D
Meer perspectief voor
beregening in de moderne
melkveehouderij en
akkerbouw
Ir. J. A. H. HAENEN,
C.AR. - Zevenbergen.
Het onderstaand betoog heeft be
trekking op niet droogtegevoelige
gronden met een goed bodempro
fiel. Zout of brak buitenwater is,
zoals bekend, voor inlaat in kavel-
sloten ongeschikt.
p)E verdeling, van de neerslag is zodanig dat er
voor de plantengroei in de maanden mei tot
augustus een watertekort is van ruim 100 mm. In de
overige tijd van het jaar is een gemiddeld overschot
van 289 mm. In het voorjaar gaat de grondwaterstand
dalen en bereikt in de zomer haar diepste stand en
loopt dan in de herfst in enkele weken tijds weer op
tot het winterniveau. In ons land hebben veel polders
en waterschappen een prima ontwateringssysteem
gemalen, grote en kleine waterlopen en wordt de
overtollige winterneerslag op een snelle wijze afge
voerd. Bij een goede ontwatering mag de grondwater
stand op goed gedraineerde percelen bij een normale
neerslag in de winter niet hoger komen dan 70 a 80
cm onder het maaiveld.
Wanneer in de groeiperiode de regen te lang op
zich laat wachten, droogt de bovenste bodemlaag sterk
uit. Bij grondgebruik in de vorm van intensieve weide
en akkerbouw kan dit voor de boer in financieel op
zicht nadelige gevolgen hebben. Deze nadelige gevol
gen kunnen grotendeels worden voorkomen.
In de maanden mei tot augustus moet er dan in de
sloten een waterpeil van bijv. 50 cm onder het maai
veld worden nagestreefd (Zie voetnoot aan het ein
de van het artikel). In onze goede polders en water
schappen is dit te realiseren door het aanwezige ont-
Bij open water zijn voor beregening investeringen in de vorm
van dure putten overbodig.
Dank zij voldoende water in de sloot intensieve akker
als tweede gewas.
een regelmatige grasgroei is het nodig dat de toege
diende kunstmeststikstof snel door het gras wordt
opgenomen. Op pas gemaaide percelen en die per
celen, waar het vee is uitgeschaard, komt in een pe
riode met droog weer de hergroei van het gras slechts
moeilijk op gang. Bij zonnig weer wordt de kans op
verbrande urineplekken in de grasmat daarbij nog
groter. Deze slechte grasgroei op kaal land is een
gevolg van de ondiepe beworteling van de grasmat.
De graswortels bevinden zich grotendeels in de bo
venste bodemlaag, die is uitgedroogd, zodat de her-
groei moeilijk of in het geheel niet op gang komt.
Voor het gras, dat na het maaien of uitscharen van
het vee al een paar weken aan de groei is, is zo'n
grasmat in de vorm van verbrande plekken, wordt
hierdoor ook beperkt.
INTENSIEVE AKKERBOUW NOODZAAKT
IN MEERDERE OPZICHTEN TOT BEREGENING
MA het zaaien kunnen de gewassen op goed ont-
waterde grond met een gunstig bodemprofiel
hun beworteling gaan uitbreiden tot 1 m diepte.
Door dit groter wordende wortelstelsel is er voldoen
de bodemvocht ter beschikking voor het verkrijgen
van goede opbrengsten bij gewassen zoals granen en
suikerbieten.
wateringssysteem te gebruiken voor waterinlaat. Op
die percelen waar dan beregening nodig mocht zijn,
kan het beregeningswater rechtstreeks uit de sloten
worden opgepompt en zijn dure investeringen in de
vorm van putten voor het oppompen van water over
bodig.
RENDABELE MELKVEEHOUDERIJ
VEREIST EEN REGELMATIGE GRASGROEI
ÜEN perceel grasland wordt middels beweiden en
maaien per jaar ongeveer 6 keer geoogst. Voor
droogteperiode niet zo gauw funest, immers het
groeiende gras krijgt hier 's nachts in de vorm van
dauw veel water tot haar beschikking. Op kaal gras
land kan het gras uiteraard over veel minder dauw
water beschikken.
