De aardappeloogst:
vierr[jig verzamelrooier)
inclusief transport
en Er is bij de aardappelrooiers een
ontwikkeling aan de gang naar
jOSSen Pro*cp® werkbreedten. De tegen
woordige transportmiddelen ma
ken het mogelijk mede door de
zwaardere trekkers een grote hoe
veelheid aardappelen per keer te
transporteren. Door de verhoogde
capaciteit van de losinrichtingen
kan deze grote aanvoer in korte
tijd verwerkt worden. Dit heeft er
toe geleid dat er momenteel zelf-
rijdende 4-rijige aardappelrooi-
machines op de markt zijn. De er
varingen hiermee zijn in een arti
kel in „Landbouwmechanisatie"
van juli 1971 van de hand van
H. van Essen I.L.R., verwerkt.
Wij ontlenen daaraan de volgende
bijzonderheden.
RED.
Bij de keuze tussen twee 2-rijige of een 4-rijige aardappelrooier kunnen verschillende
faktoren een rol spelen
vierrijige zelfrijdende verzamelrooier is uitge-
rut. met 4 rooischaren die op diepte kunnen
worden ingesteld en die hydraulisch op en neer kun
nen worden bewogen. De rooi- of reinigingskettingen
zorgen voor het verwijderen van de aanwezige grond,
terwijl een looftransporteur in combinatie met loof-
rollen zorgt voor het verwijderen van de stengeldelen
van het vooraf doodgespoten en geklapte loof. De ge
reinigde aardappelen komen aan de achterkant van de
rooier op een dwarstransporteur die ze overbrengt op
een naast de rooier rijdend transportmiddel. Door het
instellen van de hoogte van de dwarstransporteur teri
opzichte van het transportmiddel kan de valhoogte en
daardoor de beschadiging van de aardappelen worden
beperkt.
Bij de vierrijige rooier die wij momenteel kennen,
wordt het rooien (veldwerk) uitgevoerd door drie
personen, met de volgende werkverdeling:
één persoon voor het besturen en bedienen van de
rooier;
één persoon voor het regelen van de dwarstrans
porteur en eventueel voor het verwijderen van klui
ten of andere verontreinigingen en voor het verhelpen
van storingen:
één persoon met een trekker transportmiddel
voor het verzamelen van de aardappelen.
Afhankelijk van verschillende omstandigheden zo
als opbrengst, werksnelheid bij het rooien, inhoud van
de transportmiddelen, afstand tussen perceel en los-
rijenafstand 0,75 m werkbreedte van de rooier 3,00
m;
werksnelheid bij het rooien: 345 en 6 km/u.
opbrengst 50 t/ha;
Bij het transport en het lossen gaan wij uit van de
volgende situaties:
tweewielige kipwagens met zelf openend achter-
schot waarbij de aardappelen worden gelost in een
aan de hoeveelheid per transportmiddel aangepaste
doseerbak met bijbehorende losapparatuur zoals trans
porteurs) en boxenvuller;
loswagens met dwarsafvoerband waarbij de aard
appelen worden gelost ia de stortbak van een trans
porteur met resp, een capaciteit van 500, 1000 en 1500
kg/min.
Zowel bij de kipwagens als bij de loswagens gaan
wij uit van zeven vrachten per ha, wat overeenkomt
met rondweg 7160 kg per vracht, en een transport
snelheid op de weg van 15 km/u.
Behalve de zelfrijdende vierrijige rooier wordt ook
het werken met een getrokken tweerijige verzamel
rooier in de berekening opgenomen.
DE CAPACITEIT
Het „Taaktijdenboek voor de landbouw" geeft onder
meer een inzicht in de zuivere werktijd voor het rooien
in uren per ha d.w.z. het aantal uren dat nodig is voor
het rooien en voor het uitvoeren van de noodzakelijke
handelingen, zoals het in- en uit het werk zetten,
De werksnelheid bij het rooien, de afstand tussen
perceel en losplaats, de hoeveelheid produkt per
transport en de rijsnelheid bij het transport, alsmede
de capaciteit van de gebruikte losapparatuur, bepalen
uiteindelijk het aantal transportcombinaties (man
trekker wagen) dat moet worden ingezet om de
capaciteit van de rooier te kunaen bijhouden.
DE AFSTEMMING
Bij oogstwerkzaamheden, dit geldt ook voor het
oogsten van aardappelen, is het van belang dat de
verschillende werkzaamheden zodanig op elkaar zijn
afgestemd dat zo min mogelijk wachttijden optreden.
In de praktijk is dit vaak niet eenvoudig, omdat ver
schillende omstandigheden die de werktijd beïnvloe
den, hierbij een rol spelen. Wel is het van belang dat
de machine of apparatuur die de meeste investering
vraagt, volledig wordt benut. In dit geval kan men
stellen dat het de rooiers zijn en dat geldt in het
bijzonder voor de vierrijige rooier waarvan men de
capaciteit volledig dient te benutten.
