Wanneer eerste stikstof
op grasland
r
Nu nog
Thomasmeel strooien?
Granen in 1971 normaal
met stikstof bemesten
PROEFSTATION VOOR DE RUNDVEEHOUDERIJ
H. WIELING,
Proefstation
voor de Rundveehouderij.
Voor het verkrijgen van veel en goed gras zal het grasland, evenals voorgaan
de jaren, bemest worden met stikstof. De vraag waarvoor we nu staan is op welk
tijdstip de eerste stikstof gestrooid moet worden en hoeveel stikstof we moeten
strooien. Het streven zal zijn om zo vroeg mogelijk over weidegras te beschikken,
terwijl men op veel bedrijven graag vroeg gras wil om te maaien voor ruwvoer.
Dit laatste staat in verband met de arbeidsorganisatie rondom de voederwfnning
en minstens zo belangrijk met het vroeg ter beschikking hebben van
etgroen. Op bedrijven met zeer zware veebezettingen, waardoor weinig wordt
gemaaid, gelden voor de voederwinning andere regels.
-T het tijdstip waarop de eerste stikstof wordt gestrooid van invloed is op
de opbrengst van de eerste snede wordt in de volgende tabel aangetoond.
Invloed van het tijdstip van
stikstofstrooien op
de opbrengst
van de eerste snede volgens gegevens van Dr. Ir.
P. J.
F. van
Burg, Ir. D. Oostendorp en
Tj. Boxem.
Jaar 1960
80 kg N gestrooid op
24-2
5-3
15-3
8-4
op 28-4 gemaaid kg ds per ha
2150
2140
1960
1760
Jaar 1962
150 kg N gestrooid op
7-3
22-3
2-4
19-4
op 8-5 gemaaid kg ds per ha
2480
2340
2240
1520
Jaar 1964
70 kg N per ha gestrooid op
15-2
1-3
15-3
1-4
op 8-5 gemaaid kg ds per ha
1440
1610
1890
1580
Jaar 1969
70 Kg N per ha gestrooid op
4-3
18-3
1-4
15-4
op 6-5 gemaaid kg ds per ha
1560
2670
1900
2180
TIJDSTIP
JYE eerste stikstof moet gestrooid worden als de grasgroei begint of er vlak
voor, en wanneer de grond voldoende is opgedroogd en dus goed berijd
baar is. We voegen daaraan toe dat met een redelijke zekerheid moet kunnen
worden aangenomen dat de percelen beweid kunnen worden op het moment
dat er weidegras beschikbaar is. De vraag is nu wanneer de grasgroei begint.
Onderzoek van W. D. Jagtenberg Ing. (P.A.W.) heeft aangetoond, dat het begin
van de grasgroei steeds samenvalt met een bepaalde waarde van de tempera-
tuursom vanaf 1 januari. Het begrip temperatuursom vraagt om een nadere
uitleg. Het is gerekend vanaf 1 januari de som van de gemiddelde etmaal-
temperaturen die boven nul graden liggen. Ter verduidelijking het volgende:
Het K.N.M.I. in De Bilt geeft dagelijks van een groot aarital weerstations de
maximum- en minimumtemperatuur van 0 tot 24 uur op. Door deze twee tem
peraturen te middelen, krijgen we de gemiddelde etmaaltemperatuur. De tem
peratuursom wordt als volgt berekend, (voorbeeld).
Datum
Temperatuur in graden C.
gemid- Tempera
maximum minimum delde tuursom
Blijkt de gemiddelde etmaaltemperatuur lager dan nul graden te zijn (1 en.
2 januari), dan wordt deze voor de temperatuursom niet meegerekend. Tot en
met 4 januari is in ons voorbeeld de temperatuursom gestegen tot zeven graden.
Uit genoemd onderzoek is gebleken, dat bij een waarde van de temperatuur
som van ongeveer 200 graden de grasgroei begint op de vroegste percelen (bijv.
goede klei- en zandgronden) en bij ongeveer 250 graden op de wat latere per
celen. Op de natte en koude veen- en zandgronden begint de grasgroei bij een
temperatuursom van omstreeks 300 graden.
