LANDBOUWSCHAP
VAN HET
Memorandum
over de melkveehouderij
in Nederland
Fruit bleef gevraagd
Varkens slachten
op hoger gewicht
13
GERECHTVAARDIGE VERLANGENS
\/OOR de hoofdafdeling Veehouderij van het
v Landbouwschap zijn onlangs een aantal ge
dachten en wensen naar voren gebracht inzake de
melkveehouderij in Nederland.
De boeren naar een beter bestaan,
de koe naar de melker en het voer,
het grasland en de grasproduktie in beweging.
Dat zijn de drie grondbeginselen van de inhoud van
het rapport, dat door de hoofdafdeling Veehouderij
onder bovengenoemde titel aan het bestuur van het
Landbouwschap aangeboden is.
De periode van geleidelijke aanpassing is voor de
veehouderij voorbij; de veehouders zitten opgesloten
tussen onwrikbare muren en begrensde oppervlakten.
Alleen met behulp van struktuurmaatregelen kunnen
de blijvers de sprong maken naar de toekomst. Wie
overigens blijvers zegt, heeft ook de wijkers op het
oog. In de grondgebonden produktiesektoren, waar
toe ook de veehouderij behoort, kan de één slechts
groeien ten koste van de ander. Daarom wordt aan
de afvloeiing en de omschakeling veel aandacht be
steed. Ook ging men na op welke wijze de vrijgekomen
grond ten goede kan komen aan degenen die hun be
drijf willen ontwikkelen.
In het algemeen is voor de wijkers een gemakke
lijker regeling te treffen dan voor de blijvers. Deze
laatsten moeten immers streven naar bedrijfsvergro-
ting en hogere omzetten. Zij hebben behoefte aan
nieuwe of gemoderniseerde gebouwen. Zij willen meer
grond en, als die niet beschikbaar is, meer voer dat
anderen voor hen verbouwen. Financiële en technische
beperkingen beginnen dan remmend te werken. In
Brussel worstelt men elke dag met dit vraagstuk.
Daarom heeft de EEG-ministerraad besloten om naast
een markt- en prijsbeleid ook een begin te maken met
het gemeenschappelijk struktuurbeleid. De richtlijnen
zijn met veel moeite tot stand gekomen. De uitwerking
ervan zal nog wel veel hoofdbrekens gaan kosten.
PRIJSAANPASSING
|VE 'hoofdafdeling Veehouderij is het probleem op
een systematische en logische wijze te lijf ge
gaan. De hoofdafdeling heeft aan het Landbouw-Eco-
nomisch-Instituut (LEI) gevraagd welke prijsverho
gingen de Nederlandse veehouders nodig zullen heb
ben in de komende jaren (tot 1975), indien de ar-
beidsproduktiviteit in dezelfde mate als voorheen
blijft stijgen en wanneer de huidige kostenontwikke
ling op de veehouderijbedrijven voortgaat.
Uit het rekenwerk rolde het volgende antwoord;
een jaarlijkse prijsverhoging van netto 6 voor
melk (is 2 cent per kg) en 10 voor rundvlees. Dit
antwoord betekent dan nog maar dat het gemiddelde
inkomen gelijk blijft. De hoofdafdeling Veehouderij
weet echter dat:
het huidig gemiddelde inkomen te laag is (bruto
15.000,bij een 60 a 70-urige werkweek)
het arbeidsinkomen de laatste vijf jaren niet ge
stegen is
de berekening betrekking heeft op veehouderijbe
drijven van behoorlijke omvang
de berekening uitgevoerd is op pachtbasis (op
eigenaarsbasis kan de kostprijs van de melk wel
5 cent hoger zijn!)
de berekening geen ruimte geeft voor de noodza
kelijke bedrijfsverbetering.
