cle Jrouw
De landbouw pakkend beschreven
Kant- en klaarervaringen
Cursus „wonen"
op 2 en 5 november 1970
Veertiende nationale wedstrijd
„Vrije Tijdsbesteding 1971"
Verdwijnt de voorlichtingswoning?
21
Redactiecommissie
Bond van Plattelandsvrouwen
Voor Zeeland:
D. KugelSwart, Poortvliet
Voor Brabant:
A. J. M. RoosenschoonStolk, Halsteren
Wie schoolgaande kinderen heeft of gehad heeft,
zal zich weieens de ogen hebben uitgewreven als ze
zag wat er in de schoolboekjes staat over „de land
bouw". Over het algemeen was dat gruwelijk ver
ouderd en totaal onvolledig. Op die manier moeten
de kinderen, vooral de stadskinderen, wel een heel
zonderling idee van onze land- en tuinbouw krijgen.
Het onderwijzend personeel krijgt zelf tijdens de op
leiding ook al niet veel over de landbouw te horen,
zodat men van die zijde slechts bij uitzondering een
betere voorlichting van de kinderen mag verwachten.
Deze zwakke plek in het onderwijs is nu weggeno
men door de verschijning van een bundel „informa
tiebladen", die in 26 lessen een volledig overzicht
geven van de betekenis van land- en tuinbouw en
van de verschillende bedrijfstakken, die men daarin
aantreft. Deze lessen zijn door een aantal deskundi
gen geschreven, die de opdracht kregen de moeilijke
onderwerpen zo eenvoudig mogelijk te behandelen.
De opdrachtgeefster was de Stichting Public Rela
tions van Land- en Tuinbouw, die al zoveel goed
Voor het eerst na de vakantie in de winkel om
boodschappen te doen schoot mijn hand uit naar een
pak met bakmeelpoeder voor amandeltaart. Op de
zijkant van 'het pak stond: keuze uit veertien ver
schillende soorten kant en klaar pakketten. Met de
herinnering aan de heerlijke taart, die wij in „ons"
huisje ergens in Zweden bakten, zag ik me thuis al
één, twee, drie de taart te voorschijn toveren. Daar
in Zweden was het inderdaad een kant en klaar pak
geweest; een beetje water door het mengsel en hup
in de vorm. We bakten de taart in een ingevette pan
op de elektrische plaat, stand 1 (oude plaat). In het
pak zat in een apart zakje ook nog een mengsel voor
het opspuiten van de taart.
Maar nu mijn Hollandse taart. Het „kant en klaar"
sloeg helemaal niet op de inhoud van het pak. Op de
400 gram netto-inhoud moest ik toevoegen 200 gram
boter, 2 eieren en dl. melk. De amandelen kwa
men niet in het pak voor en werden ook niet opge
somd. Die verving ik thuis dus maar door wat grove
havermout, licht geroosterd in de koekepan. Het werd
heus wel een smakelijke taart, maar niets bijzonders,
de prijs van het pak was 1,79. Voor één keer had
ik een mij onbekend produkt eens niet goed bekeken,
geen inhoudsopgave of gebruiksaanwijzing gelezen
en de prijs niet kritisch bekeken. Toch stond alles er
duidelijk op en heb ik mij laten misleiden door de
woordjes „kant en klaar" op de zijkant van de ver
pakking en de kleurige afbeelding van de amandel
taart.
Later bekeek ik een gembercake-mix van een an
der merk, met kleine letters stond op de verpakking
dat het mengsel kant en klaar was. In dit geval be
tekende dit kant en klaar, dat toch nog twee eieren
en wat vocht in de vorm van melk of water toege
voegd moest worden. De gember was in een apart
zakje in het pak^verpakt. Een meer „kant en klaar
product" dus, al doen deze woorden nog meer ver
wachten. De prijs bedroeg 2,35.
In Nederland zijn wel kant en klaar pakketten van
een buitenlands merk te koop, waarmee door het toe
voegen van alleen water een bakklaar mengsel wordt
verkregen; of de vrij hoge prijs opweegt tegen de
geringere arbeid moet ieder voor zich zelf uitmaken.
Er komen steeds meer voedingsmiddelen op de
markt, die geheel of gedeeltelijk zijn voorbereid om
de taak van de huisvrouw te vergemakkelijken. Als
voorbeelden kunnen genoemd worden: kant en klaar
maaltijden uit blik, diepgevroren maaltijden, ge
droogde-, vriesgedroogde- en de zogenaamde instant-
prcdukten. Kant en klaar maaltijden uit blik en diep
vriesmaaltijden besparen de huisvrouw veel werk.
Een aanvulling met rauwe groente of fruit en een
melkgerecht is wel gewenst om het vitamine C ge
halte en de hoeveelheid eiwit te vergroten.
