Vrouwen
en paarden
6
welke paardensport?
het interessante en boeiende van de paardenwereld
is haar veelzijdig- en veelsoortigheid. Men is nim
mer aan één bepaald facet gebonden. Kan men om welke
redenen dian ook niet paard rijden dan kaïn men mis
schien wèl gaan mennen d.w.z. het paard besturen vanaf
de bok van een rijtuig. Dit laatste is een tak van paar
densport en ontspanning, welke steeds meer „in" komt.
Overal ontstaan menclubjes en steeds meer liefhebbers
spannen ook hun rijpaarden of pony's in en gaan zo met
vrouw en kinderen er op uit, de vrije natuur in. Voor
mensen-op-leeftijd, die niet meer kunnen rijden of het
niet meer willen leren, is het mennen een heerlijke
bezigheid.
Middeleeuwse riddervrouwtjes zoals zij dwars te paard zaten. Naar beneden hangt
een lang dek af.
IVAEN krijgt wel eens de indruk, dat sport door
de vrouwen vroeger niet werd beoefend en
dat pas na de z.g. emancipatie ook aan de vrouw
werd toegestaan zich daarmede bezig te houden. Dat
moge dan waar zijn voor voetballen, tennissen, zwem-
men, fietsen, atletiek, turnen e.d. maar het gaat zeker
niet op voor zeer oude takken van sport en vermaak.
Wanneer men schilderijen beziet van oude Neder
landse meesters dan zal men op die heerlijke winter
se tafreeltjes de dames op de Hollandse krulijzers
zien rondzwieren. En dansen was toch al eeuwen
lang een bezigheid waarbij de dames zelfs moeilijk
gemist konden worden. Paardrijden was, althans voor
degenen, die het konden betalen, de gewoonste zaak
ter wereld en reeds op de lagere school leerden we
hoe een gravin als Jacoba van Beieren ter valken
jacht reed. Als de dames zich niet te paard konden
verplaatsen dus niet konden paardrijden waren
ze er in die tijden slecht aan toe. De wegen waren
nauwelijks gebaande wegen, veeleer in het natte jaar
getijde onbegaanbaar voor zware wagens, de enige
vervoermiddelen waarvan men dan nog gebruik zou
kunnen maken. Het varen was in die tijden een luxe
vergeleken met het vervoer in een log ongeveerd
voertuig. Vandaar dat een ruiter zich het gemakke
lijkst en vlugst kon verplaatsen en dat duurde nog
zo tot in de 19e eeuw. Waarmede ik maar wil zeggen,
dat reeds heel lang geleden de vrouwen al paard
reden. Tendele dus als ontspannig (valkenjacht) ten-
dele uit noodzaak (reizen).
Het zal de dames overigens niet zo gemakkelijk
hebben gevallen want eeuwenlang is de damesmode
,,maxi" geweest en dat hield in dat zij met beide be
nen aan één zijde ter paard moesten zitten (zijde
lings in tegenstelling tot schrijdelings, waarmede men
de herezit bedoelt).
Toch kan men rustig aannemen, dat dit zijdelings
zitten lang niet altijd en overal werd toegepast, al
leen al om dezelfde reden waarom later bij ons de
jonge meisjes uit zichzelf met rokken en al in herezit
te paard kropen als ze paard wilden rijden. Daarbij
kwam nog dat men het dameszadel, zoals wij dat
kennen, pas laat heeft geconstrueerd (18e eeuw) en
dat het zijdelings zitten, zoals dat in de Middeleeuwen
voorkwam met rijden" weinig van doen had.
AMAZONEN
|N ons land is het gebruikelijk paardrijdende vrou-
wefi „amazones" te noemen. Het is een heel oud
woord en werd vroeger gebruikt wanneer men sprak
over strijdbare volkeren, bestaande uit paardrijdende
vrouwen uit de fabelleer.
Zij reden voortreffelijk paard (dat ging toen nog zon
der zadel, want dat werd pas veel later uitgevonden)
en konden vanaf haar paarden vechten als de besten.
