Verbetering
bakkwaliteit
inlandse
tarwe
Kiassificeringssysteem
Is het gebruik
van kalkstikstof
lonend?
7
ONLANGS besteedden wij in o.is blad aandacht
aan de verbouw van beter bakkende tarwerassen
in Sleeswijk-Holstein en aan de proeven die in Gro
ningen rond Usquert zijn genomen om door verhoging
van de stikstofgift tevens tot verbetering van de bak
kwaliteit te komen. Het Produktschap voor Granen,
Zaden en Peulvruchten heeft zich nader over deze
kwestie georiënteerd en komt in de mededelingen bij
de agenda van 4 maart j.l. hierop nu nader terug. De
belangstelling voor de verbetering van de. bakkwali
teit is bepaald niet nieuw. Reeds jarenlang wordt hier
over onderzoek verricht. De Gommissie Bakkwaliteit
van het Nederlands Gaancentrum bijvoorbeeld volgt
de ontwikkelingen dienaangaande op de voet. De in
druk wordt momenteel enigszins gewekt dat de situa
tie plotseling zou zijn veranderd. Dit door de stroom
van berichten over betere mogelijkheden bij de tarwe-
teelt, van tarwe die in kwaliteit ongeveer overeen zou
komen met die van de Franse. En ook dat wij met
betrekking tot de tarweteelt voor geheel nieuwe ont
wikkelingen zouden staan die de rentabiliteit aan
zienlijk zouden verbeteren. Zonder de betekenis van
een en ander te bagatelliseren stelt de nota van het
Produktschap dat dit vooralsnog geenszins het geval
is!
IN een onlangs gehouden vergadering van de Com
missie Bakkwaliteit van het Graancentrum,
waarin ook Dr. Dils van het Instituut van Bodem
vruchtbaarheid dat de praktijkproeven in Usquert
heeft.; georganiseerd, zitting heeft, kwam onder meer
naar voren dat
De kwaliteit van de in Sleeswijk Holstein geteelde
tarwe zeker zo goed is als de kwaliteit van de
goede soorten Franse tarwe maar van niet zo'n
overdreven klasse als wordt beweerd.
er kan worden verwacht (voorzitter graancentrum
dr. Feekes) dat binnen niet al te lange tijd vooral
in de zomertarwe betere rassen beschikbaar zullen
komen.
betwijfeld wordt of van de aktiviteiten in Slees
wijk-Holstein de kosten wel door de financiële uit
komsten worden gedekt! Uit de proeven te Usquert
is gebleken dat met het wintertarweras Manella
Opgemerkt kan nog worden dat zowel in Frank
rijk als Duitsland hard gewerkt wordt aan de ver
betering van de tarwekwaliteit. Daarmee samenhan
gend is er ook veel belangstelling voor het invoeren
van een kwaliteits kiassificeringssysteem. In Frank
rijk blijkt het vorig jaar ca. 2 miljoen ten tarwe te
zijn geclassificeerd en de teler ontving voor dergelijke
partijen ca. 60 cent premie per 100 kg. Een premie die
betaald werd uit een fonds dat gevoed wordt door het
leggen van een kleine heffing van ruim 1 cent op alle
tarwe. De Franse coöperaties zijn reeds bezig op clas
sificatiebasis meerjarige contracten af te sluiten met
de Franse maalindustrie. Ook de Duitse maalindustrie
heeft, wellicht onder druk van de omstandigheden
belangstelling voor meerjarige contracten.
Volgens de richtlijnen van de Europese Commissie
(december '68) wordt het. volgende klassificatie-
systeem voorgesteld.
klasse eiwitgehalte sedimentatiewaarde
I >13 >38
II >12 30
III >10 >16
in 1969 en 1970 door stikstofoverbemesting op
brengstverhogingen van 200260 kg/ha gemid
deld konden worden bereikt. Aan kosten van mest
stof en kosten verbeterde teeltmethoden wordt ge
raamd dat deze ca. 100/ha of meer zullen bedra
gen. De meeropbengst zou dan wel eens niet vol
doende kunnen zijn om deze extra kosten te dek
ken. Daarbij komt dat de meeropbrengst lang niet
altijd zeker is.
een eiivitgehalteverhoging van ca. 1 ligt blij
kens de proeven in de verwachting. Maar het gaat
ook in belangrijke mate om de kwaliteit van het
eiwit. De vakman weet' wat het eiwit in bepaalde
buitenlandse soorten zoals Manitoba's Spring en
Hard Winters voor de bloemfabrikage betekent.
