Het bedrijf van de
Fruitteeltcombinatie te
Anna Jacoba
7
LIET bedrijf van de „Fruitteeltcombinatie" te Anna
1 Jacoba staat vanaf de aanplant doorlopend in de
belangstelling. Misschien herinnert U zich nog een en
ander. In de winter van 1967-1968 werd het ca. 16 ha
grote bedrijf geplant volgens het beddensysteem. Elk
bed bestaat uit drie rijen, die slechts 1H meter van el
kaar staan en daartussen zijn 3 meter brede werkpa-
den. De belangrijkste rassen zijn: Golden Delicious (8
ha) en Winston (4^ ha). Aanvullend ca. 1 ha Goudrei-
nette en 11/2 ha Cox's Orange. Tevens een perceeltje
peren: Conference en Cornice.
Plantafstanden: Golden en Winston 1 meter in de rij,
1.50 tussen de rijen en werkpaden van 3 meter. Als de
middelste rij er van tussen werd gehaald, zou er dus
een „normale" 3 x 1 m beplanting overblijven. Nu staan
er 50 bomen meer, wat neerkomt op 4500 bomen per
ha. Goudreinette en Cox's staan op 1.25 m in de rij, 2
meter tussen de rijen en eveneens werkpaden van 3
meter. Per ha 3100 bomen.
STERKE GROEI
VANZELFSPREKEND was iedereen benieuwd hoe
het gaan zou met dit toch wel erg „moderne"
bedrijf. Velen stonden er zeer sceptisch tegenover en
dachten dat de middelste rij al heel gauw zou moe
ten verdwijnen. Anderen meenden dat het misschien
met de Golden wel lukken zou, want dat ras kan met
een aangepaste snoei erg klein gehouden worden.
Maar voor de Winston, Goudreinette en Cox's zag
men het somber in. „Dat wordt zo dicht, dat een rood
borstje er in verdwaald".
We zijn nu 3% jaar verder. Hoe is het tot nu ver
lopen? De eerste jaren leek het of de pessimisten ge
lijk zouden krijgen. De grond te Anna Jacoba is zó
De Golden liet het de eerste jaren met de produktie
wat zitten, maar nu geeft het ras een zeer hoge op
brengst.
goed, dat de bomen erg sterk groeiden. De Winston
had het tweede jaar al zijtakken van ruim een meter
lang en de Golden deed daar weinig voor onder.
Door de sterke groei liet tevens de vruchtbaarheid
speciaal bij de Golden Delicious te wensen over. En
omdat de bomen weinig droegen, bleven ze sterk
groeien. Een zeer bekend verschijnsel, dat altijd weer
problemen geeft. Het derde jaar werd gemiddeld nog
slechts 10 ton per ha geoogst, ruim 2 kg per boom en
dat was te weinig.
Bedrijfsleider Han van den Berge, telg van het be
kende fruittelersgeslacht uit Tholen, bleef er echter
rustig onder „Laat de bomen maar eerst uitrazen",
was zijn standpunt. „Straks gaan ze dragen en dan
brengen we ze wel in het gareel".
Natuurlijk werd er naar gestreefd de groei te tem
peren. Er werd zo weinig mogelijk gesnoeid, bij de
Winston veel uitgebogen en verder werd zuinig be
mest. Vorig jaar werd helemaal geen kunstmest ge
geven. Dit jaar kreeg de Golden 120 kg zuivere stik
stof, de Winston 85 kg, terwijl het perceel Cox's met
Goudreinette een matige gift mengmeststof ontving.
DIT JAAR ZEER HOGE PRODUKTIE
VORIG jaar was de oogst dus nog klein. Maar dit
seizoen, het vierde na de aanplant, is het volop
raak. Het wordt een topproduktie. Er is nu nog altijd
kritiek, maar aanmerkelijk milder en in hoofdzaak
toegespitst op de Golden. Alle bomen hangen vol be
laden, met de Golden en Goudreinette als uitblinkers.