Omdat zij bij het hanteren van de boog last hadden van
haar rechter borst moesten zij die op hoog bevel laten
wegschroeien.
Er zijn geleerden, die tmenen, dat deze „fabelachtige"
verhalen toch wel een kern van een historische achter
grond hebben en dat er wel degelijk een krijgshaftig
vrouwenvolk bestaan moet hebben.
Maar hoe het ook zij, niemand vond het vreemd deze
vrouwen in manne-zit te paard af te beelden.
Hoewel de geleerden menen, dat het paard eerder in
gespannen dan bereden werd (waarmede ik het niet eens
kan zijn omdat het eerder berijden veel logischer is)
ziet men op geen enkele afbeelding een vrouw op een
strijdwagen de paarden mennen. Ook deden zij niet mee
in de Griekse of Romeinse wagenrennen, noch aan de
rennen op het blote paard bij de antieke Olympische
Spelen.
Het is altijd merkwaardig geweest dat men het de
gewoonste zaak van de wereld vond, dat dames in jach
ten meereden maar dat zij aan ruiterwedstrijden niet
•mochten deelnemen.
Keizerin Elizabeth van Oostenrijk was een der beste
amazones, welke de 19e eeuw gekend heeft. Zij reed de
zwaarste jachten in Engeland en Ierland mee, jachten
waarvoor mannen wel eens een straatje omliepen, zó
gevaarlijk. Maar de leiders van de moderne Olympische
Spelen dachten er niet aan vrouwen toe te staan in
springconcoursen of zelfs maar dressuurproeven uit te
komen! Voor wat de springconcoursen en de cross en
steeplechase (dus de samengestelde wedstrijd) betreft zo
wees men op het gevaar dat aan deelneming aan zulke
wedstrijden verbonden was. Dat gevaar trotseerden de
mannen evengoed, maar dat vond men gewoon. Noch-
maals: diezelfde vrouwen reden wel mee in zware jach
ten
Pas na de Tweede Wereldoorlog zijn de bepalingen
van de Olympische Ruiterwedstrijden gewijzigd zodat
de vrouwen nu ook aan alle hippische wedstrijden mo
gen deelnemen. Het merkwaardige is, dat dit eigenlijk
anders is dan bij de meeste andere Olympische sporttak-
ken, waar men de deelneming wèl voor vrouwen heeft
opengesteld maar, onder elkaar, dus niet tegen
mannen en de vrouwen nemen daar genoegen mee om
dat ze blijkbaar in de mening verkeren (evenals de
leidinggevende figuren van het I.O.C.) dat vrouwen
tegen mannen toch het onderspit moeten delven. In tal
van sporten zal dat ook inderdaad wel het geval zijn,
maar dde fase heeft men in de hippische sport overge
slagen en daar starten vrouwen als volkomen gelijk
waardige mededingers. En dat niet alleen, maar de uit
komsten hebben laten zien, dat zij in de praktijk ook dik
wijls volkomen gelijkwaardig zijn. Denkt maar eens aan
de moedige ritten van vrouwen in zware internationale
springconcoursen en in de nog veel zwaardere samen
gestelde wedstrijden.
meende, dat diit niet goed voor haar was. Het zou o.a.
schadelijk zijn voor een aanstaand moederschap. Het
rijden in dameszadel zou niet schadelijk zijn of althans
veel minder omdat daarbij het bekken niet verwijd werd
en de spieren niet zo werden gestaald. Men hoort nog
wel eens zulke verhalen, maar de medische wereld heeft
zich, na de Tweede Wereldoorlog vooral, ernstig en
zeer wetenschappelijk met deze stof bezig gehouden en
eerder het tegendeel vast kunnen stellen: paardrijden
is ook voor vrouwen gezond. Natuurlijk zijn er bepaalde
perioden in een vrouwenleven dat zij zich in acht moeten
nemen. Bij zwangerschap wordt bijvoorbeeld aangeraden
de eerste drie tot vier maanden niet te rijden en zich ook
de laatste weken vóór de bevalling in acht te nemen
(rustig rijden, niet springen).
