerd. Geldt dit nationaal, inter nationaal zal dit nog sterker uitkomen. Wel gaf hij toe dat er uitzonderingen waren: b.v. zaaizaden en spinazie en doperwten e.d. De heer Bom voorzag wel, dat bij een toename van de kontraktgebonden produk ten, de vrije markt, die overblijft nog veel sterker zal gaan fluktueren dan nu. (Wijlen) de heer Hilhorst, sekretaris van de N.K.T.V. dacht er anders over. Hij zag die tendens naar een betere afstemming wel. Het aantal schakels tussen producent en konsument wordt kleiner, zo komt er een beter overzicht. Bovendien worden, naast kon trakten tussen de producent en zijn afnemer, ook in de Steeds meer Iandbouwprodukten worden indus trieel verwerkt. andere schakels van de „produktieketen" kontrakten afgesloten b.v. tussen groothandelaar en supermarkt. De plantaardige produktie vooral, zal steeds blijven zitten met het opbrengstrisiko. Of de gevolgen daarvan altijd wel goed verdeeld worden is de vraag. RESUMEREND wil ik toch blijven verdedigen dat „vertikale" integratie in tegenstelling tot (hori zontale integratie) parallellisatie het voordeel heeft de produktie enigszins op de konsumptie af te stem men. Ik baseer dit op de volgende punten: a. Een binding tussen twee of meer schakels in de bedrijfskolom geeft een beter overzicht over de totale situatie. b. Ook worden er in één bedrijfskolom meerdere kon trakten afgesloten, tussen verscheidene produktie- fasen. Zodoende krijgt men dus een steeds toe nemende hoeveelheid produkt, dat bij het begin van het produktieproces al een eindbestemming heeft. c. Bij een toename van het aantal kontrakten wordt het voor diegenen die produceren voor de over blijvende markt steeds moeilijker. Zij krijgen met steeds grotere prijsverschillen te maken. d. Steeds meer worden Iandbouwprodukten indus trieel verwerkt, D'e steeds toenemende mechanisatie en automatisering, groter wordende investeringen en duurder wordende arbeid zal deze industrie dwingen zich althans voor een groot deel van grondstoffen te verzekeren. Dit zal vaak via kon trakten gebeuren. Het wordt voor de boer wel een erg riskante zaak om te spekuleren op een slecht oogstjaar om dan met zijn vrije produkt bij te sprin gen. (Zie verder pag. 12) 48.000,— 81.250,— 9.375,- 9.097,50 147.722,50

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch landbouwblad ... ZLM land- en tuinbouwblad | 1971 | | pagina 11