Caravan-RAI
1971
Tholen - St. Philipsland
Studiedag samenwerking
11
De keuze aan chemische toiletten
wordt steeds groter. De Porta-Potti
een Amerikaans toilet met waterspoe
ling door een handpomp. Prijs ƒ495.
Imp. Van Weeghel. El san brengt een
toilet met waterspoeling van eenvou
diger uitvoering en aanzienlijk goed
koper.
Donderdag 14 januari j.l. organiseerden de ZLM
Kring Tholen en St. Philipsland, de Ver. Bedrijfsvoor
lichting Tholen en St. Philipsland, dé Boval en de
P.J.Z. in het recreatiecentrum „Heaskinge" te St.
Maartensdijk een studiedag over „Samenwerking".
Voor deze studiedag bestond van velerlei zijden grote
belangstelling. Zo kon dan ook voorzitter M. C. J.
Kosten een 140 belangstellenden bij de aanvang wel
kom heten. De heer Kosten wees er in zijn openings
woord op dat bij het vervangen van arbeid door ka
pitaal we in 1971 op de grotere bedrijvea in de land
bouw zover zijn gekomen dat we voor het overgrote
deel nog bedrijven hebben met één of twee mensen.
Doordat voor een goede arbeidsorganisatie op bepaal
de momenten van het jaar minstens vier mensen nodig
zijn, is samenwerking met collega's of loonwerker
steeds noodzakelijker geworden. Bovendien worden
de produktiekosten die met 5 per jaar stijgen niet
door hogere prijzen gedekt. Dit noodzaakt tot een
steeds verder gaande opvoering van de arbeidspro-
duktiviteit en dus in theorie ook tot grotere eenheden
en een zo volledig mogelijke vorm van samenwerking.
Wij weten, dat voor de praktische uitvoering nogal
wat bezwaren worden aangedragen. Vandaar dat we
gemeend hebben deze dag zo breed mogelijk op te
moeten zetten met ervaren praktische inleiders, aldus
de heer "Kosten.
Stelt u het zich eens voor, 130.000 caravans op een
rijtje gezet! Dat is het totale Nederlandse caravan-
bezit op dit ogenblik! Bijna 1 van de Nederlandse
bevolking is in het bezit van zo'n 2e huis op wielen
en al dan niet verrijdbaar. Daarnaast nog de vouwkam-
peerwagens en de bungalowtenten. Waar moeten we
ze allemaal laten in ons nu reeds volle Nederland?
Maar de Nederlander is ondernemend en vindingrijk
en weet een hem passend plaatsje toch nog te vinden.
Daarnaast nog de mogelijkheid van het huren van
zomerhuisjes, kampeerboerderij, kamers met en zon
der pension enz. De caravan-RAI biedt aan acces
soires en toebehoren voor velerlei doeleinden in de
recreatiesector een grote keuze. Enkele voorbeelden
daarvan zijn in bijgaande foto's weergegeven. Zoals
reeds in ons vorig nummer is vermeld wordt de Car
avan RAI van vrijdag 22 t/m zondag 31 januari gehou
den en is dagelijks geopend van 1017 uur en
avonds van 1922 uur. Zondags van 10 tot 17 uur. De
toegangsprijs is 3,50, voor jongeren tot 14 jaar 2,
Aan vele N.S.-stations zijn gecombineerde trein-toe-
gangsbiljetten verkrijgbaar.
BI.
Bij de Monomatic, eveneens uit Ame
rika, wordt het spoelwater door mid
del van een 8 seconden electrisch
werkende pomp geleverd. De prijs van
dit toilet is ca. 600. In beide toilet
ten wordt het spoelwater gefilterd en
ontsmet en is voldoende voor ca. 80
keer gebruik.
SAMENWERKING OP NOORD-BEVELAND
ervaringen van een achttal bedrijven in grootte
variërend van 4065 ha, met een totale opper
vlakte van 400 ha op Noordi-Beveland, werden ingeleid
door de heer J. van Maldegem uit Kortgene. Deze samen
werking is begonnen in 1962 met een aardappelrooicom-
binatie. Dit is door de jaren heen uitgebreid met het
gezamenlijk exploiteren van andere oogstmachines tot
in 1969 ook trekkers en wagens in de samenwerkings
vorm zijn ingebracht, zodat thans alle machines gezamen
lijk worden aangeschaft en geëxploiteerd. Iedere deel
nemer is echter nog baas op eigen erf en men is vrij in
de aan- en verkoop van produktiemiddelen en produkten.
