De Raiffeisenbank
als open marktpartij
15
HET COÖPERATIEF
BANKBELEID
VAN VANDAAG (II)
Dr. D. WIND,
Coöp. Centr. Raiffeisenbank,
Utrecht.
Overzien wij het gehele terrein
van de activiteiten van de Raiffei
senbank als open-markt-partij, dan
moet de conclusie luiden dat de co-
operatieve banken zich grote moei
te getroosten de concurrentie te
weerstaan en de eigen marktpositie
zo sterk mogelijk te houden. Een
moeite die in het afgelopen decen
nium is beloond, getuige de groei
van de toevertrouwde gelden en
bloei van de organisatie in allerlei
opzichten. De groei en voorspoed
Is voor de coöperatieve banken
echter geen doel op zichzelf. De kos
ten die ermee gepaard zijn gegaan,
zijn niet gebracht om met grote ba
lanstotalen te kunnen schermen.
Wanneer dat het geval was, zouden
de coöperatieve banken hun doel
ten enenmale voorbijgeschoten zijn.
De achterliggende drijfveer is, dat
de verwerving en het behoud van
een sterke marktpositie de basis
vormt voor het uitoefenen van een
financieringsbeleid gericht op kre
dietnemers die zelf geen machtspo
sitie innemen en die daardoor ge
makkelijk het voorwerp van ongun
stige financieringspraktijken zouden
kunnen worden. Het hoe en waarom
van het financieringsbeleid van de
Raiffeisenbanken in de praktijk is
het onderwerp van het volgende ar
tikel.
1 GROOT KEUZEPAKKET REKENINGVORMEN
SPAREN EN BETALEN
IN het beleid van de Raiffeisenbanken bij het aan
trekken van middelen worden volledig de con
sequenties aanvaard, die verbonden zijn aan het vroe
gere besluit zich open te stellen voor iedereen. Zij
trachten daarbij de concurrentie van andere instellin
gen zo goed mogelijk te weerstaan. Dit leidt onder de
huidige omstandigheden tot een fel acquisitiebeleid.
Door de schaarste aan financieringsmiddelen en de
veranderingen in het betalingsverkeer is de concur
rentie nu eenmaal zeer hard aeworden. Het acquisitie
beleid in brede zin omvat een groot aantal aspecten.
Wij noemen daarvan de belangrijkste:
goedingen moeten worden opgetrokken, omdat de
marktsituatie daartoe verplichtte.
Als banken die in open concurrentie staan met an
dere instellingen is bij de Raiffeisenbanken aan een
actief beleid bij het vaststellen van de vergoedingen
onontkoombaar.
OOK VOOR BANK EVENWICHT
TUSSEN BATEN EN LASTEN
INDIEN men deze handelwijze aanvaardt, is het aan
de andere kant even onontkoombaar de debet
tarieven aan te passen, om te voorkomen, dat het
evenwicht tussen lasten en baten wordt verbroken.
Een verstoring van dit evenwicht in die zin, dat de
baten niet voldoende zijn de lasten (inclusief de
noodzakelijke buff er vorming voor het opvangen van
verliezen) te dragen, ondermijnt de financiële en
vertrouwenspositie van de bank. Het zal tot gevolg
hebben dat de bank zich in de markt niet kan hand
haven, zodat aan de voorwaarde voor continuïteit
niet wordt voldaan. De bank bewijst haar leden en
cliënten daarmee wel de slechtst denkbare dienst.
De renteverhogingen aan de debetzijde, dus bij de
kredietverlening, zijn tegenover de kredietnemers
voor een groot deel te motiveren vanuit de conse
quenties verbonden aan het aanvaarde karakter van
de Raiffeisenbanken als open marktpartij. De gevol
gen van deze renteverhogingen aan de kredietzijde
komen in het volgende artikel ter sprake.