Gedroogde groenten vragen wat meer werk en zijn
vaak minder goed van smaak. Enkele voorbeelden
hiervan zijn gedroogde snijbonen, gedroogde boeren
kool, gedroogde wortelen en uien, gedroogde aard
appelen in de vorm van blokjes, vlokken of poeder.
De huisvrouw bespaart bij het gebruik van gedroog
de produkten de tijd van het schoonmaken. Het pro
dukt wordt al of niet geweekt en de normale tijd ge
kookt. Van aardappelvlokken en aardappelpoeder is
met kokende melk in zeer korte tijd aardappelpuree
te maken.
Voorbeelden van instant maaltijden zijn de pak
ketten met instant rijst, macaroni of spaghetti inclu
sief een blikje met vlees in saus. De instant rijst,
macaroni of spaghetti leveren geen kookproblemen.
Door het opvolgen van de gebruiksaanwijzing is men
zeker van een goed resultaat. Aanvullen met rauwe
groente of fruit is noodzakelijk om een volwaardige
maaltijd te geven.
werk heeft gedaan om de landbouwzaken voor het
grote publiek begrijpelijk te maken.
De 26 lessen bevatten werkelijk een schat van in
formatie en zij zijn in de eerste plaats bedoeld voor
de - instructie van de onderwijzers en onderwijzeres
sen, resp. leraren, zelf. Zij mogen er gerust stukken
uit overnemen, maar dan wordt wel prijs gesteld op
bronvermelding.
Al dit materiaal, dat nog wordt toegelicht door een
aantal kaarten achterin, is samengebundeld in een los
bladige map met een stevig omslag. Elke inrichting
van onderwijs heeft een exemplaar kosteloos ontvan
gen, maar als men meer exemplaren wenst, kunnen
die voor 5,per stuk bij de Stichting worden be
steld. Het adres is Postbus 2430 te Den Haag.
Ook zij, die niets met 'het onderwijs te maken heb
ben, maar tóch graag een volledige en hedendaagse
beschrijving van land- en tuinbouw in ons land wil
len hebben, kunnen we aanraden een nummer ^aan
te schaffen.
Stichting voor Huishoudelijke
Voorlichting ten Plattelande.
Op voedingscursussen van de Stichting voor Huis
houdelijke Voorlichting ten Plattelande wordt nader
op dit onderwerp ingegaan, er worden voor- en na
delen besproken èn manieren om variaties aan te
brengen in deze gerechten.
Deze cursus, gehouden op de Volkshogeschool te
Oisterwijk stond onder leiding van de heer Teo Kap-
pé. Ontvangst en verblijf waren bijzonder gastvrij,
mede daardoor was de stemming goed en de sfeer
prettig.
Bij de kennismaking bleek dat de cursus wonen
anders zou gaan verlopen dan sommige leden van de
Bond van Plattelandsvrouwen hadden verwacht, ge
zien eerdere aankondigingen gedaan door besturen
van de Bond.
Door het lezen van het vrij laat ontvangen pro
gramma van de Volkshogeschool waren sommige
deelneemsters al voorbereid op het feit. dat de cur
sus niet gericht zou zijn op het individuele wonen,
maar op wonen in de breedte, waarbij veel sociale
aspecten bekeken zouden worden.
De cursusleider gebruikte het rollenspel om elkaar
in kleine kring te leren kennen en om discussiestof
te krijgen. Het spel werd goed ingeleid en serieus
gebracht door de deelneemsters.
De film „Een. bewoonbaar land" (van de
Rijksvoorlichtingsdienst) geeft bewoners van het
platteland een gevoel van bevoorrecht te zijn, omdat
zij goddank nog niet als ingeblikte mensen in
een flat behoeven te leven. Er is veel gepraat en ge
dacht over deze film, waar ook alle aanleiding toe
was. Het is wel jammer geweest, dat er geen enkele
deskundige was uitgenodigd om deel te nemen aan
de nabespreking van deze film. De cursus heeft mede
daardoor een te eenzijdig karakter gekregen.
Bij het maken van een plan voor stadsuitbreiding
was 'het tempo aan de hoge kant. Ook bleek bij de
voorbereidingen dat plattelandsvrouwen te royaal
met grond omspringen. Er kwamen leuke ideeën uit
de bus en veel mogelijkheden (en ook moeilijkheden)
werden besproken, waarbij ook sociale problemen
ter sprake kwamen. Er zijn wellicht cursisten wakker
geschud door progressieve ideeën en er zal thuis nog
veel nagepraat en nagedacht zijn.