Eiwit in de Europese zachte tarwe kan alleen maar
effectief tot zijn recht komen met het toevoegen
van meelverbeteraars. Er verandert dus wel iets
maar niet veel!
Van belang is of een betere kwaliteit ook tot uit
drukking komt in de telersprijzen. Om een even
tuele premie te-effectueren moet de collecterende
handel uniforme verzamelpartijen samenstellen,
afzonderlijk opslaan, bewerken en afzetten aan de
meelfabrieken. Gezien het aanbod aan over het al
gemeen niet te grote partijen en de daarbijkomen-
de kosten van kwaliteitsanalyses moet voor Neder
land betwijfeld worden of een premie van enige
betekenis in de telersprijzen tot uitdrukking zal
kunnen komen!
IYE commissie Bakkwaliteit besloot dat, gezien de
belangstelling en de behoefte aan voorlichting
een uiteenzetting voor de praktijk zal worden samen
gesteld over de huidige mogelijkheden van toepassing
van extra stikstofgiften en het mogelijke rendement
daarvan. Tevens zal men zich in Sleeswijk-Holstein
ter plaatse oriënteren en op de hoogte stellen van de
meest recente gegevens -over de proeven enz. aldaar.
De aktiviteiten in Groningen zullen met een meer
uitgebreid onderzoek worden begeleid. Tevens wordt
gewezen dat ook Cebeco in 1971 van plan is op voor
zichtige en beperkte wijze deze bijzondere teelt
methode te propageren en te begeleiden, via verschil
lende plaatselijke afdelingen en verspreid over ons
land.
Frankrijk past dit systeem globaal in de praktijk
reeds toe terwijl het Duitse systeem nog een klasse
S kent met een eiwitgehalte 14 en sedimentatie-
waarde van 45. Daarbij wordt in Duitsland echter
ook tarwe met een laag eiwitgehalte en lage sedimen
tatiewaarde geclassificeerd.
Frankrijk wil en kan snel streven naar kwaliteits
verbetering in tegenstelling tot Nederland en Duits
land die voorlopig meer gebaat zijn met een geleide
lijke opbouw en invoering van het systeem.
IN Europa wordt klasse I (zeer goede kwaliteit)
slechts voor 5 verbouwd waarvan in Neder
land 1 klasse II goede kwaliteit in Europa 11
Nederland 3 r;Gewone kwaliteit in Eurooa 43
Nederland 17 Van de Europese tarwe is 41%
slecht, in Nederland 39
Het rapport van de E.E.G.-commissie vermeldt over
de Nederlandse situatie nog dat zeer weinig rassen
met hoge kwaliteit verbouwd worden. Bovendien zijn
klimatologisch de omstandigheden voor de tarweteelt
met hoog eiwitgehalte en hoge sedimentatiewaarde
minder gunstig.
Voor klasse I wordt slechts het zomertarweras Opal
als kwaliteitstarwe genoemd. Dit ras beslaat' slechts
8,4 van het areaal en van de totale hoeveelheid
kan slechts 1,2 cin klasse I geplaatst worden. Wan
neer van de meest verbouwde rassen Felix, Ibis, Ma
nella, Opal en Ocra wordt uitgegaan (66 cf van het
areaal) kan 3 in klasse II en 57 in klasse III
ondergebracht worden. Wanneer Nederland niet zou
meegaan met de door Duitsland en Frankrijk reeds
ingezette classificering dreigt het gevaar dat de
Nederlandse tarwe nog minder door de maalindustrie
aangekocht zal worden. Landbouwschap en coöpera
ties en handèl zullen zich da:i ook beraden of en zo ja
welke stappen genomen dienen te worden.