Beide rassen zullen dit jaar in elk geval royaal bo
ven de 50 ton per ha komen. Hoeveel is moeilijk te
zeggen. Twee kilo meer of minder per Goldenboom
geeft al een verschil van 9 ton per ha!
De Winston geeft ook een welhaast maximale pro
duktie, maar dit ras komt niet zo gemakkelijk aan
zeer hoge ha-opbrengsten als de Boskoop en de Gol
den. De meeste indruk maakt de Goudreinette. Afge
lopen winter zaten de takken in elkaar. Nu zijn ze door
gezakt, zwaarbeladen met grote, gave vruchten en
de bomen zijn daardoor zo smal dat er volop licht en
ruimte tussen is.
Bij de Golden zitten er op het eenjarige hout soms
te kleine vruchten. Een normaal verschijnsel, dat
iedere Goldenteler kent. Het is geen kwestie van te
dik hangen, maar de laatst opengaande bloemen op
het éénjarige hout leveren nu eenmaal geen volwaar
dige vruchten. Het beste is ze af te dunnen met car-
baryl. Met dat middel is ook te Anna Jacoba gespo
ten, maar het effect was (evenals elders) dit jaar
onvoldoende. Voor een deel 'hangen ze er nu nog
aan, wat het beeld enigszins vertroebeld. Maar zoals
het er nu voor staat, zal 8090 van de appels de
maat 70 mm halen, dus op dat punt zit het toch wel
goed. Verder kan betreffende de Golden worden op
gemerkt, dat er een ongeveer normale portie bladval
was en dat er vooral bij de vruchten op het jongste
hout soms vrucht verruwing is. Uit dit alles blijkt
eens te meer dat Golden op éénjarige twijgen een
groter percentage afwijkende appels geeft dan op de
oudere takken. Overigens kan van een gemiddeld
goede kwaliteit worden gesproken. De aanmerkingen
hierop worden o.i. vaak overtrokken.
WINSTON DOET HET PRIMA
AP VALLEND is dat de bezoekers, wat de dicht-
heid van de aanplant betreft, in het algemeen
niet in de eerste plaats meer gevaar zien in de Win
ston. En inderdaad, dit ras geeft tot nu toe beslist
niet de meeste problemen. Bedrijfsleider Van den
Berge wijst er op, dat de boom eerst wat kaal groeit,
maar daarna al vrij snel kort vruchthout dichter bij
de stam vormt. Daar kan op teruggesnoeid worden
en kan geleidelijk een smal boompje worden ge
vormd. Voor het principe: eerst vér van huis en daar
na naar huis terug, leent de Winston zich beter dan
welk ander ras ook.
In feite zijn de Golden-percelen thans het dichtst.
Bij dit ras zien velen daarom de meeste problemen
liggen. Dat kan wellicht in de komende jaren nog
wel eens veranderen. In het algemeen is het toch nog
altijd zo, dat de Golden zich goed leent voor een kor
te snoei en smalle boomvorm. Tot nu toe kon weinig
Winston in het derde groei-jaar. De boom is reeds
goed vruchtbaar.
Ook bij zomersnoei gaat het om de juiste knip op de
goede plaats en op het gunstige moment.
De heren J. van den Berge (links) en M. (3. van Dijke,
waarbij de technische leiding van het bedrijf berust.
allermoeilijkste achter de rug, want meestal is een
boom vruchtbaarder en groeit hij zwakker, naarmate
hij ouder wordt. Dat vergemakkelijkt dan het kleiner
maken en klein houden.
Er blijven echter vragen. Gaan de levenskrachtige
bomen toch weer niet op hol als ze door b.v. nacht
vorst een jaar weinig dragen? Hoe zal het gaan met
die veel bekritiseerde middelste rij? Als die zorgt
voor een hogere produktie per ha, weegt dat dan op
tegen het eventuele kwaliteitsverlies door minder
belichting en tegen de extra-kosten? En hoe moet het
met de pluk van die middelste rij? En met de pluk
in het algemeen. Het hele bedrijf wordt nu verzorgd
door één man en het ziet er keurig uit. Maar de pluk
wordt een krachttoer. Er zijn hiervoor veel losse ar
beidskrachten nodig en aan de organisatie, alsmede
aan de leiding en toezicht worden dan hoge eisen ge
steld. Hoe zal dat gaan?