GELD, GROND EN GEBOUWEN
IVE hoofdafdeling Veehouderij is van oordeel dat
er naast de prijsaanpassing veel geld voor struk-
tuurverbetering nodig is. Helaas levert de bedrijfs-
exploitatie niet altijd deze gelden op. De bedrijfsop-
zet behoeft dringende wijziging. De noodzaak daar
toe wordt als volgt omschreven:
De veehouders moeten terwille van een hogere
arbeidsprestatie op grote schaal nieuwe gebou
wen plaatsen, die eenvoudig en goedkoop zijn. Bij
de financiering ervan zullen desondanks ernstige
moeilijkheden optreden. Een rentesubsidie van
maximaal 5 (genoemd in de Brusselse regeling)
zou deze belemmering kunnen wegnemen.
Als een veehouder gaat bouwen of moderniseren,
streeft hij naar een aanvaardbare bezettingsgraad
van de technische apparatuur die berekend is op
(veel) meer koeien dan hij nu houdt. Die meer
dere koeien moeten ook eten en daarom is weer
meer grond nodig. De grond blijkt voor de vee
houder echter onbetaalbaar of bij het huidige (ho
ge) prijsniveau niet rendabel. De grondbank, waar
bij deze „bank" de grond koopt en in erfpacht uit
geeft zou in deze moeilijkheden een helpende hand
kunnen bieden. Een overbrugging van een rente-
verschil van 4 zou in het kader van het struk
tuurbeleid uitstekend passen.
Als de veehouder geen grond voor uitbreiding kan
verwerven zal het voer van andermans grond
moeten komen. Een „ruwvoederbank" zou hier
goede diensten kunnen bewijzen. Om het ruwvoer
op een goedkoper wijze te vervoeren zal meer
aandacht nodig zijn voor geconcentreerd ruwvoer.
NU MEER, STRAKS MINDER
ITIT het voorgaande volgt dat de prijsaanpassing
gericht is op het handhaven van het huidige ge
middelde inkomen. De struktuurmaatregelen (gebou
wen - grond - voer) zjjn nodig om via een gewijzigde
bedrijfsopzet, een aangepaste bedrijfsuitrusting en
een omzetvergroting te streven naar een grotere ar-
beidsproduktiviteit, een lagere kostprijs en verbeter
de sociale omstandigheden. Het voor struktuurver-
betering uitgegeven geld zal te zijner tijd de prijs
aanpassing kunnen beperken, omdat er niet alleen
gesaneerd wordt maar aan de blijvers ook een betere
concurrentiepositie wordt gegeven. In dit verband
wordt gepleit voor afbraak van concurrentieverval
sende maatregelen en een extra steun voor onder
zoek en proefnemingen. Voorts wordt aangedrongen
om belemmeringen bij de toekomstige produktie op
te heffen
GERECHTVAARDIGDE VERLANGENS
|\E hoofdafdeling Veehouderij gaat er van uit dat
de cost voor de baet uitgaat. Verlangens, die
190 miljoen gulden per jaar kosten (d.i. 3 cent per
kg melk), mogen onredelijk hoog lijken maar men
moet kiezen of delen. Het is anno 1971 ontoelaatbaar
dat er per veehouderijbedrijf een verlies geleden
wordt dat variëert van 5000 tot 10.000 gulden, en dat
in een „zuivelend" Nederland met ruim 100.000 vee
houderijbedrijven en circa 250.000 mensen die bun
werk vinden in de produktie-, verwerkings- en af-
zetsfeer van veehouderijprodukten. Het beeld wordt
nog schrijnender als blijkt dat Nederland in 1970
een zuivel- en rundvleesexport van 2,5 miljard gul
den noteerde. Gelet op deze achtergronden acht de
hoofdafdeling Veehouderij een struktuurinjektie, zo
als boven uitgedrukt, volkomen gerechtvaardigd. Het
bestuur van het Landbouwschap heeft het Memoran
dum met instemming aanvaard en hoopt de wensen
in te passen in het meerjarenprogramma, dat voor
land- en tuinbouw noodzakelijk geacht wordt.