Het hoofddoel: elkaar helpen zonder winstbejag! De uur
lonen worden in deze combinatie verrekend. Voor ge
zamenlijke rekening echter zijn: overuren, pechuren
(uitgezonderd (het eerste half uur), droogkosten van gra
nen (uit te drukken in een bedrag per ha), brandstof- en
onderhoudskosten. De combinatie heeft geen bestuur en
geen statuten, echter wel spelregels. De administratie
berust bij een daarvoor aangestelde man. In de oogst
tijd vooral worden de beschikbare mensen in groepen
ingedeeld!. De graanoogst wordt b.v. verzorgd door een
groep van 3 man. Verder wordën o.a. strogroepen en
aardappelrooigroepen geformeerd. De heer Van Malde
gem zei vooral de planning zeer belangrijk te vinden.
Als voordelen van deze samenwerkingsvorm noemde hij:
lage investeringskosten per ha en risicobeperking tegen
ziekte en dergelijke.
SAMENWERKING EN DE WERKNEMERS
Door de heer L. Wolse te Kortgene, medewerker op
één van deze 8 samenwerkende bedrijven, waar 9 werk
nemers bij betrokken zijn werden deze voordelen onder
schreven. Als oudste medewerker vulde hij, in zijn bij
zonder positieve bijdrage op deze" studiedag een en ander
aan met: gemakkelijker werken, niemand is meer over
bezet en de produktiviteit per man wordt opgevoerd. In
zijn inleiding zei de heer Wolse, dat het totale aantal
werknemers van 14 in 1962 was teruggebracht tot 8 nu.
Het dienstverband variëert van 1646 jaar. Hoewel tus
sen zaai- en oogstperiode de medewerker werkzaam is
bij de oude baas en hij zoveel mogelijk het stro en de
aardappelen op het eigen bedrijf in de schuur opbergt is
het contact met de vaste werkgever toch enigszins ver-
Electrische waterpompen komen steeds meer in caravans
in gebruik.
De duomatic gasregelaar waarbij automatisch van een
lege op een volle gasfles wordt overgeschakeld. Een
manometer geeft naast de druk ook de mogelijkheid de
gasdichtheid van leidingen en aansluitingen te contro
leren.
broken. Dit geeft echter geen moeilijkheden. Er moet bij
zonder veel gepland worden, waar wij voldoende bij be
trokken worden. Wanneer er overuren gemaakt moeten
worden geldt dit voor alle werknemers. Zodoende ont
staan geen verschillen in de weeklonen onderling. De
medewerkers zijn over deze gang van zaken content.
Nadat spreker was ingegaan op o.a. samenstelling van
de strogroep (topprestatie 4200 pakken in één dag) en
de bietenrooigroep, kwam hij tot de slotconclusie: Voor
hem en de andere werknemers zitten geen nadelen in
deze samenwerkingsvorm. Wel dient de bereidheid oom
mee te werken in het grotere verband er vooraf te zijn!
Men moet ja of nee zeggen!
VOLLEDIGE SAMENWERKING
De volgende inleider de heer A. Bal te Oosterland ging
uitvoerig in op de noodzaak van schaalvergroting. Dit
kan op 3 manieren n.l. bedrijfsvergroting, intensivering
en samenwerking. De vormen van samenwerking, die
hij doorgemaakt had, tezamen met zijn neef, om tot de
huidige situatie te komen waren: a) elkaar helpen (met
loonwerker), inbreng alleen arbeid; b) gezamenlijke aan
schaf van machines; c) volledige integratie van de be
drijven. De omstandigheden hebben meegewerkt: aldus
de heer Bal, die evenals zijn neef een bedrijf van 5.60 ha
exploiteerde. Naast de samenwerking op het gebied van
arbeid en mechanisatie werden reeds in 1959 gewassen
als gerst en wintertarwe voor gezamenlijke rekening ver
bouwd. Dit is door de jaren met steeds meer gewassen
gedaan, totdat in '67-'68 tot volledige samenwerking
werd besloten. Het bouwplan van de maatschap voor
1971 ziet er als volgt uit: \y2 ha tarwe, 1 ha suikerbieten,
1.20 ha doperwten, 0.80 ha stamslabonen (beide voor
zaadteelt), 1.40 ha uien, y2 ha bloemenzaad en 2.6 ha
bloembollen. Extra arbeid wordt ingebracht door de kin
deren in de zomervakantie en door de vrouwen, die be
hulpzaam zijn bij het pellen van bloembollen.
Een subsidieaanvraag bij het O.- en S.-fonds bleef nog
onbeantwoord, zodat niet gezegd kan worden of hier
mogelijkheden in zitten voor het kleinbedrijf. De heer
Bal onderkende de moeilijkheden bij eventuele opvolging.
Tegenover het opgeven van de zelfstandigheid en deze
daarna uitpraten! Ook in 1970, het eerste jaar dat de be
drijven volledig samengewerkt hebben bleek dat alles
nog niet rond zat. Het zwakke punt was personeels
zaken!
(Zie verder volgende pag.)
