Inzaai
groenbemestings-
gewassen
KORTE WENKEN
9
WIKKEN
PERZISCHE KLAVER
A. M. v. d. VEEKEN.
Consulentschap Akkerbouw en
Rundveehouderij
Zevenbergen,
In de loop van de maanden juli en
augustus ruimen veel hoofdgewassen
het veld. Voor inzaai van een tweede
teelt is het dan meestal te laat. Het
groeiseizoen is hiervoor al dermate
ver verstreken dat geen redelijke op
brengsten meer te verwachten zijn.
Ten aanzien van inzaai van groenbe-
mestingsgewassen ligt de zaak anders.
Groenbemestingsgewassen behoeven
slechts een redelijke tot goede op
brengst aan boven- en ondergrondse
massa te produceren.
De bodemvruchtbaarheid voor het
volgende jaar en op de long run wor
den er door verbeterd of in stand ge
houden. Groenbemestingsgewassen
kosten geld. De grond onbenut laten
liggen kost meer geld. Dit is niet
nodig omdat er mogelijkheden ten
overvloede zijn voor de keuze van een
stoppelgroenbemesting.
GROENBEMESTINGSGEWASSEN GEZAAID
ALS STOPPELGEWAS
pU de groenbemestingsgewassen zijn duidelijk twee
groepen te onderscheiden:
1. De vlinderbloemigen (klavers en wikken).
2. De niet vlinderbloemigen als grassen, bladramenas,
bladkool enz.
De vlinderbloemigen hebben het voordeel dat zij zon
der stikstofbemesting een goede opbrengst aan droge
organische stof kunnen geven. Een goed geslaagd vlin
derbloemige groenbemesting is goedkoper dan elke ande
re vorm van groenbemesting. Bovendien is het eiwitge
halte ofwel de stikstofleverantie bij vlinderbloemigen
hoger dan b.v. bij grassen. De vertering van het gewas
verloopt mede daardoor sneller en beter. Men spreekt
in dit verband wel van een „milde" groenbemesting in
tegenstelling tot de meer „wredere" grassen, waarvan
een vlotte vertering nogal eens te wensen overlaat. In de
praktijk is dat menige keer merkbaar. Grassen stellen
daarentegen minder eisen ten aanzien van het gehele
pakket van teelttechnische maatregelen. De slagingskan-
sen zijn daardoor gemiddeld groter dan van de vlinder
bloemige gewassen. Verder kan gebruik worden gemaakt
van bladramenas, stoppelknollen en bladkool.
|^A de oogst van graszaad worden wikken nogal eens
vóór het frezen over de graszaadstoppel uitge
zaaid. Wikken voldoen op een graszaadstoppel uitste
kend, omdat zij de vertering van de graszaadstoppel be
vorderen. Stikstofvoeding uit de lucht, waardoor na het
onderploegen van de wikken een betere koolstof-stikstof-
verhouding in de totaalmassa ontstaat.
Overigens kunnen wikken ook na andere gewassen
worden ingezaaid tot de tweede week van augustus. Het
gewas is vrij oogstzeker, mits zaad van de juiste rassen
en herkomst wordt gezaaid. Er is bovendien nogal wat
verschil in grootte van het zaad. Vlot ontwikkelende
goed opbrengende inlandse wikkerassen zijn Supra,
Ceres, Civi en Negro. De buitenlandse rassen, vanuit
meer zuidelijke landen afkomstig, geven van jaar tot
jaar een wisselvallige ontwikkeling welke afhankelijk is
van de weersomstandigheden. Het zaaizaad van wikken
kost ruim 90 cent per kg, inclusief B.T.W. De hoeveel
heid zaaizaad is mede afhankelijk van de zaadgrootte en
de grondsoort en varieert van 100 tot 120 kg per ha. Bij
verbouw van veel erwten en wikken kan het erwten-
cystenaaltje zich uitbreiden. Na erwten worden wikken
en alexandrijnse klaver soms ernstig aangetast door de
bladrandkever. Bestrijding van dit insekt is dan ook
meestal nodig.
ALEXANDRIJNSE KLAVER
In vergelijking met wikken heeft Alexandrijnse klaver
het nadeel dat de beginontwikkeling erg traag is. Vooral
bij de meersnedige rassen is dat het geval. Om dit nadeel
op te hebben en een betere onkruidonderdrukking te be
werkstelligen wordt Alexandrijnse klaver wel gemengd
KEUZE GROENBEMESTING
De uiteindelijke keuze van een bepaald groen-
bemestingsgewas kan van bedrijf tot bedrijf
verschillend zijn en afhangen van: bouwplan en
vruchtwisselingbezetting met wortelonkruiden
zoals klein hoefblad, veenwortel enz. Een voor
beeld ter verduidelijking. Een bedrijf waar veel
bieten worden geteeld, verdraagt de verbouw
van kruisbloemige groenbemestingsgewassen
minder goed (bietenmoeheid)Grassen, klavers
en wikken passen hier uitstekend. Bij veel erw
ten in het bouwplan moet een kanttekening
worden gemaakt voor de teelt van wikken.
