GRAVEREN EN ETSEN DE OPSTANDING Het moeilijke offer 4 KUNSTVORMEN DIE LEIDDEN TOT ONZE MODERNE TIJDSCHRIFTILLUSTRATIE Toch zijn wij met de resultaten van de moderne cliché tevreden, want het biedt ons de mogelijkheid om snel en voordelig illustraties te vermenigvuldigen. Kunst is het echter niet en deze vinden wij slechts bij de originele gra-> vure en ets, voorlopers van onze moderne tijdschriften-" illustraties. ZEER VELEN hebben wel van graveren en etsen ge hoord, zonder eigenlijk te weten hoe een en ander in zijn werk gaat. Vaak worden deze twee technieken met elkaar verward. Graveren en etsen zijn vormen van beeldende kunst, die inderdaad sterk aan elkaar verwant zijn, namelijk in beide gevallen komt het af te drukken beeld diep te lig gen en wordt de koperplaat met een naald of steekijzer bewerkt. Het verschil is echter, dat de gravure geheel met de hand wordt vervaardigd en de ets gedeeltelijk. Bij de laatste wordt namelijk een zeer belangrijk deel van het werk gedaan door de etszuren. GRAVEERKUNST QMSTREEKS het midden van de vijftiende eeuw werd in Duitsland, door middel van een burijn, oorspron kelijk een edelsmidwerktuigje, gepolijste koperplaat ge graveerd, met het doel hiervan afdrukken te maken. Zo'n burijn is een vierkant stalen staafje, aan het einde schuin afgesneden, zodat een zeer scherpe punt ontstaat. Dit staafje is gevat in een houten heft, waarvan de knop in de handholte past en het wordt bestuurd met duim en wijsvinger. Dringt de punt in het koper, dan ploegt het als het ware een reepje uit. Het is mogelijk (met een burijn diep en min der diep te steken, waardoor we op de afdruk bepaalde ef- fekten krijgen. Het zetten van gebogen lijnen is bijvoor beeld niet eenvoudig, want het graveerijzer wordt niet ge- diraaid maar de plaat. Om dus een werkelijk behoorlijk stuk werk te brengen, dient de graveur zeer geroutineerd te zijn. Is de gravure voor afdrukken gereed, dan geschiedt dit als volgt. De plaat wordt met een vrij taaie inktsoort in gesmeerd, terwijl de plaat verwarmd wordt om de inkt vloeibaarder te maken. Deze inkt nestelt zich natuurlijk ook in de groeven. Daarna wordt de plaat met doeken, doch liefst met een betalkte hand schoongeveegd, dat wil zeggen, de inkt wordt dan van de oppervlakte van de plaat verwijderd, doch blijft in de groeven achter. DE DIEPDRUK gIJ het afdrukken wordt het papier dat de plaat raakt, in de groeven gedrukt en neemt daar inkt aan. Dit systeem van drukken heet daarom diepdruk, in tegenstel ling tot hoog- en vlakdruk, waarbij het papier de inkt af neemt van een reliëf dat beinkt is. Het papier wordt 'behoorlijk vochtig gemaakt om vol doende soepel en elastisch te zijn om de buiging, gepaard gaande aan zware druk, te weerstaan. Diepe groeven ge ven een fletsere afdruk, zodat de afdruk van een gravure iets levends en warms krijgt. De samenstelling, kleur en intensiteit van de inkt, de eigenaardigheden van verschil lende papiersoorten, waarvan sommige heldere, sommige doffere afdrukken geven, beïnvloeden sterk het resultaat, waardoor het drukken van een gravure een werkje is, waarbij van kunstenaar veel smaak en gevoel wordt ver eist om tot een waar kunstwerk te komen. De grootste kunstenaar op dit gebied was wel Albrecht Diirer. Hij bereikte in de graveerkunst een hoogte, die na hem niet meer bereikt is. DE ETS fJET etsen is een kunst op zich en deze techniek ver eist een grote bekwaamheid, doch biedt schitteren de mogelijkheden. Van alle grafische procédié's staat daar om de ets het hoogst aangeschreven. De koper- of zinkplaat wordt daartoe met een zoge naamde „etsgrond" vernist. Deze etsgrond bestaat uit sa mengesmolten hars en was, soms wordt ook asfalt ge bruikt. Wanneer de plaat verhit wordt kan het vernis ge makkelijk over de plaat worden uitgesmeerd. Daarna wordt de etsgrond met een kaars zwartgewalmd, opdat later goedi zichtbaar is waar getekend werd. Wanneer de kunstenaar nu met een naald op de zwarte laag tekent komt zijn beeld in glazend koper te voorschijn. Met de naald haalt hij de etsgrond weg. Is de tekening klaar, dan wordt de achterkant van de plaat ook met een laag vernis bedekt, zodat slechts de in gekraste lijnen bloot zijn. Wordt de plaat nu behandeld met etswater, dikwijls salpeterzuur of zoutzuur, dan zal dit het koper of zink in de open plaatsen wegbijten. Na enige tijd haalt de etser de plaat uit het bad en ziet, dat de lijnen ingebeten zijn. Alle lijnen zijn even diep en dit is niet de bedoeling, aangezien er nuances moeten komen om bepaalde effekten van licht en donker te kunnen be reiden. Daarom zal die etser de delen, die voldoende uit gebeten zijn, bedekken met etsgrond, waarna de plaat voor