Hogere interventieprijzen
voor fruit
Het gebruik van gekoeld
plantmateriaal bij de
aardbeiteelt
T
r\ E laatste tijd is er weer veel over de interven-
tieregeling voor fruit gepraat, omdat er naar
het schijnt van Franse zijde wordt aangedrongen op
verhoging van het peil. Op zichzelf niet zo onredelijk,
omdat de ophoud- en vergoedingsprijzen zijn afge
stemd op het gemiddelde peil van de voorgaande 3
jaar. Omdat de prijzen steeds lager zijn gedaald is
ook het interventiepeil naar beneden gegaan. Mede
omdat de kosten juist de andere kant op gingen, dus
naar boven, is het begrijpelijk dat men thans over
enige verhoging wil onderhandelen. In het verleden
is het in grote lijnen altijd zo geweest, dat Italië het
niveau tot zo dicht mogelijk bij de kostprijs wil, dat
Nederland en België een zo laag peil willen dat er
slechts een bodem in de markt wordt gelegd en dat
Frankrijk daar tussen in zat. Zoals veelal het geval
is, kwam men met dat gematigde Franse standpunt
tenslotte bij elkaar.
De houding van Nederland en België werd in hoofd
zaak bepaald door de vrees dat bij een hoog inter
ventiepeil hei telen tegen doordraaiprijzen in Italië
en Frankrijk lonend zou kunnen worden, terwijl Ne
derland en België met hun iets hogere kostprijzen
(maar lagere transportkosten) het loodje zouden moe
ten leggen. Hoe is thans het Nederlandse standpunt?
De meningen lopen erg uiteen en het is uiterst moei
lijk om te zeggen wie er gelijk heeft. Men kan de zaak
namelijk van verschillende kanten bekijken.
AFSCHAFFEN?
SOMMIGEN menen dat de interventieregeling ge
heel afgeschaft zou moeten worden. Als dat ge
beurt zal de crisis snel achter de rug zijn. Liever een
korte pijn dan vermoord worden met speldeprikken.
Er is de laatste jaren meer dan 300 miljoen gulden
voor interventie uitgegeven. In Italië zijn er veel
boomgaarden met Passe Crassane die elk jaar vele
duizenden guldens per ha aan doordraai-uitkeringen
kosten en bij de huidige stand van zaken beslist niet
gerooid zullen worden. Maak daar een eind aan. Ge
bruik het geld van de interventie voor een drastische
verhoging van de rooipremie, b.v. tot vijf- of zesdui
G. Th. OP 't HOOG
Consulentschap voor de Tuinbouw
te 's-Hertogenbosch
Het gebruik van gekoelde aard
beiplanten begint in Noord-Brabant
steeds meer van betekenis te wor
den. Om deze ontwikkeling in goe
de banen te leiden wordt op de
proeftuin te Breda aandacht besteed
aan het onderzoek met betrekking
tot deze gekoelde aardbeiplan ten.
Wat er op dit gebied tot nu toe is
onderzocht willen we gaarne in het
hier volgende artikel aan U door
geven. Vooraf willen wij echter en
kele zaken met betrekking tot de
gekoelde aardbeiplanten aan een
nadere beschouwing onderwerpen.
HET BEGRIP KOELEN
Dit kan allereerst al tot verwarring leiden. Wanneer
wij koelen zeggen, denken we aan een koelkast of een
koelhuis. In beide gevallen wordt de inhoud bewaard
bij een temperatuur die ligt bij enkele graden boven
het vriespunt. Wanneer men echter aardbeienplanten
wil koelen moet men deze opslaan in een ruimte waar
een temperatuur heerst van 1 a 2 graden Celcius be
neden het vriespunt. Beter zou het dus zijn om te spre
ken van „ingevroren aardbeiplanten".
DE WERKWIJZE
De planten worden opgerooid als ze volledig in rust
zijn. In de praktijk gebeurt dit in de maanden decem
ber en januari. Na te zijn opgeschoond worden de plan
ten in plastic folie verpakt en in kisten in het koel
huis gebracht. De planten worden in het koelhuis be
waard bij een temperatuur van 1 a 2° C. onder het
vriespunt, tot het moment van uitplanten.
WELK SOORT PLANTEN KAN MEN KOELEN
1. Vermeerderingsveldplanten.
De planten van een vermeerderingsveld kan men
in de winter oprooien en opslaan in een koelhuis.
zend gulden per ha. Dan zijn we binnen twee jaar van
de overproduktie af en kunnen we weer tegen nor
male prijzen fruit telen. Aldus de voorstanders vaa
afschaffing van de interventieregeling.