2 DIENSTVERLENING
IN de afgelopen jaren is het aantal rekeningvormen
steeds meer uitgebreid om de cliënt een keuze
pakket te kunnen voorleggen voor het aanhouden
van spaartegoeden en om het aanhouden van girale
tegoeden te bevorderen.
Te onderscheiden zijn de gewone opvraagbare
spaarrekening, vele termijnspaarrekeningen, verze
kerde spaarrekeningen, gepremieerde spaarrekenin
gen en spaalrdepositobrieven. In de sector van het be
talingsverkeer is te onderscheiden de privé-rekening,
de lopende rekening voor bedrijven en instellingen
en depositorekeningen met uiteenlopende termijnen.
Behalve het bieden van een keuzemogelijkheid
naar rekeningsoort is het nodig om een passende ren
te oveir de rekeningen te vergoeden. Bij „passend"
spelen drie elementen een rol: de ontwikkeling van
de rente op de kapitaal- en geldmarkt, de aard van
het tegoed en de omstandigheden ter plaatse.
RENTEVERGOEDING MOET „MARKT" VOLGEN
I\E rentevergoeding zal de markt moeten volgen.
Bij de exacte vaststelling kan echter niet wor
den voorbijgegaan aan de andere genoemde elemen
ten. Zo kan het voorkomen, dat de rentevergoeding
op een bepaalde spaarrekening in de ene plaats iets
afwijkt van die op dezelfde rekening in een andere
plaats, omdat een lokale concurrent zich een „eigen"
beleid veroorlooft afwijkend van het algemeen pa
troon.
Voor een juist begrip van het beleid van de Raiff
eisenbanken is het in dit opzicht van belang te on
derkennen, dat de eigen speelruimte in het vaststel
len van de rentevergoeding bijzonder klein is. Dit is
een rechtstreeks gevolg van het „open marktpar
tij" zijn. Het is de afgelopen tijd herhaaldelijk voor
gekomen, dat binnen een jaarperiode de rentever
IYE dienstverlening wordt wel „bankservice" ge-
noemd. Deze service bestrijkt een breed vlak
van mogelijkheden die het voor de spaarder en reke
ninghouder gemakkelijk maken gelden over te ma
ken, te beleggen, te ontvangen, om te wisselen in an
dere valuta enz.
Het terrein van de dienstverlening speelt in de
concurrentiesfeer een grote rol. Om in de markt te
genover die concurrentie voldoende weerstand te bie
den is het zonder meer noodzakelijk de bankservice
zo breed mogelijk en ook kwalitatief zo goed moge
lijk te verlenen. Op dit terrein zijn de Raiffeisenban
ken evenals andere instellingen de laatste 10
jaar dan ook constant bezig aan vernieuwingen, soms
in samenwerking met andere instellingen, bijvoor
beeld op het terrein van de betaalcheque. De jongste
folder over ..alle bankzaken" die bij alle kantoren
van de organisatie verkrijgbaar is en waarvan wij de
lezing willen aanbevelen, geeft een opsomming van
de bestaande bankdiensten.
NIET ALTIJD VOORDELIG
IYEZE dienstverlening is voor de banken niet altijd
een winstgevende bezigheid. Deze activiteiten
moeten echter als een onderdeel van het totaal wor
den gezien. Een gevolg van een en ander is wel, dat
het werk van een bank een sterk gespecialiseerd ka
rakter verkrijgt. Om alle moderne ontwikkelingen
bij te houden is het een vereiste, dat de plaatselijke
banken over een goede personeelsbezetting beschik
ken, terwijl daarnaast de samenwerking in het ver
band van de organisatie zeer hecht moet blijven.
De Centrale Bank zal in velerlei opzichten dit ont
wikkelingsproces moeten begeleiden met adviesge-
ving en het verlenen van bemiddelingsdiensten.
Wij mogen vaststellen dat op het terrein van de
bankservice en de laatste jaren zeer veel is gepres
teerd. Dit betekent niet, dat we het einddoel hebben
bereikt. Et is nog veel dat om verbetering vraagt.