Voor het bepalen van het aantal transportcombina
ties dat bij een bepaalde situatie moet worden ingezet
om de capaciteit van de rooier te kunnen bijhouden,
dient men behalve over de zuivere werktijd voor het
rooien (veldwerk) ook te beschikken over de zuivere
werktijd voor het lossen, eveneens uitgedrukt ia uren
per hectare. De zuivere werktijd voor het lossen kan
men voor een bepaalde losmethode als constant ver-
urtn/ho
3km/u
4 km/u
5 km/u
6km/u
3 km/u
2njig«
rooier
4r']'g«
rooier
4 km/u
-5 km/u
-6 km/u j
loscopqciteit transporteur
500 kg/min
1000 kg/min
1500 kg/min
300 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000 m
AFSTAND PERCEEL-LOSPLAATS
uren/In
2 Ironsportcombinaties
3 Ironsportcombinaties
2C0 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000 m
AFSTAND PERCEEL-LOSPLAATS
De vierrijige zelfrijdende Gigant aardappelrooier aan
het werk op de Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen te
Numansdorp
plaats, rijsnelheid tijdens het transporteren, gebruikte
losapparatuur, enz. zijn nog een aantal personen nodig
om het transport en het lossen te verzorgen.
UITGANGSPUNTEN
De capaciteit van de rooier wordt in hoofdzaak be
paald door de werksnelheid bij het rooien en de werk
breedte. De werkbreedte wordt bepaald door de af
stand tussen de rijen, terwijl de rijsnelheid wordt be
paald door de toestand van de grond, de opbrengst,
hinder van loof, enz. Van invloed is ook de lengte van
de percelen en de breedte van de wendakkers.
Het is ondoenlijk voor alle in de praktijk voor
komende omstandigheden een berekening te maken,
reden waarom wij ons in dit artikel hebben beperkt
tot één uitgangssituatie. Bij het bepalen van de capa
citeit van de rooier en de daarop aansluitende trans
port- en loswerkzaamheden gaan wij uit van de vol
gende omstandigheden:
perceelslengte 200 m, wendakkerbreedte 18 m
waarvan de hoeken vooraf zijn gerooid;
Transport en lossen met kipwagens van 7 ton
het draaien, het verwisselen van wagen enz. inclusief
15 voor rust en persoonlijke verzorging maar excl.
storingen en aan- en afloopwerkzaamheden. De tabel
geeft een overzicht voor van de zuivere werktijd in
uren per ha en in minuten per vracht.
Zuivere werktijd in u/ha en in min/vracht 7 t)
voor een twee- en een vierrijige aardappelverzamel-
rooier bij vier verschillende werksnelheden
Werksnelheid Tweerijige Vierrijige
verzamelrooier verzamelrooier
km/u u/ha min/vracht u/ha min/vracht
3
3,54
30,3
1,75
12,1
4
2,75
23,6
1,38
11,8
5
2,35
20,1
1,19
10,2
6
1,95
16,7
1,01
8,6
Uit deze cijfers blijkt duidelijk dat vooral bij de
vierrijige rooier hoge eisen worden gesteld aan de af
voer en het lossen van het produkt. Bij een werksnel
heid van 3 km/u is er iedere 12 min. een wagen vol en
gereed om te transporteren, bij een rijsnelheid van
6 km/u iedere 8,6 min.
Transport en lossen met loswagens van 7 ton
onderstellen. Onafhankelijk van de zuivere werktijd
voor het rooien en voor het lossen is de zuivere werk
tijd voor het transporteren. De hiervoor benodigde tijd
is afhankelijk van de afstand waarover het transport
moet worden uitgevoerd en de rijsnelheid tijdens het
transport.
Is de zuivere werktijd voor lossen en transport
hoger daa de zuivere werktijd voor het rooien, dan
ontstaat er een wachttijd voor de rooier. Om dit te
voorkomen moet er een extra transportcombinatie aan
het transport en het lossen worden toegevoegd. De
mogelijkheid bestaat dan echter dat er voor de trans
portcombinaties wachttijden ontstaan. Van de geïnves
teerde bedragen voor de rooier en voor de transport
combinatie zal het onder meer afhaagen wat men ver
kiest, öf een wachttijd voor de rooier öf een wachttijd
voor de transportcombinaties.
In afb. 3 en 4 is weergegeven hoeveel transport
combinaties bij diverse afstanden tussen perceel en
losplaats moeten worden ingezet bij het werken met
een tweerijige- en een vierrijige verzamelrooier en
bij een verschillende capaciteit van de gebruikte los-
(Zie verder volgende pag.)