De aanvoeren op de fruitveilingen liepen vorige
week wat terug en de vraag bleef goed op peil wat
tot gevolg had dat de prijzen van de belangrijkste
rassen nog wat konden aantrekken. Er was een grote
vraag voor export, maar dikwijls was daarbij de eis
dat het fruit omgepakt moest worden in exportver
pakking. Soms gaf dat de nodige moeilijkheden, zeker
wanneer het om kleinverpakking ging, wat erg ar
beidsintensief is. Toch lijkt het belangrijk dat de vei
lingen zorgen dat deze service kan worden gegeven.
Cox' Orange Pippin was gevraagd voor verschil
lende landen en de prijs van de meest gevraagde ma
ten steeg van rond 38 cent per kg tot rond 45 cent,
terwijl de maat 65—70 mm klasse I kwaliteit van 28
op 32 cent per kg kwam. De klasse II kwaliteit van
dit ras was ongeveer 10 cent per kg goedkoper dan
de klasse I kwaliteit. James Grieve was er weinig
meer te koop, maar de prijs trok geweldig aan. Van
doordraai op grote schaal kwam dit ras op 25 tot 30
cent per kg voor de grote maten.
Bij de peren nam de Beurré Hardy nog de eerste
plaats in, maar de Bonne Louise kwam ook flink op
zetten. De prijs van de Beurré Hardy grote maat lag
stabiei rond 57 cent per kg en de maat 6570 mm
noteerde rond 54 cent Bonne Louise klasse I kwali
teit boven 60 mm kwam aanvankelijk aan 65 cent,
terwijl voor de maat 5055 mm rond 25 cent per kg
werd betaald. Conference begon op de Zeeuwse vei
lingen voor de grote en middelmaten rond 35 cent
per kg en in het eind van de week lag de prijs rond
45 cent. De maat 5560 mm noteerde aanvankelijk
rond 32 cent en kwam later op 43 cent. Legipont
mocht vanaf vorige week donderdag worden aange
voerd. De grote en middelmaten van dit ras deden
op de eerste dag tussen 45 en 50 cent per kg en de
kleine maat noteerde rond 35 cent. Plaatselijk was
ook nog wat Triomphe de Vienne te koop, waarvoor
tot rond en iets boven 70 cent per kg werd betaald.
In Kapelle-Biezelinge liep de aanvoer van bramen
terug. De vraag bleef echter groot en de prijs kwam
op 2,80 per kg voor de industriebramen.
Bij deze veiling was ook een groot aanbod van kas-
tomaten waarvoor tussen 5,50 en 6,50 per krat
van 6 kg werd betaald voor wat betreft de A- en B-
export kwaliteit. Voor de telers een alleszins redelij
ke prijs.
VEE EN VLEES
Tot 22 augustus j.l. was de prijsnotering van de
slachtvarkensinkoopcombinaties nog gebaseerd op de
gewichtsklasse 68 tot en met 80 kg. Met ingang van
23 augustus is in de gewichtsklasse verandering ge
komen. Deze is namelijk verhoogd en vastgesteld op
een gewicht van 75 tot 85 kg. Dit is ongetwijfeld een
stimulans om slachtvarkens op een hoger gewicht af
te leveren. Het afleveren op een slachtgewiCht van 80
-85 kg is voor de producent aantrekkelijker dan rond
de 75 kg. Aldus een mededeling van het sekretariaat
van het Produktschap voor Vee en Vlees in de vorige
week woensdag gehouden vergadering van het Schap
te Rijswijk. In een verdere beschouwing over de var-
kensmarkt werd gesteld, dat het slachten op een
zwaarder gewicht iets meer vet gaat opleveren. Voor
iets meer vet bij een hoger gewicht zouden de NL-
varkens gevoeliger zijn dan het Groot-Yorkshire-
varken. Het is echter nog niet zeker, dat deze ver
andering in de gewichtsklasse gehandhaafd zal blij
ven.
