Het verkrijgen van een goede hen
op het legbedrjjf
HET AFLEVEREN VAN DE HENNEN
Consulentschap Varkens- en Pluim
veehouderij Noord-Brabant en
Zeeland, Tilburg.
F. EDZERS.
Door de toename van het aantal
legkippen per bedrijf is de gehele leg-
Idppenhouderij sterk veranderd. Voor
al op het gebied van de huisvesting is
nogal het een en ander gebeurd. Het
is te begrijpen dat ook de opfok zich
bij deze sterk gewijzigde omstandig
heden moest aanpassen. In de opfok-
periode wordt veel van de dieren ge
vraagd. Daarom dienen wij de levens
omstandigheden zo gunstig mogelijk
te moeten maken. Er zijn heel wat
punten die hierop van invloed kunnen
zijn. Enkele worden hier behandeld.
DE OPFOKPERIODE
De opfokhokken zijn goed geïsoleerd en geventileerd,
terwijl de verwarming aan alle gestelde eisen voldoet.
Op dit gebied komen dan ook weinig problemen voor.
Wel schuilt in de ver-doorgevoerde automatisering een
groot gevaar. Wat is n.l. het geval. De laatste jaren zijn
er veel gespecialiseerde opfokbedrijven ontstaan, het
geen i.v.m. besmetting enz. wel als wenselijk wordt be
schouwd. De tendens is aanwezig dat deze opfokbedrij
ven steeds groter worden, waardoor een goede controle
op de dieren veelal onvoldoende is. Het beste is dit te
merken aan de schuwheid van de hennen. Op de opfok
bedrijven waar weinig controle plaats vindt zijn de die
ren extra schuw. Deze schuwheid neemt toe in donker-
hokken waar een wisselende lichtsterkte wordt toege
past. Het regelmatig door de hokken lopen, vooral tijdens
de eerste levensweken, is gewenst.
WATERGOOT OF DRINK NIPPELS
In de praktijk blijkt wel dat hennen opgefokt bij drink-
goten, op het legbedrijf moeilijk aan dtrinknippels wen
nen. Indien niet vroegtijdig wordt ingegrepen, kan dit
betekenen dat de hennen verdrogen. Met verschillende
kunstgrepen wordt dan geprobeerd de hennen aan de
nippels te laten drinken. Dat dit niet altijd succes heeft
is reeds op enkele bedrijven gebleken. In dlie gevallen
werden de hennen van de batterij gehaald of werd de
batterij van drinkgoten voorzien. Er zijn opfokkers dae
dit probleem hebben opgelost door zowel drinkgoten als
drinknippels aan-de opfokbatterij te bevestigen. De leg
kippenhouder kan nu op verzoek de hennen bij nippels
of drinkgoten laten opfokken. Door toepassing van dit
systeem kan het legbedlrijf van veel narigheid bespaard
blijven.
HET ONTREKKEN
In hokken met een goed regelbare lichtsterkte is ont-
bekken niet noodzakelijk, d.w.z. als zowel het kuiken
als de legkip in een donker hok gehouden worden. Ik
ben van mening dat een niet ontbekte koppel kippen
(ook al zou er enige uitval door kannibalisme ontstaan)
gemiddeld financiëel gunstiger uitkomt, dan een ontbek-
VAN HOBOKENPRIJS 1971
„De Sociale positie van de Agrarische ondernemer"
TER gelegenheid van het jubileum van de ZLM
in juni 1968 bood de Koninklijke Maatschap
tussen Eigenaren van gronden in de Wilhelminapolder
en de Oost-Bevelandpolder aan de ZLM 'n bedrag aan
van f 250,als geschenk. Dit bedrag wordt eens in
de twee jaar door de Maatschap beschikbaar gesteld
voor een onder jongeren uit te schrijven prijsvraag,
betrekking hebbend op een agrarisch onderwerp.
Dit jaar is door het ZLM-bestuur als onderwerp ge
kozen: „DE SOCIALE POSITIE VAN DE AGRARISCHE
ONDERNEMER".
Deelname is mogelijk voor een ieder, die jonger is
dan 35 jaar. Het is niet noodzakelijk, dat de deelnemer
woont in Zeeland, Noord-Brabant of zelfs in Neder
land; ook niet dat hij direct of indirect bij de land
bouw betrokken is. Ook groepsgewijze deelname, bij
voorbeeld via studieclubs of schoolklassen is moge
lijk. Personen of groepen van personen boven de 35
jaar kunnen buiten mededinging inzenden.
Ten aanzien van de grootte van de inzending zijn
geen nadere eisen gesteld; niet op de kwantiteit maar
op de kwaliteit zal worden gelet. Wel wordt geëist, dat
de inzending getypt is. Door deelname krijgt de ZLM
het onbeperkt recht tot publikatie, onder vermelding
van de naam van de auteur/auteurs, zonder dat daar
enige vergoeding tegenover staat van de kant van de
ZLM.