Kruisbloemigen en grassen passen dan beter.
Veel wortelonkruiden zijn moeilijk te combine
ren met klavers en wikken. Een mechanische
bestrijding (stoppelbewerking) voorafgaande
aan inzaai van een grasgroenbemesting kan het
kwaad voor een deel de kop indrukken. Een
eventueel later uit te voeren chemische bestrij
ding is in grassen mogelijk en dan vaak af
doende.
Kies voor Uw bedrijf de meest geëigende
vom van groenbemesting. Laat geen land onbe
nut liggen. Bodemvruchtbaarheid is een samen
spel van diverse faktoren. Een goede organische
stofvoorziening van de grond en het daarmee
verband houdende bodemleven vormt een van
de belangrijkste pijlers. Onderhoud of verbeter
de opbouw van uw cultuurgrond. Immers dan
pas geven uw gewassenhet „volle pond".
met gras uitgezaaid. Voor een goede opbrengst is uitzaai
voor 1 augustus gewenst. Het éénsnedige ras Tabor komt
vooral door een betere beginontwikkeling het meest als
stoppelgewas in aanmerking. De benodigde hoeveelheid
zaaizaad bedraagt 35 40 kg per ha. De zaaizaadkosten
zijn f 4,— per kg.
Perzische klaver kan voor uitzaai zonder dekvrucht
worden beproefd, mits voor 1 juli wordt gezaaid. Bij
dan Alexandrijnse klaver. Bij late zaai tot omstreeks 1
vroege uitzaai geeft Perzische klaver hogere opbrengsten
augustus moet evenwel met een lagere opbrengst dan van
Alexandrijnse klaver rekening worden gehouden. Voor
uitzaai zonder dekvrucht zijn alleen de tamelijk grof-
zadige herkomsten uit Portugal, Sardinië en sommige
uit Ierland aan te bevelen. De benodigde hoeveelheid
zaaizaad is 15 h 20 kg per ha.
WESTERWOLDS en ITALIAANS RAAIGRAS
Beide grasgroenbemesters zijn zeer goed bruikbaar
voor inzaai als stoppelgewas. Zij zijn vrijwel oogstzeker
en geven bij tijdige inzaai een grote hoeveelheid boven-
en ondergrondse massa. De groei als stoppelgewas is
vaak beter dan van het onder dekvrucht gezaaide gras.
De struktuur van de grond speelt hierbij een belangrijke
rol.
Voor vroege zaai in juli en begin augustus komen de
selekties van beide grassoorten in aanmerking. Het land-
ras van Westerwolds raaigras komt bij deze vroege zaai
nog te gemakkelijk tot zaad vorming. Na 10 tot 15 sep
tember, wanneer geen selekties meer kunnen worden
gezaaid, kan het landras pas goed worden gebruikt. Het
vormt dan geen zaad meer, ontwikkelt zich snel en ver
dient daarom bij late zaai aanbeveling. Soms wordt nog
Italiaans en Westerwolds raaigras half september uit
gezaaid. Deze late zaai geeft uiteraard maar een matige
gewasontwikkeling. Door de intensieve wortelontwikke
ling van de grassen wordt evenwel een vrij sterke bin
ding van de grond verkregen, hetgeen voor slempgevoe-
lige gronden van betekenis kan zijn. Van het diploïde
Italiaans raaigras wordt 25 kg zaaizaad per ha gebruikt,
kosten 2,70 per kg. Van de tetraploïde rassen moet 5
kg zaaizaad meer worden gebruikt. Kosten per kg 3,
Van het diplooïde Westerwolds raaigras is ongeveer 40
kg zaaizaad per ha nodig 2,40. Van de tetraploïde
rassen 45 tot 50 kg per ha 2,70 per kg. Westerwolds
landras vraagt 40 kg zaaizaad a ƒ2,15 per kg. Alle
prijzen zijn bedoeld als richtprijzen met inclusief B.T.W.
Voor het verkrijgen van een vlot groeiend en flink ont
wikkeld gewas is 6080 kg zuivere stikstof per ha nood
zakelijk. Liefst bij het zaaien van de groenbemesting
aanwenden.
BLADRAMENAS
Bladramenas is een kruisbloemig gewas en kan als zo
danig de bietenmoeheid in de hand werken. Het enig
vermelde ras in de rassenlijst is Siletta. Het is een snel
groeiend en produktief ras, waarbij een ruime stikstof
gift van 80100 kg N in de vorm van kalksalpeter ge
wenst is. Bladramenas verdraagt laat zaaien goed en is
dan ook zeer goed geschikt voor inzaai in de stoppel tot
eind augustus. Bij vroege zaai en weinig stikstof is onge
wenste zaadvorming mogelijk. Hoeveelheid zaaizaad 15
kg per ha a 4,50 per kg.