De tijd zal het antwoord moeten geven op deze vra
gen. En verder is een nuchtere beoordeling op zijn
plaats. De eigenaren van het bedrijf zullen blij zijn
dat er zoveel te plukken is, want dat was het doel
toen er geplant werd. Daarnaast kan het al gunstig
gesnoeid worden omdat de boom eerst flink moet
dragen; straks kan als alles normaal verloopt zo no
dig forser ingegrepen worden.
Daarentegen kan een Goudreinette, die thans zo
bijzonder tam is, na een beurt jaar wel eens met erg
sterke groei uit de band springen, ook op oudere leef
tijd. Voorlopig is het allemaal nog steeds afwachten.
We hebben zeer veel vertrouwen in de vakkennis
van de heer Van den Berge, anders zouden we er eer
lijk gezegd ook niet helemaal gerust zijn op een goe
de afloop, althans op zulke goede grond. Men kan
wel zeggen dat de slanke spil erg eenvoudig te snoei
en is en dat 5 knippen per boom voldoende zijn! Maar
als er van die vijf knippen twee fout zijn zullen er
brokken worden gemaakt. Bovendien zal er nog een
variatie nodig zijn van één knip tot tien knippen per
boom, al naar gelang de omstandigheden. En vooral
bij 4500 bomen per ha luistert dat alles griezelig
nauw. Als er maar één rij staat kan de boom desnoods
wat breder groeien, maar bij een bedrijf als Anna
Jacoba krijgt men dan een tweepersoonsledikant voor
drie corpulente personen.
HOE DAN OOK: LEERZAAM
TOALS gezegd, is het in feite nog steeds afwach-
ten hoe het uiteindelijk lopen zal, als de bomen
ouder worden. Een kritiek punt is achter de rug, want
de groei is dit jaar flink afgezwakt door de zware
vruchtdracht. Bij een kleine oogst was het door ster
ke groei heel erg moeilijk geworden. Wellicht is het
worden beschouwd dat er een groot bedrijf is te Anna
Jacoba, waar wordt gezocht naar mogelijkheden om
te komen tot een hogere produktie per ha, met be
houd van goede kwalitiet. Daar valt voor iedereen
van te leren. Misschien hoe het niet moet, maar toch
ook naar we hopen hoe het wèi moet.
Vergeet niet: Als er in het verleden geen telers
waren geweest die iets nieuws probeerden, zou nu
de hoogstam nog steeds toonaangevend zijn. De eerste
struiken en spillen werden ook argwanend bekeken.
En het nu bejubelde Groesbeek-systeem werd aan
vankelijk door bijna iedereen afgekraakt. Zo nauw
planten moest naar ieders mening een fiasco worden.
KLEINE BOOMVORM FAVORIET
7EER duidelijk wordt in elk geval te Anna Jacoba
gedemonstreerd welke grote voordelen de slan
ke spil kan bieden. Of het één rij, een dubbele rij,
bedden van drie of meer rijen dan wel „volvelds"-
beplanting zonder extra werkpaden moet worden zal
nog verder uitgezocht moeten worden. Wellicht zal de
keuze ook afhankelijk van omstandigheden en be-
drijfsgrootte moeten zijn. Maar de toekomst is voor
de kleine boomvorm met veel bomen per ha. Dan kan
nu reeds de conclusie zijn van het bedrijf te Anna
Jacoba. Wie ziet wat er het vierde jaar na het plan
ten reeds geproduceerd wordt, komt eens te meer
onder de indruk van de mogelijkheden van de slanke
spil.
A. v. O.