Wat mijns inziens niet thuis hoorde op deze
cursus was het aanmoedigen tot buiten-parlemen
taire acties. Daar zou een cursus apart voor gehouden
kunnen worden voor die mensen, die zich daarvoor
op zouden willen geven.
Al met al zullen veel deelneemsters met mij zeg
gen: Het was boeiend
A. A. LEYS—VAN DE MERBEL.
Ter gelegenheid van de 26e Internationale Huis
houdbeurs, welke wordt gehouden van 26 maart t/m
4 april 1971 in 'het Rai-gebouw te Amsterdam zal een
wedstrijd worden gehouden, onderverdeeld in de vol
gende onderwerpen.
Categorie A: Haken, breien en kantklossen
Categorie B: Weven en borduren
Categorie C: Wandkleden
Categorie D: Poppenmaken (mens- en diervormen)
en andere.
Per categorie is er een eerste prijs van 100, ver
gezeld van een vergulde legpenning en diploma, een
tweede prijs bestaande uit een verzilverde legpenning
en diploma en een 3e prijs, een bronzen legpenning
plus diploma.
Tevens geeft het handwerkblad Ariadne een prijs
uit bestaande uit een persoonlijk aandenken met oor
konde.
De deelname is kosteloos en sluit 5 maart. Aan
meldingsformulieren kunt U aanvragen bij de Direc
tie van de 26e Internationale Huishoudbeurs, Gerrit
van de Veenstraat 94, Amsterdam-zuid.
een periode van 15 jaar bestaan er plannen bij het Ministerie van Landbouw om de subsidie voor de
voorlichtingswoning met ingang van 1—11972 te beëindigen. Als'motieven worden in de eerste plaats
genoemd de 15-jarige periode van het bestaan van deze woningen. En in de tweede plaats de moeilijkheid om
een financieel verantwoorde woning te bouwen op de tegenw-oordige bedrijven.
Mijns inziens zijn beide motiveringen nauwelijks steekhoudend. Want een lang bestaan heeft niets te
maken met afschaffing van een regeling. Wel kan het wenselijk zijn dat aanpassing van het voorlichtings
middel aan veranderde omstandigheden plaats vindt en dat meer stringente bepalingen en voorwaarden tot
goedkeuring gesteld zouden kunnen worden.
Indien toekomstige landbouwbedrijven een redelijk inkomen zullen verschaffen aan de boer en zijn gezin
zal ook de woning zó moeten kunnen zijn dat het gezin erin kan leven in omstandigheden, zoals die in een al
gemeen Nederlands leefpatroon aanvaard zijn.
Inderdaad zullen veel agrarische inkomens ook al door markt- en prijsbeleid steeds aan de rand van de
welvaart blijven. Maar houdt dit dan ook voor goede woningvoorlichting en woning onder zoek niet een uit
daging in, ervan te maken wat mogelijk is?
Anders dan in de steden waar huur- en massabouw overheersen, bouwt de boer en tuinder, met alle risi
co's, voor zichzelf en zijn gezin. In de taak van de e.s.v.-ster neemt de woningvoorlichting een belangrijke
plaats in. Juist bij deze voorlichting komen gezinsfinan ciën, het zich realiseren van eigen geldelijke mogelijk
heden, en het gebruik van tijd en arbeid van de boerin en de andere gezinsleden duidelijk naar voren. Het
tonen van concrete voorbeelden in bouw en verbouw is in deze voorlichting steeds van groot belang geweest.
Andere instanties houden zich tot dusver niet op deze indringende wijze met voorlichting bezig. In een re
cente peiling naar het aantal bezoekers van voorlichtingswoningen bleek het gemiddelde ruim 1315 per
woning te zijn in de 2 jaren van opening. Hiervan waren, voor zover dit tenminste kon worden nagegaan,
ongeveer 150 bezoekers toekomstige bouwers of verbou wers.
Naast de voorlichtingswoningen zijn er talloze geval len van ver- of nieuwbouw waarbij eveneens door de
voorlichtsters wordt geadviseerd. Veelal komen de adviezen tot stand met hulp van de Afd. Wonen van het
Nitho te Wageningen. Zou het niet mogelijk zijn om enkele goede verbouwingen, die ook veel worden be
zocht door anderen, in aanmerking te laten komen voor een regeling, zodat wij in de voorlichting onze
concrete voorbeelden kunnen houden.
Tenslotte kan er op gewezen worden, dat inschake ling van e.s.v.-er en e.s.v.-ster bij een beslissing tot
bouwen vrijwel steeds wenselijk is.
In ieder geval kunnen nieuwe aanvragen nog gedurende 1971 worden ingediend en ook reeds uitgevoerde
en in aanbouw zijnde woningen ondervinden geen hin der van deze plannen.
Mej. G. A. DE LANGE K.N.L.C.