In mijn boekje „De vrouw te paard" kan imen lezen,
dat Brigitte Engelhardt, een arts, schrijft, dat tegen
woordig een groot gedeelte van de artsen bepleit het
rijden door vrouwen en beveelt het zelfs aan voor meis
jes in de puberteit en voor vrouwen met menstruatie
stoornissen. Een Oostduitse arts wees er op, dat juist
meisjes in de puberteit van 1114 jaar zouden moeten
paardrijden ter versterking van haar rugspieren. Rijden
beïnvloedt volgens hem het verloop van de menstruatie
gunstig terwijl die ervaring geleerd zou hebben, dat een
bevalling bij vrouwen, die aan sport doen, vlugger ver
loopt dan bij anderen.
IYIAG ik het hierbij laten?
Neen, nog één opmerking: wanneer men kinde
ren pony of paaril laat leren rijden dan zou het aanbe
veling verdienen dat één der ouders of beiden weten
wat paardrijden is. De moeder is daarvoor dè aangewe
zen persoon, omdat zij in de vrije tijd der kinderen het
meeste contact met ze heeft. Veel ouders, die van toeten
Prinses Beatrix heeft evenals haar vader en zusters heel veel gedaan voor de popularisering van de
ruitersport. Hier ziet men haar in dameszadel aan het hoofd van een colonne landelijke ruiters ter gelegen
heid van het 40-jarig bestaan van de Kon. Ned. Federatie van Landelijke Rijverenigingen.
Er zijn vrouwen, die zich aangetrokken gevoelen tot
de rensport, weer anderen rijden harddravers vanaf de
sulkey. Toch komen in deze beide takken van sport nog
maar heel sporadisch vrouwen voor. Het is trouwens
vrijwel uitsluitend een beroepssport, waar mannen door
hard werken een lang niet altijd goed belegde boterham
in verdienen en het is verklaarbaar dat zij niet graag de
concurrentie groter zien worden.
Het rijden van jachten ik zei het reeds is zeker
een heerlijke sport voor vrouwen, trouwens voor ieder
een, jong en oud, man en vrouw. Het maken van toch
ten, zoals gelukkig steeds meer wordt gedaan in
weekeinden en vakantietijd, wordt weer door anderen
verkozen boven welke vorm van wedstrijdsport ook.
Het rijden in wedstrijden trekt natuurlijk velen aan,
maar men zal het meest genieten van de paardensport
door welke tak dan ook uitsluitend te beoefenen
óm de sport, om het paard en om de natuur waarin men
tezamen met paard of pony kan verkeren.
Voorheen en dat is nog niet eens zo lang geleden
mochten veel meisjes niet paardrijden omdat men
noch blazen op paardengebied wat weten, bemoeien zich
tegenwoordig met het rijden van hun kinderen. Maar...
meestal op een verkeerde wijze en veel oudiers hebben
daardoor al veel schade aangericht.
De grootste schade wordt aangericht door eerzuchtige
ouders, die geen grotere vreugde kennen dan kindieren,
die prijzen winnen, liefst eerste prijzen en die wan-»
neer dit niet gebeurt zichtbaar teleurgesteld zijn en
zich zelfs wel eens zover vergeten, dat zij het betrokken
kind in het openbaar bestraffen. Dat zulke kinderen
voor altijd een slechte herinnering aan de paardensport
behouden is geen wonder.
Van verstandige ouders en zeker van verstandige moe
ders mag men anders verwachten. Laten pony's en paar
den uw kinderen vreugdevolle vrije uren schenken en
dwingt hen niet zich met elkaar te meten. De ruiter
sport is juist bijzonder geschikt voor karaktervorming
mits als zodanig dan ook beoefend.
Weest dan gelukkig met uw paarden en uw pony's
tezamen met uw kinderen, uw broers, zusters, vrienden
en vriendinnen. Een tijd om nooit meer te vergeten