Zonder ons nu af te vragen wat de verklaring zou kunnen zijn van het ver
band tussen begin grasgroei en de temperatuursom betekent dit dat we nu een
goed kriterium hebben voor het schatten van de periode waarin de grasgroei zal
beginnen.
In de volgende tabel staan van een aantal weerstations (die voor onze gebie
den van belang geacht kunnen worden) de temperatuursom zoals die op 8
februari j.l. was en indien beschikbaar ook de temperatuursom van 8 febr. 1970.
Weerstation
Valkenburg
De Bilt
Rotterdam
Zierikzee
Gilze-Rijen
Temperatuursom
(in graden Celsius)
8 febr. '70 8 febr. '71
77
108
95
148
142
173
151
152
Weerstation
Volkel
Vlissingen
Eindhoven
Zuid-Limburg
Temperatuursom
(in graden Celsius)
8 febr. '70 8 febr. '71
83
114
111
122
160
160
155
Het blijkt dat er nogal wat verschil tussen de jaren 1970 en 1971 bestaat. Was
er in 1970 sprake van een uitgesproken laat voorjaar met voor vele gebieden
de eerste week van april als beste periode voor de eerste stikstof; zoals het er
nu voorstaat lijkt het voorjaar van 1971 veel vroeger te worden. Als het weer
vanaf nu een normaal patroon zou volgen (d.w.z. volgens het gemiddelde van
de laatste dertig jaren), dan schatten we, dat in de omgeving van de weersta
tions waar de temperatuursom op 8 februari 150160 graden bedroeg, deze om
streeks 1 maart tweehonderd graden zal bedragen. In de omgeving van weer
stations met een temperatuursom op 8 februari van 120130 graden zal de
tweehonderd graden omstreeks 10 maart worden bereikt. Een week tot tien
dagen later zal de temperatuursom 250 graden bedragen.
Er zij nogmaals met nadruk op gewezen dat dit een schatting is; het weer voor
de eerstkomende weken is niet te voorspellen. Temperaturen ond'er of boven
normaal kunnen grote fouten bij de schatting veroorzaken. Het voorjaar van
het vorig jaar was daarvan een goed voorbeeld.
Stikstofstrooien in de eerste helft van maart is, zo het nu lijkt, dus gunstig
voor die p'arcelen die vroeg zullen worden geweid of gemaaid. Voor de overieg
te maaien percelen (opbrengst 3000 a 4000 kg droge stof per ha) kan de stikstof
wat later worden gegeven. Voor he{ verdere verloop van de temperatuur
som kunt U zich richten tot de landbouwvoorlichtingsdienst in uw gebied.
Deze wordt door het Proefstation voor de Rundveehouderij wekelijks op de
hoogte gehouden.
HOEVEELHEID
De hoeveelheid te strooien stikstof is afhankelijk van de bedrijfsomstandig
heden. Beschouw daaTom de onderstaande hoeveelheden per hektare als een
globale richtlijn. e
Intensieve bedrijven
(300400 kg zuivere N
ha/jaar)
Te beweiden percelen
Te maaien percelen
kg N/ha
70—80
90—120
kg kas/ha
300—350
400—500
Extensieve bedrijven
(150200 kg zuivere N
ha/jaar)
kg N/ha kg kas/ha
3545 150—200
6080 250350
1 januari
—2
—10
—6
0
2 januari
—1
2
—1,5
0
3 januari
6
0
3
3
4 januari
6
2
4
7
Tracht in de eerste snede groeitrappen aan te leggen om de voorziening van
gced weidegras veilig te stellen.
Hiervoor zijn een aantal mogelijkheden:
stof of geef de stikstof op een wat later tijdstip.
Weid enkele percelen voor met jongvee of schapen.
yELE boeren hebben reeds in het najaar het Thomas-
meel uitgestrooid. Zij konden hierbij profiteren
van een zo gunstig mogelijke arbeidsverdeling en van de
lagere prijs van deze meststof. Op andere bedrijven
daarentegen, vooral op grasland, is men er echter niet
toe gekomen deze uitstrooi tot uitvoering te brengen.