de tweede maal in het bad gaat. Op deze wijze kan hij verschillende diepten verkrijgen, door de plaat ver schillende baden te geven en steeds een bepaald deel, dat voldoende dnep geëtst is, te bedekken. Is het beoogde re sultaat bereikt, dan kan met de plaat gedrukt worden op dezelfde wijze als met de gravure. TIJDSCHRIFTENILLUSTRATIE yROEGER werden de illustraties voor boeken en der gelijke alles op dezelfde wijze verkregen en we be grijpen dat dit een kostbare geschiedenis werd, waar veel tijd en moeite mee .gepaard gingen. Natuurlijk zocht de mens naar eenvoudiger en sneller methoden. Voortbouwende op het principe van de gravure en de ets kwam de moderne techniek tot fotografische repro- dfuktiemethoden, die ons langs machinale en chemische weg een soort etsen bezorgt, die zeer geschikt is om als illustratie te dienen. Het principe van de koper- of zink plaat, alsmede van de druk is gehandhaafd, ook het etsen van het beeld door middel van bijtende zuren vindt plaats volgens het moderne procédé, doch alles is gemechani seerd. Het gevolg is, dat een dergelijke reproduktie geen en kele kunstwaarde heeft en dikwijls koud en vlak aandoet. Een dergelijke afdruk kan geen gloed of warmte hebben, als de met de handgedrukte plaat, gemaakt van een gra vure of ets, die geheel door de kunstenaar werd vervaar digd. Zij stonden tezamen aan 't heilige graf, de steen lag terzijde; zij vroegen zich af of één hier binnen dorst te gaan. Maar engelen kwamen in blinkend gewaad: „Wien zoekt gij, Maria? Gij zijt reeds te laat, want heden is Hij opgestaan!" De vrouwen, zij werden ten zeerste bevreesd; zij wisten, dat Jezus, in 't graf was geweest, maar 't lichaam was daar thans vandaan Gedrieën zo stonden de moeders ontsteld, maar d'engelen spraken: „Het is u voorspeld en heden is Hij opgestaan". Zij waren ontzet, doch zij loofden den Heer en daalden gehaast van de heuvel terneer. Zij hadden God's boodschap verstaan: gekruisigd werd Hij, de mensheid tot schuld, en derde dag is uw verlossing vervuld en daarom is Hij opgestaan! ELLEN EECKHOFF. Toch wilde het beeld van de zieltogende Jezus op dit moment niet uit David's verbijsterde geest wijken. Terwijl hij zo verslagen temeer lag, bemerkte hij, dat het geklaag der vrouwen plotseling verstomde. Allen zagen angstig op naar de hemel, die onverwachts ver donkerde, terwijl de zon als met een zwart scherm werd behangen. Geen vogel zong meer en grote stilte, diep als het heelal, vervulde de aarde. Zij hoorden alleen nog het suizelen van de eeuwigheid, alsof tijd en ruimte op gelost waren. Tot de aarde dreunde en schudde en de golven der zee oprezen als bergen en de zwarte hemel besprongen. Jahwè sprak in donderslagen, zoals zelfs de oudsten onder hen nimmer gehoord hadden. De wereld waggel de en de aarde scheurde met vreselijk geweld. God was vermoord en de hel triomfeerde. „Dit is het einde, waar over de profeten van ouds hebben gesproken", dacht David en het beroerde hetm nauwelijks. Verwezen als een dronkeman staarde hij naar het gelaat voor hem. N. de vreselijke spanning van deze ogenblikken, dat de wereld om hem heen uiteen viel, leek het hem of de natuurkrachten die zich openbaarden zelfs de dood (Vervolg van pag. 3) in beroering brachten, want tot twee maal toe zou hij hebben kunnen zweren, dat er een trilling voer door de strakke trekken van de dode. Met een kreet sprong hij op, toen hij in het felle bliksemvuur haar hand zag be wegen. (Hij greep die hand en boog zich over Ruth heen. Toen sloeg zij haar ogen op en zag hem met grote ver wondering aan. „Ik moet 'lang geslapen hebben, mijn liefste. Maar in die slaap is alles goed geworden. Jehova heeft mij de zekerheid in het hart gelegd. Zie mij rus tig." Maar David antwoordde nog niet. Haj nam haar in zijn armen en voelde hoe zij warm en levend werd. Nog zat hij zo, toen die klaagvrouwen met de armen boven de hoofden geheven binnen traden en riepen: „Wee ons, de doden verrijzen uit hun graven, wij heb ben ze gezien nu het licht weer in de zon teruggekeerd is." Inmiddels was de zonverduistering voorbij en het na tuurgeweld verstomd en zagen zij ook Ruth. „Ook, gij, ook gij", fluisterden zij ontzet. Toen begreep Ruth dat zij opgewekt was uit de slaap des doods en verwonderde en verblijdde zich met allen die in het huis waren. Doch David trad in de eenzaamheid en dankte Jahwè voor het wonder. Hij verstond dat Jezus eerst sterven moest om de dood te kunnen overwinnen en als heerser over leven en dood een eeuwig rijk zou bouwen, waarin ook Israël te zijner tijdi een plaats zou krijgen.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch landbouwblad ... ZLM land- en tuinbouwblad | 1971 | | pagina 4