Heel nuchter wordt daar door anderen tegen aange
voerd, dat het in theorie wel allemaal mooi lijkt, maar
dat het verhaal toch niet klopt. Ten eerste voelen
Frankrijk en Italië niets, maar dan ook helemaal niets
voor afschaffing van de interventie. Dus ze stemmen
daar nooit mee in. Indertijd is gezamenlijk door de
E.E.G.-partners besloten tot invoering van het inter
ventie-stelsel en daar gaat men nu niet weer zo maar
een streep door geven. Vergeet dat maar!
En zelfs al kon men het afdwingen, dan zouden
Frankrijk en Italië andere steunmaatregelen nemen
om hun telers op de been te houden. In die landen
kan men om politieke en sociale redenen de fruitteelt
niet in de steek laten. Al met al zou Nederland toch
weer aan het kortste eindje trekken.
HANDHAVEN EN NIET VERHOGEN?
ANDEREN gaan er van uit dat de interventierege
ling blijft, doch ze zijn tegen verhoging van het
peil. Hun redenatie is, dat Frankrijk en Italië het
meest profiteren vaa een eventuele verhoging, omdat
die daarmee dichter bij hun kostprijs komen dan wij.
Nu is er in die landen al weinig bereidheid om te
rooien. Als de interventie naar boven gaat zullen ze
wellicht zelfs aan nieuwe aanplant gaan denken. Im
mers, ze oogsten daar meer kilo's per ha en zijn in het
voordeel als het over kostprijs tot en met de pluk gaat.
Nederland moet dat na de oogst goedmaken, door
lagere transportkosten. Vergeet niet dat bv. Goes veel
en veel dichter bij Parijs ligt dan bv. Bordeaux. Maar
als het fruit door interventie ter plaatse uit de markt
wordt genomen, is Nederland sterk in het nadeel. Het
gevaar dreigt dat Italië en Frankrijk met een beperkt
verlies het hoofd nog net boven water houden en
Nederland en België met grotere verliezen ten onder
gaan.
Handhaaf daarom het vrij lage peil, dan hebben we
het weliswaar hier moeilijk, maar dan komt men
elders ook in de knel. Daardoor zal men eerder mee
willen werken aan inkrimping van de produktie. Een
gezonde markt is in ieders belang.
Tevens voeren ze aan: de interventie is bedoeld als
een bodem ia de markt in jaren met extra grote
oogsten, om dan instorting van het prijspeil te voor
komen. Echter niet om een permanente overproduktie
in stand te houden. Eerst moet de zaak gezond zijn en
dan kan wat ons betreft de interventieprijs naar boven.
WEER anderen voelen wel voor een directe ver-
hoging van de interventieprijs en hebben daar
bij de volgende argumenten:
Deze planten zijn na de koelperiode te gebruiken
voor:
a. de aanleg van productievelden in de vollegrond.
b. aan de aanleg van wachtbedden voor de glas
teelt.
2. Waehtbedplanten.
Omstreeks 1 augustus wordt op de normale wijze
een wachtbed aangelegd. Deze planten worden op-
gerooid in decemberjanuari en opgeslagen in een
koelhuis.
Deze planten zijn later te gebruiken voor:
a. de verlate aardbeiteelt in de vollegrond.
b. de verlate aardbeiteelt onder glas.
WAAR KAN MEN AARDBEIPLANTEN KOELEN
Aangezien er bepaalde technische eisen moeten wor
den gesteld aan de koelhuizen waar men aardbeiplan
ten bewaart, kan men uiteraard niet in elk koelhuis
terecht. We kunnen evenwel vaststellen dat er inmid
dels voldoende koelruimte aanwezig is voor het koe
len van aardbeiplanten, dat aan de gestelde eisen vol
doet. Waar vinden we in Noord-Brabant dit soort koel
huizen?
1. Bij grote aardbeitelers die zelf een koelhuis heb
ben gebouwd
2. Op vermeerderingsbedrijven van aardbeiplanten
3. Bij fruittelers die de nodige voorzieningen hebben
getroffen om aardbeiplanten te kunnen bewaren
4. Tenslotte is op één van de Brabantse veilingen
een koelhuis gebouwd voor dit doel.
WAAROM KOELEN
Misschien is U tot nu toe het nut of de noodzaak
van het koelen van aardbeiplanten nog niet duidelijk.
