TUINBOUW-
KLANKEN
Pluim op de agrarische hoed
Voor veel produkten wordt
het te droog
K. N. L. C.
3 C.L.O. Tuinbouwcongres
1970
8
Op het ogenblik dat wij deze THOOLSE „tuinbouw-
klanken" schrijven, kan men aan veel teelten consta
teren, dat het te droog wordt voor een ongestoorde
plantengroei.
Voor veel teelten, die tóch al laat gezaaid, en een
te droge junimaand hebben gehad betekent dit een te
korte groeiperiode. Voor de zaaiuien zal dit tot gevolg
hebben dat de kg-opbrengst, zéker beneden het jaar
gemiddelde zal liggen. Ook de witlofpenen zijn voor
de tijd van het jaar aan de kleine kant, terwijl de
sluitkool en de spruiten dermate van het ongedierte
hebben te lijden dat er geen volwaardig produkt van
te verwachten is. Ook bij de knolselderij is er na de
niet te beste start een bedenkelijke achterstand in de
groei, die niet gemakkelijk meer ingehaald zal wor
den. Op het oog staan de gladiolen er nogal aardig
voor, maar voor de groei van de knollen moet er nu
toch beslist spoedig voldoende regen komen. De over
bemesting zou voor deze teelt dan óók meer tot zijn
recht kunnen komen. Bij de vrije produkten kan ech-
Hoewel geen specifieke WALCHERSE aangelegen
heid hebben we deze week ervaren hoe gevaarlijk het
wordt als 't gezag niet voldoende wordt uitgeoefend.
Tegenover de terreur en het ontnemen van algemene
rechten n.l. de belemmering om als vrije burger over
een der voornaamste pleinen van ons Vaderland te
lopen en het uitoefenen van terreur tegenover een
vrije groep handeldrijvende middenstand, stond een
te lankmoedig optreden van 't Centrale gezag. Je zult
echter toch maar eens met je auto in zo'n chaos terecht
komen!!
Of je zult je bedrijf geplunderd zien en je klandizie
voorbij (of een straatje om) zien lopen! (Het ergste
vinden we persoonlijk nog dat de politie als wettig
gezag zo gekortwiekt worat dat ze zich moeten laten
molesteren. Waar blijven we op zo'n manier!!!
En als er dan een groep de boel schoonveegt, en dus
in wezen even zo fout is, jammert de hele pers.
De Amsterdamse gebeurtenissen hebben o.i. wel
zonneklaar bewezen dat, als de Overheid te lank
moedig is, er vele elementen en sentimenten los
komen die beter niet dan wel aan de oppervlakte kun
nen komen.
Hoe het verlopen zal weten we nu nog niet maar
we zagen vanavond zaterdag 29/8 de eerste beelden
op de T.V. over de havenstaking in Rotterdam. Het
word je soms angstig te moede!
De ene loonronde volgt op de andere. De ene sociale
ter bij een laag beschot de soms hogere prijzen nog
wat goed maken, wat niet geldt bij een teelt op kon
trak!
De prijs van de aardappelen is afgelopen week der
mate gezakt, dat men al een goed produkt moet heb
ben om nog van winst te kunnen spreken. Gelukkig
dat er zéér veel telers van de hoge prijzen in juli heb
ben geprofiteerd, zodat toen een mooie cent gebeurd
kon worden.
Mede in verband dat het dikwijls (zo niet altijd)
een goede Thoolse gewoonte is om niet alle eieren on
der één kip te zetten, hebben wij met instemming de
Vorige Walcherse tuinbouwklank gelezen. Het ging
toen over het wél of niet specialiseren, en wij houden
het er ook bij, dat hier het laatste woord nog niet over
geschreven is. Tot zekere mate geeft specialiseren van
teelten beslist voordelen vanwege het dikwijls econo
mischer kunnen werken. Grotere produktie-eenheden
voorziening wordt gevolgd door de andere maar het
lijkt wel of velen steeds ontevredener worden.
Als we een parallel met onze agrarische stand mo
gen trekken (en dit is eigenlijk de bedoeling van
boven aangehaalde gebeurtenissen in onze grootste
steden) dan vinden we dat onze stand wel een ere-
pluim verdient.
Zonder andere bedrijfstakken te kort te willen doen
mogen we toch stellen dat de doorsnee agrariër een
zeer goede arbeidsprestatie levert in de volkshuishou
ding. We mogen ook stellen dat de beloning bepaald
niet hoger ligt dan in andere takken van bedrijf maar
dat onze risico's zéér groot zijn.
We hoeven maar te denken aan deze droge zomer
met zijn problemen van zaaien en oogsten, het hier
door moeilijk handhaven van een gemaakte planning,
de onzekerheid van prijsvorming en de absolute on
zekerheid wat men als beloning voor al het verrichte
werk beuren zal; dit in scherpe tegenstelling met de
ontelbaren die verzekerd zijn van een vast en tegen
woordig toch niet onredelijk inkomen en vooral ook
sociale zekerheid.