Een jury van 7 leden beoordeelt de inzendingen en
behoudt zich het recht voor om, indien geen van de
inzendingen voor bekroning in aanmerking zou komen,
de prijs niet toe te kennen.
De inzendtermijn sluit op 1 mei a.s. Vóór deze datum
móet de inzending het Secretariaat der ZLM, Grote
Markt 28 te Goes bereikt hebben. Op de enveloppe
te vermelden ,,Van Hobokenprijs".
te koppel. Indien de lichtsterkte goed regelbaar is en ook
goed geregeld wordt, is kannibalisme tot een minimum
te beperken. Bedienk wel dat een ontbekte kip een ge
handicapt dier is, welke tot geringere prestaties in staat
is dan een normaal dier. Wanneer men wel tot ontbekken
moet overgaan zijn er verschillende mogelijkheden.
a. Het ontbekken op één dag leeftijd. Met deze methode
zijn enkele proeven opgezet. De eerste resultaten zijn
gunstig. De dieren ondervinden waarschijnlijk minder
nadelen van deze ingreep op zeer jonge leeftijd. Het
is niet onmogelijk dat in de toekomst dlit systeem
vrij algemeen kan worden toegepast. Dit zou beteke
nen dat voor deze werkzaamheden specialisten moe
ten worden opgeleid, die in dienst van de kuiken
broeder komen te staan.
b. Het ontbekken op 7 k 8 dagen leeftijd. Het laatste
jaar wordt deze methode in bepaalde streken van ons
land vrij veel toegepast. Wanneer ik schrijf dat de
resultaten hiermee gunstig zijn, dan zal dit veel kri
tiek doen opwaaien. Er zijn n.l. met dit systeem veel
koppels totaal verpest. Het systeem is hieraan niet
schuldig, maar wel de man die de kuikens heeft ont-
bekt. Het is wel gebleken dat wanneer het ontbekken
op 7 dagen leeftijd in een te snel tempo plaats vindt
(meer dan 500 kuikens per uur) de resultaten tegen
vallen. Er zijn mij echter enkele selecteurs bekend
die het ontbekken op 7 dagen leeftijd zeer goedl doen.
De praktijk heeft hiermee bewezen dat dit systeem
goed kan zijn, mits op de juiste wijze uitgevoerd.
c. Het opfokken op oudere leeftijd. Het ontbekken op
oudere leeftijd kan betekenen dat de hennen enkele
dagen niet aan de voederbak verschijnen. Deze in
greep op latere leeftijd is nadelig en moet zo mogelijk
wordien vermeden. Het ontbekken op oudere leeftijd
is gemakkelijker d.w.z. het afgeleverde werk is met
een te beoordelen en fouten worden in mindere mate
gemaakt. Wij mogen dan ook stellen dat het beter is
op oudere leeftijd goed te ontbekken, dan op zeer
jonge leeftijd de zaak te verknoeien. Dit neemt echter
niet weg dat het ontbekken op jonge leeftijd de mees
te aanbeveling verdient, maar staat of valt met de
persoon die deze werkzaamheden moet uitvoeren.
INDUSTRIALISATIE O.Z.-VLAANDEREN
IIITVOERIG werd ingegaan op het van de commis-
sie grondgebruik ontvangen advies inzake even
tuele industrievestiging rond Ossenisse, in het kader
van het voorontwerp streekplan. Dit naar aanleiding
van het door de districtsraad voor Oost Zeeuws-
Vlaanderen en de kringbesturen van de landbouw
organisaties ingenomen standpunt.
De raad stelde zich volledig achter de in de streek
gevestigde mening, dat er grote bezwaren bestaan
tegen industrievestiging bij Ossenisse en onderschreef
dat een eventueel verdergaande industrialisatie van
Oost Zeeuws-Vla-anderen moet worden gezien tegen
over de mogelijkheden elders in de provincie. Met
name de verder gaande ontwikkelingen in het Sloe-
gebied dient daarin te worden betrokken.