Op het moderne melkveehouderijbedrijf is stag
natie in de grasgroei funest. Immers bij te weinig
gras geeft de boer veel krachtvoer aan zijn melk
koeien en bovendien kan hij van zijn grasland min
der wintervoer winnen. Hierdoor loopt de kracht-
voerrekening flink omhoog. Op percelen, die pas ge
maaid zijn of waar het vee wordt uitgeschaard, kan
de stagnatie in de grasgroei middels beregening wor
den voorkomen. De inwerking van de urine op de
Het
drogen
gaat d
sommif
kg-opb
gen hit
Er werd op de demonstratie een aluminium hoofd
leiding o 76 mm gebruikt met een lengte van 250
m, waarop 14 sproeiers op een onderlinge afstand van
18 m op de buizen waren geplaatst. Het mondstuk
van de sproeiers had een doorsnede van 7 mm. De
capaciteit van de installatie bedroeg 5055 m:$ water
per uur. Bij een sproeiverband van 18 m x 18 m be
droeg de regenintensiteit (waterlaagje) 12 mm
water per uur. Voor een voldoende regengift, geba
seerd op 2025 mm water per keer beregenen, moet
een dergelijke installatie ongeveer 2 uur op dezelfde
plaats blijven draaien. De totaal te beregenen opper
vlakte per keer bedroeg 250 m x 18 m 45 aren. De
installatie werd aangedreven door een 65 pk trekker.
Lengten van 200 tot 250 m zijn goed haalbaar binnen
het toelaatbare drukverlies. Is het perceel langer dan
250 meter dan zal men van weerszijden moeten gaan
beregenen. Eventueel aan beide zijden 200 a 250 m
het land in. De beschikbare hoeveelheid water en de
krachtbron zijn mede bepalend voor de capaciteit
van de installatie. Een installatie met een geringere
capaciteit dan die op de demonstratie werd getoond,
kan eveneens goed werk leveren.
GLOBALE KOSTEN
Wanneer op het bedrijf een krachtbron in de vorm
van een trekker beschikbaar is, is er verder voor no
dig:
Een trekkerpomp met een capaciteit
van 3070 m:{ per uur bij een opvoer-
hoogte (druk) van minimaal 50-r-60
meter waterkolom, compleet met hand_-
aanzuigpomp, manometer en afsluiter 2.200,-
Zuigkorf plus zuig- en persslang 200,-
250 m Aluminimumbuis o 76 mm 2.375,-
14 Sproeiers 0 mondstuk 6 of 7 mm 630,-
B.T.W. 14%
Totaal
5.405,—
757,-
ƒ6.162,—
In gebieden waar geen water voorhanden is moet
ook nog een vrij kostbare put worden gemaakt. Mees-
druk tot 10 atmosfeer gegarandeerd. Het materiaal is
slijtvast en blijft soepel bij temperaturen van 15° C
tot 60c C. De prijs bedraagt 2,10 per m exclusief
B.T.W. Op de demonstratie werd gewerkt met slan
gen van 2 x 18 m lengte. De verschillende koppelin
gen zijn zogenaamde Geka koppelingen. Deze zijn
uniform van maat en daardoor gemakkelijk los en
vast te koppelen. Geka koppelingen kosten per stel
8,De prikstatieven kosten ongeveer 25,
per stuk. Men kan ze evenwel zelf maken. Het voor
deel van al de systemen is dat vijf stroken kunnen
worden beregend zonder dat de hoofdleiding behoeft
6 m.
eenhei
eindst
Doo
bereg<
Met b
op st£
Grote belangstelling voor de demonstratie.
Toepassing van het hulpmiddel slangen: grotere
ningsinstallatie, arbeidsbesparing en
al is geen treker voor beregenen beschikbaar en moet
een electromotor met schakelapparatuur worden
aangeschaft. Vaste ondergrondse p.v.c. leiding is
op deze bedrijven bijna altijd nodig in verband met
transport van water.
2. NYLONVERSTERKTE SLANGEN
MET PRIKSTATIEF
De nylonversterkte „Tricoflex" kunststofslangen
hadden een doorsnede buitenwerks van 25 mm, bin
nenwerks 19 mm. Volgens de leverancier is een pers
te worden verlegd. We komen hierop nog nader terug.
3a. METALEN ZIJLEIDING
De metalen buisjes van een aluminimumlegering
hebben door hiin ruimere diameter, 32 mm doorsnede
binnenwerks, een ruimere doorstroommogelijkheid
voor water dan de wat dunnere slangen. Zonder te
veel drukverlies kan met grotere lengten dan 36 m
worden gewerkt. De buis kost per meter 4,75 inclu
sief koppelingen en wordt geleverd in lengten van
gel v
vrij 1
Ko:
hal
6 t
1 e
1 s
B/I
T01