Samenvattend kan gesteld worden dat hogere op
brengsten en een bepaalde verbetering van de bak
kwaliteit van de tarwe mogelijk zal blijken te zijn.
Echter moet dan een bepaalde kwaliteitsbetaling aan
de hand van gradering in alle landen van de E.E.G.
ingevoerd worden. Als dat niet lukt zijn alle pogingen
om kwaliteitstarwe te telen tevergeefs. En het grade-
ringssysteem is nu juist datgene waar het Produkt
schap bevreesd voor is, n.l. dat dit systeem straks
misbruikt zal worden om kunstmatig prijsverschillen
tot stand te brengen, die in geen verhouding staan tot
de werkelijke verschillen in verwerkingswaarde. Be
richten uit de Bondsrepubliek en zelfs ook in Neder
land wijzen in die richting Het is niet zo eenvoudig als
het oppervlakkig lijkt!
BI.
Bij kostprijsberekeningen wordt kalkstikstof dikwijls, ten
onrechte, vergeleken met andere stikstofmeststoffen
Hierbij komt men dan al te gemakkelijk tot liet besluit da
kalkstikstof te duur is.
Een dergelijke redenering is vals, omdat kalkstikstof nic
alleen stikstofvoeding, doch ook grondverbetering-.-planic:
bescherming en bij toepassing op weiland, tevens vet.
bescherming betekent.
De belangrijkste kenmerken van kalkstikstof zijn hierna in
't kort samengevat, namelijk:
1. Stikstofbemesting;
De stikstof is aanwezig onder vorm van eyaanamide en
kenmerkt zich door een regelmatige en aanhoudende
werking, volgens de bëhoeften van de planten. Dit heeft
een gunstige invloed op de kwaliteit van de te oogsten land
en tuinbouwprodukten. en het betekent in veel "evallen
een arbeidsbesparing doordat meerdere toepassingen van
vlugwerkende stikstof door één enkele kalkstikstof
behandeling kunnen vervangen worden. Bij ongunstige
weersomstandigheden gaat de cyaanamidische stikstof niet
verloren door uitspoeling.
2. Grondverbetering:
Kalkstikstof bevat ongeveer 60 zeer werkzame kalk die
een belangrijke handelswaarde heeft.
3. Onkruidbestrijding:
Een onkruidbestrijding met kalkstikstof is goedkoop,
omwille van de ermede gepaard gaande bemesting (stikstof
en kalk). Ook grasachtige onkruiden (b.v. windhalm)
worden bestreden.
4. Plantenziektebestrijding:
Kalkstikstof bestrijdt vele schimmels die oorzaak zijn van
plantenziekten, zoals: legenoet ziekte bij tarwe, nor-
lelbrami bij bieten, knolvoet bij koolgewassen enz.
5. Insektenbestrijding:
Insekten of hun larven die rechtstreeks getroffen worden of
die zich voeden met planten na behandeling met
kalkstikstof, sterven af (b.v. larven van de tarwevlieg).
6. Bestrijding van bodemmoeheid:
Kalkstikstof oefent een nematicidewerking uit tegen
aaltjes en draagt aldus bij tot het voorkomen van bodepi-
moeheid.
7. Bestrijding van parasitaire veeziektem
Kalkstikstof. toegepast op weiland, beschermt het vee door
bestrijding van leverbot slakjes en van larven van
longwonnen. Deze voorbehoedende maatregel is steeds
verantwoord, gezien de zeer grote verliezen welke deze
ziekte jaarlijks veroorzaken.
Besluit:
De veelwaardige werking van kalkstikstof staat borg voor
een ekonomisch verantwoorde toepassing. Een oordeel
kundig gebruik is dan ook steeds lonend.
Bijkomende inlichtingen worden gaarne verstrekt door:
SADACF.M Landbouwkundige dienst, Langerbruggekaai
9 B 9000 GENT (België).