Resumerende willen we stellen dat de agrarische
stand in doorsnee handzaam en slechts bij hoge uit
zondering agressief is. Overigens is dat naar onze
mening verre te prefereren boven de wanorde die be
paalde groepen menen te moeten oproepen!
hebben meestal een lagere kostprijs dan een kleine
oppervlakte. De moeilijkheid zit echter hierin, dat onze
bedrijven voor grote produktie-eenheden te weinig
grond hebben. Zolang onze Thoolse telers zijn eigen
beschikbare arbeidsuren in zijta. bedrijf, zo véél als
mogelijk is, over het gehele jaar produktief wil ma
ken, is hij verplicht, om zijn teeltplan daarbij aan te
passen. Bij een zéér gespecialiseerd teeltplan, komt hij
teveel in arbeidspieken, wat altijd geld en zorg kost,
gevolgd door te véél onproduktieve dagen. Ook zijn
risico neemt door specialisatie met een klein aantal
teelten toe. Want helaas, te dikwijls moet de éne teelt
goed maken, wat de andere teelt te weinig opbrengt
door ziekte of slechte prijs.
Maar nogmaals, met deze korte aantekeningen is
ook over bovenstaande nog steeds niet het laatste
woord geschreven, en zou men Salomo's wijsheid
moeten hebben om niet ergens fout te zitten.
Op 2 en 3 september werd in het Scheveningse
Kurhaus het Tuinbouwcongres 1970 gehouden, ge
organiseerd door de 3 Centrale Landbouworganisa
ties. Het onderwerp van discussie was „bedrijfsont
wikkeling".
Dit onderwerp werd naar twee zijden uitgewerkt.
Allereerst werd gesproken en gediscussieerd over
schaalvergroting, daarnaast kwam de financiering
van de bedrijfsontwikkeling aan de orde.
Deze onderwerpen werden behandeld in een zeven
tal secties, ingedeeld naar de zeven tuinbouwteelten
die aan de orde waren, n.l. groenteteelt onder glas,
bloementeelt, vollegrondsgroenteteelt, bloembollen
teelt, fruitteelt, boomkwekerij en champignonteelt.
Uit de veelheid van opmerkingen die stof tot dis
cussie gaven doen we hier een greep, waarmee we
hopen een indruk te kunnen geven van de vaak knel
lende problematiek waarin bepaalde tuinbouwteelten
vandaag aan de dag zijn verzeild geraakt. Wij halen
daarbij een aantal uitspraken van de inleiders aan.
GROENTETEELT ONDER GLAS
IR D. MEYAARD. L.E.1.
De oorzaak van schaalvergroting is economische
groei, die gekenmerkt wordt door een stijging van
het reële inkomen per hoofd van de bevolking, en
die mogelijk gemaakt wordt door de stijging van de
arbeidsproduktiviteit. Deze groei vraagt niet alleen
bedrijfsvergroting, maar ook aanpassing aan ver
anderende prijsverhoudingen bij de produktiemidde-
len (dure arbeid) en bij de eindprodukten.
Op korte termijn moet de ondernemer een opti
male kosten/opbrengsten verhouding zien te berei
ken. Op langere termijn moet bovendien de inko
mensontwikkeling in de tuinbouw de algemene ont
wikkeling van de inkomens kunnen volgen.
DE HEER N. SLOT,
MINISTERIE VAN LANDBOUW
Veel tuinders zullen daarom nu en in de toekomst
rekening moeten houden met vergroting van de be
drijfsomvang en met investeringen die de arbeids
produktiviteit verder doen verhogen. Voortdurende
groei geeft steeds grotere problemen bij de stichting
of overname van bedrijven. Er bestaat vrees voor een
tekort aan aanbod van financieel krachtige bekwame
ondernemers. Het borgstellingsfonds zou hier kunnen
helpen met aangepaste aflossingsverplichtingen. Voor
jonge beginnende ondernemers zou hulp van een
financieringsmaatschappij gewenst zijn. Wellicht kan
ook de N.V. vorm of de besloten vennootschap in een
aantal gevallen hulp bieden voor de financiering van
het bedrijf.
IR W. H. J. ZWART,
COÖP. CENTR. BOERENLEENBANK:
Financiering van verdere groei vraagt een goed
opgezet en modern bedrijf met vakbekwame be
trouwbare leiders, waarin een verstandig investe
ringsbeleid wordt gevoerd. Financiering met geleend
geld moet gebaseerd zijn op voldoende rentabiliteit
om toekomstige besparingen mogelijk te maken.