De redenen waarom men hiertoe is overgegaan zijn
de volgende:
Selectieveldplanten: Bij het uitvoeren van de zo-
merbeplanting in de vollegrond en bij de aanleg van
wachtbedden voor de glasteelt ervaart men ieder jaar
opnieuw dat de planten op het goede moment nog erg
schaars zijn.
Men wil planten eind julibegin augustus. Op dat
tijdstip zijn er nog weinig jonge potbare planten aan
de moederplanten aanwezig. Bijgevolg moet men de
plantdatum vaak naar een later tijdstip verschuiven
wat ten koste gaat van de productie. Wanneer de
planten in het koelhuis aanwezig zijn, kan men op
elk tijdstip planten.
Waehtbedplanten. Door de wachtbedolanten in de
winter op te nemen, als ze volkomen in rust zijn, en
daarna in het koelhuis te plaatsen kan men de rust
periode belangrijk verlengen. Op deze wijze is het
mogelijk om de aardbeioogst naar een later tijdstip
te verleggen. Men spreekt in dit geval van: „de verlate
aardbeiteelt".
a. Hoe hoger de interventieprijs, hoe meer men ook
krijgt voor het fruit dat niet doordraait. De han
del wordt immers gedwongen om hoger in te kopen.
Voor de totale afname zal het weinig uitmaken,
want er wordt niet minder fruit verkocht als het
een paar cent per kg duurder is; de consument
moet toch altijd een vrij hoge prijs betalen. De teler
ontvangt dus meer van zijn doorgedraaid fruit,
maar veel belangrijker is dat hij ook meer vaa
zijn normaal verkochte fruit krijgt. Vooral dat laat
ste is doorslaggevend, want verreweg het meeste
fruit komt toch nog altijd in de consumptie. Vijf
cent méér per kg betekent voor de teler heel wat.
b. Frankrijk en Italië houden hun fruitteelt toch in
stand, op welke wijze dan ook. Als de interventie
te kort schiet omdat het peil te laag is, zullen ze
het wel op een andere manier bijpassen. Werk dus
maar mee aan een hogere interventieprijs, dan
profiteren wij er tenminste ook van.
c. De sanering zal er inderdaad niet door bevorderd
worden en de animo voor het rooien zal door een
hogere interventieprijs afnemen. Maar zoals het nu
is, gaat het ook de verkeerde kant op. In Nederland
en België is flink gerooid. Als het zo door gaat
komen de koelhuizen in de toekomst niet meer vol
en worden veel gebouwen overbodig. Maar de
E.E.G.-fruitproduktie is er nauwelijks door ver
minderd. Er wordt niets mee opgelost. Zichzelf op
offeren is zinloos.
COMPROMIS?
Dit was een bloemlezing uit de verschillende menin
gen. Er is daarbij niet gestreefd naar volledigheid,
maar niettemin kan men er uit afleiden hoe ingewik
keld de materie is Een oplossing die de partijen in
Nederland dichter bij elkaar zou kunnen brengen is:
alleen de interventieprijs verhogen van rassen waar
van geen overproduktie is. Dus geen verhoging voor
Golden Delicious en Passé Crassane, die meer dan de
helft van de doordraai voor hun rekening nemen.
Vooral bij de Passé Crassaae zit de boel lelijk scheef;
deze goedkoop te telen peer, die 60 ton en meer per
ha kan produceren, zit in een hoge interventiegroep
en wordt hierdoor in stand gehouden. Het laatste jaar
werd van dit ras bijna 400 miljoen kg uit de markt
genomen, een hoeveelheid die welhaast gelijk is aan
de totale produktie van peren in Frankrijk.
Maar de „kollega's" in Frankrijk en Italië zullen
beslist niet voelen voor een verhoging, waarbij de
Golden en Passé Crassane uitgesloten worden. Uit
eindelijk zal ieder toch weer moeten geven en nemen,
want de belangen lopen op bepaalde punten uiteen.
Men moet de onderhandelaars veel wijsheid en sterkte
toewensen.
A. v. O.
KAS AARD BEIEN TELEN DOOR MIDDEL
VAN GEKOELDE PLANTEN
In de zomer van 1969 werd op de proeftuin te
Breda een wachtbed aangelegd met gekoelde selectie-
veldplanten. Daar de juiste planttijd van dit soort
planten niet bekend was, werd op diverse tijdstippen
geplant in de periode van 1 juni tot 26 juli. Op 4 augus
tus werden niet gekoelde planten op hetzelfde wacht
bed ter vergelijking bijgeplant. De gehele proef werd
opgezet met het ras Gorella.
(Zie verder pagina 9)