Inmiddels staat het voorjaar voor de deur en men zal
zich in sommige gevallen afvragen of een Thomasmeel-
bemesting voor dit oogstjaar nog rendabel is. Dit omdat
nog wel eens de mening heerst diat deze fosfaat- en kalk-
meststof in de herfst of voorwinter moet worden' gege
ven om er voor het volgend seizoen voldoende profijt
van te trekken.
Het Landbouwkundig bureau voor Thomasmeel te Wa-
geningen wijst er met nadruk op, dat men thans nog heel
goed Thomasmeel kan strooien. Uit talrijke proeven is
gebleken dat het geen verschil maakt of men Thomas
meel in de herfst, winter dan wel in het voorjaar uit
strooit. Dit geldt speciaal voor die gronden, waarvan het
fosfaatgehalte niet al te laag is.
^HOMASMEEL is gemakkelijk oplosbaar. In de grond
zijn namelijk een aantal zwakke zuren ook de
wortels scheiden deze o.a. af die het Thomasmeel-
fosforzuur snel voor de plantenwortels beschikbaar ma
ken.
Het is van groot belang, zoals dit ook voor andere
meststoffen geldt, het uitgestrooide Thomasmeel in te
eggen. Hiermede bereikt men dat de plantenwortel on
middellijk over het toegediend© fosfaat kan beschikken.
Voor de opkomst en wortelvorming is dit van wezenlijk
belang.
Op grasland valt het belang van ineggen weg, daar
de wortels van de verschillende grassen dicht aan de
oppervlakte liggen en de Thomasmeeldeeltjes door de
eggen gemakkelijk in de zode dringen.
Er is geen enkele reden om te blijven vasthouden aan
het denkbeeld dat alleen in de herfst en voorwinter ge
strooid Thomasmeel gunstige resultaten zal hebben en
dat het in maart te laat zal zijn Thomasmeel te strooien.
Vele boeren weten dit uit ervaring! Aldus het Landbouw
kundig bureau voor Thomasmeel.
INSTITUUT VOOR
BODEMVRUCHTBAARHEID HAREN (Gr.)
ZOALS de toestand zich op dit ogenblik (begin
februari) laat aanzien zijn er geen redenen om
n afwijkend advies te geven voor de bemesting van
anen met stikstof. Midden december zijn in de
vvonr normale hoeveelheden stikstof in de grond
<v<: i icn. Op grotere diepte (dieper dan 50 cm
onder het maaiveld) waren deze hoeveelheden wat
groter, mogelijk als gevolg van inspoeling van de stik
stof in de nogal natte voorafgaande maanden septem
ber en oktober. Tot dusverre is tijdens de winter
(november t/m januari) de hoeveelheid neerslag over
het gehele land vrij normaal geweest. Een toeglag of
aftrek op de normale aan granen toe te dienen hoe
veelheid stikstof zoals in voorgaande jaren wel
werd aangeraden lijkt voor het komende jaar niet
nodig'.
Bij dit advies is aangenomen dat de hoeveelheid
neerslag in de komende maanden normaal zal zijn.
Indien dit niet het geval mocht zijn, zal zo nodig een
correctie op het advies tijdig worden gegeven.
Als naderhand uit de stand van het gewas mocht
blijken dat de stikstofvoorziening niet voldoende is,
dan kan bij het begin van het schieten nog een aan
vullende bemesting van 40 kg stikstof per ha (ll/22
baal) over het gewas worden gegeven. Dreigt daaren
tegen het gewas te zwaar te worden dan kan bij tarwe
legering worden voorkomen door een bespuiting met
chloormequat (vroeger CCC), voor wintertarwe 2 tot
2V2 liter/ha, voor zomertarwe 114 liter/ha, mits het
gewas niet hoger is dan 35 centimeter.
Op percelen die omstreeks 15 oktober van het
vorige jaar met DD zijn ontsmet kan met 30 kg stik
stof per ha minder worden volstaan dan normaal op
deze percelen wordt' gegeven. Heeft de ontsmetting
voor 15 september of na 15 november plaatsgehad dan.
zal de besparing ca. 20 kg stikstof per ha bedragen.
IS