VOLLEGRONDS GROENTETEELT
IR H. JONGE POERINK,
PROEFSTATION ALKMAAR:
Grond, gewas, machines, bedrijfsgebouwen, arbeid
en planning, afzet en verpakking en kennis en in
zicht van de ondernemer zijn de elementen van het
bedrijf die van grote betekenis kunnen zijn voor de
bedrijfsontwikkeling. Mechanisatie vraagt soms ver
plaatsing van bedrijven. Onderzoek heeft veranderin
gen in de teelt mogelijk gemaakt. Mechanisatie kan
de produktie per man verder verhogen. Daarbij
wordt ook de planning van de arbeid van steeds gro
ter belang. Aan de „manager" van het bedrijf moeten
hoge eisen worden gesteld ten aanzien van zijn orga
nisatievermogen. De opleidingsmogelijkheden moe
ten tijdig worden aangepast aan die eisen.
IR J. G. HAKER, R.T.C. DEN BOSCH:
In verband met bedrijfsplanning is aanpassing van
de afzet wellicht het meest noodzakelijk in de volle-
gronds groenteteelt. De veilingen zouden daarbij een
agressief beleid moeten voeren. Er zou verdere con
centratie van veilingen plaats moeten vinden. Passi
viteit van de kwekers kan leiden tot nieuwe afzet-
wegen die men later zou kunnen betreuren. Het doel
van de onderneming wordt meer en meer het konti-
nueren van het bedrijf, maar vele bedrijven zitten
zonder opvolger en zullen op den duur verdwijnen.
Hij die blijft als ondernemer moet een optimistische
kijk hebben op de ontwikkeling. Zijn taak is het lei
ding geven aan vernieuwing. Ook onderzoek, voor
lichting en onderwijs zullen die optimistische visie
moeten hebben.
FRUITTEELT
IR L. VELLEKOOP,
R.T.C. GELDERMALSEN:
Uitbouw van fruitteelt was de laatste vijf jaar eco
nomisch niet mogelijk, de inkomensvorming is in de
fruitteelt wegens een overproduktie van 15 weg
gevallen. Over prijsherstel is nauwelijks te praten.
Het kwantum slechte kwaliteit fruit zal door daling
van de verzorging waarschijnlijk toenemen. Het sor
timent levert het moeilijkste teelttechnische probleem
op. Rentabiliteit zal in de toekomst de richting aan
geven, die de fruitteelt zal inslaan, waarbij speciali
satie nodig is, evenals concentratie van de afzet. De
laatste jaren was er sprake van duidelijke schaal
vergroting in de fruitteelt, waarbij het tempo van
sanering in binnen- en buitenland, de technische
vooruitgang, de behoeften aan een uniform produkt
en de loonstijging een belangrijke rol speelden. De
arbeidsproduktiviteit is in fruitteelt in de laatste tien
jaar meer dan verdubbeld. Deze kan nog stijgen door-
nieuwe investeringen. Verdere groei van de bedrij
ven is nodig, waarbij men zal moeten komen tot zelf
bewaren en zelf sorteren. Momenteel is verder voor
een voortgaande ontwikkeling belangrijk hoe de
fruittelers die het niet langer kunnen volhouden
worden opgevangen.
DE HEER B. VAREKAMP,
COÖP. CENTR. RAIFF.BANK:
Het bedrijfstype en de omvang van het fruitteelt-
bedrijf maken het moeilijk om op de kapitaalmarkt
geld aan te trekken. Samenwerkingsvormen kunnen
het eigen vermogen wel vergroten, maar dit zal op
den langen duur de behoefte aan vermogen niet kun
nen dekken. Momenteel springen in de fruitteelt de
familieleden en credietinstellingen, in samenwerking
met het borgstellingsfonds, vaak bij. De bereidheid
om crediet te versohaffen aan de fruitteelt wordt be
halve door de moeilijke situatie van het ogenblik nog
belemmerd door de geringe beweeglijkheid bij een
eenmaal gekozen plantsysteem en sortiment. Daarom
moet naar andere wegen worden gezocht, waarbij
voor de grond aan erfpacht van de z.g. grondbank
kan worden gedacht, voor de werktuigen aan de
loonwerker of aan „leasing" en voor het sorteren en
bewaren aan „de veiling".
CHAMPIGNONTEELT
P. C. J VEDDER,
CENTRUM VOOR CHAMPIGNONTEELT:
De ontwikkeling van de champignonteelt is moei
lijk te voorspellen. Verkleining van het aantal be
drijven en specialisatie van de overblijvende bedrij
ven is een allerwegen te signaleren ontwikkeling.
Voor de champignonteelt moet echter voorlopig ge
dacht aan een omvang van 12 cellen per bedrijf, om
dat deze wat betreft de arbeidsbezetting het beste te
exploiteren is. De Nederlandse bedrijven zijn daarbij
op het eerste gezicht kleiner dan de buitenlandse,
maar zij hebben een deel van het werk al aan toe
leveringsbedrijven kunnen overdragen, wat arbeids
besparend werkt. Elke schaalvergroting, hoe belang
rijk ook, ook in de champignonteelt, brengt, dat moet
men wel bedenken, productietoename met zich mee,
waarvoor een afzet nodig is.