De varkensmarkt is de laatste weken beïnvloed
door de monetaire crisis. Thans zijn de prijzen van
de slachtvarkens weer iets hoger en de vooruitzich
ten laten zich ook gunstiger aanzien. Het ziet er naar
uit, dat de markt in de komende weken beter in ba
lans zal liggen De export loopt goed, hoewel deze mo
menteel wat lager is dan in de voorgaande weken.
In de week van 6 tot 10 september werden volgens
de uitvoerformulieren ruim 34.000 slachtvarkens ge
ëxporteerd en aan onderdelen (hammen, schouders,
car bonaden en buikspek) 931 ton. West-Duitsland
nam minder slachtvarkens af. De export van leven
de slachtvarkens naar Italië is nog gering. De in
koopcombinaties noteerden in de week van 1318
september in de nieuwe gewichtsklasse van 7585
kg ƒ2,93 incl. BTW. De groothandelsprijzen van de
onderdelen zijn de laatste weken over de gehele linie
gestegen; echter de laatste week van 1318 septem
ber noteerden hammen, schouders en carbonaden
weer 5 cent lager. De 1 A-hammen liggen 10 tot 15
cent boven de notering. De lever noteert 1,25 per
kg hoger dan een maand geleden en is opgelopen tot
een gemiddelde prijs van 3,50 per kg. Van oudere
en jonge zeugen bedroeg het aantal dekkingen in juli
114500. Er zijn, vergeleken met een jaar geleden, in
dezelfde maand 3400 zeugen meer gedekt. In juli 1970
en 1971 waren de dekkingscijfers van de jonge zeu
gen resp 30100 en 23200 stuks (dus 7000 lager in
1971).
SLACHTVEE MARKT
Hoewel op de slachtveemarkt de prijzen in ons
land iets zijn gedaald is er op dit terrein geen on
tevredenheid te bespeuren. De prijzen zijn nog steeds
aan de hoge kant. Deze liggen ongeveer 10 hoger
dan een jaar geleden en in do afgelopen maand zelfs
12 hoger. De gemiddelde slachtprijs bedroeg in
Nederland een jaar geleden ƒ234,69. In de aanvoer
van slachtrunderen is dit jaar tot heden een regel
matig verloop geweest. De aanvoeren op de 11 groot
ste markten van Nederland waren in de maanden
juli en augustus resp. 19 en 12 lager dan in dezelf
de maanden van 1970. In de week van 6 tot 11 sep
tember was de gemiddelde marktprijsnotering in de
EEG ƒ265,11. Nederland noteerde in deze week een
gemiddelde marktprijs van ƒ265,78 en ligt dus nog
5,boven de EEG-oriëntatieprijs van 260,64. In
verband met de goede voederpositie (veel kuilvoer)
verwacht men geen overvoerde markten. Ook in an
dere landen van de EEG is het prijsverloop op de
slachtveemarkten gunstig te noemen.
De slachtkalverprijzen zijn de laatste weken aan
getrokken. In Den Bosch en Barneveld liggen de no
teringen 0,35 tot 0,50 per kg levend gewicht hoger
dan 5 weken geleden en 6 tot 12 hoger dan in de
overeenkomstige periode van 1970. In de week van
6 tot 11 september bedroeg de gemiddelde marktprijs
in de EEG ƒ365,25 en in Nederland ƒ384,95 per 100
kg levend gewicht. De gemiddelde Nederlandse
marktprijs ligt nu weer ruim ƒ43,boven de EEG-
oriëntatieprijs van 341,19. In de week van 610
september exporteerde Nederland ruim 2000 ton
kalfsvlees met als grootste afnemer Italië (bijna 1000
ton) gevolgd door West-Duitsland (874 ton). De nu
ka's zijn momenteel duur, ongeveer 400,per stuk.
Er is naar roodbonten en stiertjes veel vraag. Er
worden echter in deze periode weinig kalveren ge
boren.
S.