STOPPELKNOLLEN EN BLADKOOL
Twee kruisbloemige gewassen die weinig voor groen
bemesting worden geteeld. Bij intensieve bietenteelt is
een reëel gevaar voor bietenmoeheid niet uitgesloten. Bij
zaaien voor 15 augustus kunnen vooral stoppelknollen
een hoge opbrengst aan droge organische stof geven.
Evenals bij bladramenas is vrij veel stikstof nodig 80
100 kg N per ha. De hoeveelheid zaaizaad bedraagt 4 h
5 kg per ha a 7,50. Op lichte gronden die gedurende de
winter of het vroege voorjaar worden geploegd, kunnen
stoppelknollen worden beproefd. Het gewas vriest dan
dood, maar beschermt de grond voor verslemping. Het
gevaar voor opslag is dan tevens bezworen.
Bladkool vertoont op vele punten overeenkomst met
stoppelknollen. De opbrengst ligt evenwel lager, terwijl
de bemesting met stikstof minstens zo hoog moet zijn
dan van stoppelknollen. Opslag van bladkool komt nage
noeg niet voor. Bladkool kan gezaaid worden tot om
streeks 10 augustus. De hoeveelheid zaaizaad bedraagt
10 kg per ha a 2,90 per kg.
C.A.R. Zevenbergen.
EEN GRASZAADZODE is een taaie rakker. Een
goede vertering van deze stoppel is de eerste voor
waarde voor het slagen van een volgend gewas. Als
regel zal frezen noodzakelijk zijn. Percelen die vrij
zijn van wortelonkruid kunnen met wikken worden
ingezaaid. De vertering van de zode wordt krachtig
gestimuleerd op bedekte grond en door het vrij komen
van stikstof uit de knobbels die op de wortels van de
wikken woiden gevormd.
STAMSLABONEN kunnen sterk bezet zijn met
zwarte luis. Naast zuigschade, scheiden de luizen
honingdauw af waardoor de peulen er vies uitzien en
misvormd worden. Denk er om dat de consument
kwaliteit vraagt en vandaag de dag gemakkelijk een
produkt laat liggen wanneer het er niet aantrekkelijk
uit ziet.
LAND BENUTTEN betekent niet altijd twee markt-
bare gewassen telen. Een groenbemestingsgewas kan
voor de toekomst in bepaalde gevallen wel eens een
even groot rendement geven. Zelfs op een gerste
stoppel kan nog een groenbemester worden ingezaaid.
Siletta past hiervoor wel het best. Door de snelle ont
wikkeling is inzaaien tot eind augustus mogelijk.
STOPPELKNOLLEN ZAAD kan ontsmet worden
tegen kiemschimmels met 5 gram Thiram per kg zaad.
Laat men dit achterwege dan sterven de pas boven
gekomen plantjes dikwijls af door aantasting van
kiemschimmels. Ook luizen en aardvlooien doen in
een jong gewas meestal veel schade. Met 0,6 l/kg
parathion 25 per ha kunt U beide insecten oprui
men.
VERENIG HET NUTTIGE met het aangename wan
neer U op vakantie gaat. Blijf niet altijd op het strand,
in de bossen of in de steden. Informeer eens vooraf of
er in de streek die U bezoekt niet een paar bedrijven
zijn waar eens gepraat kan worden met de onder
nemer. Bedenk wel dat de grootste wijsheid niet altijd
wordt opgedaan in een grote groep. Hiervoor leent
zich een gesprek onder „vier ogen" beter.
BEDRIJVEN WELKE REGELMATIG te kampen
hebben mei slechte kwaliteit van de melk zullen voor
al bij warm weer eerder in een lagere klasse komen.
De bakteriën die de kwaliteit aantasten ontwikkelen
zich sterk bij een temperatuur boven 15° C. Daarom is
juist in de zomer snel koelen noodzakelijk om de kwa
liteit zo goed mogelijk op peil te houden.
BEHALVE EEN TE HOGE temperatuur door on
voldoende koeling kan een minder goed werkende
melkmachine de oorzaak zijn van lagere melkkwali-
teit. Goede werking van de machine is niet zonder
meer vast te stellen. Laat daarom bij vermeende af
wijkingen de melkwinningsadviseur de installatie
doormeten.
BIJVOEDING VAN KRACHTVOEDER aan melk
koeien in de weide wordt door sommigen voorgestaan
door anderen onnodig geacht. Om economisch verant
woord bijvoedering toe tepassen zal dit beperkt moe
ten blijven tot die gevallen waarin niet over voldoende
goed weidegras beschikt kan worden om de produktie
en konditie van de dieren op peil te houden. Bij een
dagproduktie boven 25 kg melk is dit vrijwel steeds
het geval.