Wat Oost Zeeuws-Vlaanderen betreft wordt het ge
bied bij Ossenisse ruimtelijk gezien een ongelukkig
gekozen plaats geacht, daar verwacht mag worden dat
de industrialisatie langs de linker Schelde-oever bij
Antwerpen zich in de toekomst ook op Nederlands
gebied zal voortzetten. Vanuit Gent moet op verder
gaande ontwikkelingen in de richting van het Kanaal
GentTerneuzen worden gerekend. Daarbij in aan
merking nemende, dat ook voor het grensgebied tus-
De hennen worden op een leeftijd van 18 20 weken
afgeleverd. Het is gewenst dat de afstand tussen opfok-
bedrijf en legbedrijf niet te groot is. We weten wel dat
er versohillende kuikenbroeders/opfokkers zijn die over
zeer moderne vrachtwagens beschikken, waar zowel de
ventilatie als de temperatuur goed regelbaar is. Maar
deze groep is nog klein. Hierbij komt nog dat er op kor
tere afstand ook een beter contact tussen opfokkers en
legpluimveehouder kan bestaan. De pluimveehouder mag
en moet weten hoe de opfokperiode is verlopen en onder
welke omstandigheden de opfok plaats vindt. Natuurlij-k
moeten wij vertrouwen stellen in de kuikenbroeder/op-
fokker, maar wij mogen dit vertrouwen niet overdrijven.
Het schijnt in de praktijk erg moeilijk te zijn een goede
opfokplanning te maken. Het komt dan ook meerdere
malen voor dat hennen in de provincie Zeeland opgefokt
naar Brabant gaan en omgekeerd van Brabant naar Zee
land. Misschien dat de kuikenbroeders in gezamenlijk
overleg zouden kunnen proberen de afstand tussen op
fok- en legbedrijf te verkleinen. Wanneer de wil aanwe
zig is moet het mogelijk zijn tot uitwisseling van opfok-
ruimte te komen.
HENNENTRANSPORT
Bij niet goed geventileerde vrachtwagens moet het
laden en lossen zo snel mogelijk gebeuren. De kratten
met hennen moeten zodanig gestapeld worden dat de
lucht rondom vrij spel heeft. Tijdens het transport vari
de hennen moet de vrachtwagen zo mogelijk blijven
rijden. Zodra de auto stil staat loopt de temperatuur in
de hennenkrat zeer snel op, hetgeen funest voor de die
ren is. Wanneer in het af te leggen traject b.v. een veer
pont genomen moet worden, zal het aantal hennen per
krat moeten worden verminderd. Gedurende de zomer
maanden moet op zeer warme dagen het transport wor
den vermeden en kan dan beter naar de nacht of vroege
morgen worden verschoven. Het is raadzaam de hetv-
nen met een lege maag te vervoeren.
HET LEGBEDRIJF
De hennen die op het legbedrijf zijn gearriveerd, zijn
afkomstig uit een vrij warm opfokhok. Het goed schoon
gemaakte batterijhok of volledigdraadroosterhok is daar
entegen koud. In de zomermaanden kan dit een voordeel
zijn, maar in de herfst- en wintermaanden is deze over
gang te groot. Vooral de batterijhokken kunnen erg koud
zijn, het is daarom een goede gewoonte dat de leghokken
worden voorgewarmd. Verschillende kuikenbroeders heb
ben hiervoor een heteluchtkanon aangeschaft, om ge
durende enkele dagen aan de pluimveehouder in bruik
leen te geven. De hennen voelen zich prettiger bij een
hoktemperatuur van 15° C. Met weinig kosten kan
deze aangename temperatuur worden bereikt.
Ook de verlichting kan er toe bijdragen dat de hennen
bij het plaatsen meer actief zijn. Er zijn goede resultaten
bereikt door de hennen de eerste 24 uur verlichting te
geven met volle lichtsterkte. Het toepassen van dit
systeem is vooral gewenst als de hennen over een lange
re periodie worden aangevoerd. De hennen waarmee een
hele dag is omgezeuld, vinden minder goed de drinkge-
legenheid en voerbak. Een goede verlichting kan hierin
tegemoet komen.
sen Gent en Antwerpen aan plannen voor industriële
ontwikkelingen wordt gewerkt, zou het overblijvende
woongebied in Oost Zeeuws-Vlaanderen geheel door
industriegebieden worden omringd. Uit een oogpunt
van leefklimaat achtte de Raad dit onaanvaardbaar.
De Raad zal nadere adviezen inwinnen van des
kundigen op het gebied van ruimtelijke ordening en
de daarmee verband houdende facetten, teneinde
t.z.t. een definitief standpunt te kunnen innemen.
AARDAPPELTEELTREGELING
VOOR POOTGOED
De raad achtte invoering van een voor het gehele
land geldende teeltregeling voor pootgoed vooralsnog
niet noodzakelijk. Indien een dergelijke regeling per
gebied wordt gewenst, dient zulks mogelijk te zijn.
In Zeeland bestaat hieraan nog geen behoefte.
BESTRIJDING WILDE HAVER
Aan de hand van het terzake ontvangen rapport
kwam de raad tot de conclusie, dat, dank zij de mede
werking van de praktijk, de bestrijding van de wilde
'haver steeds meer vordert. De vooruitzichten voor de
toekomst werden gunstig geacht.