Bovendien staat de ontwikkeling niet stil. Nieuwe
bankdiensten de reisbemiddeling is er een voor
beeld van vragen om toepassing en wat nog niet
is kan morgen actueel worden, omdat de uitdaging
van een open marktpartij te zijn is aanvaard.
3 VESTIGINGEN EN ACCOMODATIE
Vanouds is er een nauwe betrokkenheid geweest
tussen de Raiffeisenbank en de plaatselijke gemeen
schap. Een betrokkenheid die gestalte vond in de ge
kozen leden van bestuur en raad van toezicht per
soonlijke band en daarnaast ook in de aanwezig
heid van het bankkantoor ter plaatse. Mede daardoor
konden de coöperatieve banken bij de naoorlogse
groei van dorp en stad zich sterk ontplooien.
In de beleidsvisie van de organisatie heeft de
handhaving van de nauwe relatie tussen kantoor en
woongemeenschap steeds een grote plaats ingeno
men. Waar aan de voorwaarden voor het openen van
een nieuwe vestiging werd voldaan, is getracht daar
uitvoering aan te geven. Hierbij is geen halt gehou
den bij de grenzen van de dorpsgemeenschappen,
maar zijn steden en stedelijke agglomeraties even
eens opgezocht.
DOOF. VESTIGINGSBELEID
VOORAANSTAANDE PLAATS BEHOUDEN
|\IT vestigingsbeleid heeft de organisatie in staat
gesteld als marktpartij een vooraanstaande
plaats te behouden. Het belang hiervan kan alleen
goed worden onderkend, wanneer men zich de open
opstelling van de coöperatieve banken naar de zijde
van de middelenverwerving realiseert. Een sterke
marktpositie geeft fundament aan het voortbestaan
in de toekomst, vergroot het vertrouwen in de orga
nisatie en verruimt de mogelijkheden inhoud te ge
ven aan de financieringstaak.
Het vestigingsbeleid steunt mede op de bereidheid
van de plaatselijke banken in het kader van de lan
delijke organisatie daaraan steun te verlenen. Want
vele vestigingen zijn met financiële medewerking van
de Centrale Bank tot stand gekomen! Hier staat
tegenover dat het belangrijke marktaandeel van de
organisatie (25 van het totaal der spaartegoeden
bij banken en spaarinstellingen) direct en indirect
alle aangesloten banken ten goede komt.
MODERNISERING OOK NODIG
DEHAJjVE het creëren van nieuwe vestigingen is
ook aan de modernisering en uitbreiding van
oudere kantoren grote aandacht besteed. Door de
groei van de banken was dit noodzakelijk, maar
daarnaast is door de modernisering ook „het gezicht"
van de Raiffeisenbanken in het algemeen meer in
overeenstemming gebracht met de taak als open
marktpartij te fungeren in de acquisitie van midde
len. Dit houdt niet in, dat alle bouwactiviteiten de
toets van de kritiek feilloos kunnen doorstaan. Er is
getracht doelmatig te bouwen, doch in sommige ge
vallen is de bij het karakter van onze banken pas
sende soberheid uit het oog verloren. Doelmatigheid
en soberheid kunnen samengaan.
4 PUBLICITEIT
MET haar 1.679 vestigingen staat de Raiffeisenorga-
nisatie in dit opizcht aan de top van de Neder
landse particuliere banken. Jaarlijks neemt het aan
tal vestigingspunten met enige tientallen toe. Ook dit
beleidsaspect verdient nadere toelichting.
DEN vierde groep van activiteiten op acquisitiege-
bied is gericht op de presentatie van de Raiff
eisenbanken naar buiten, door middel van reclame,
voorlichting, persconferenties enz. Ook dit vloeit lo
gisch voort uit het streven de marktpositie zo sterk
mogelijk te houden. De bank moet zich bekendheid
verwerven; moet haar diensten en mogelijkheden on
der de aandacht van het publiek brengen. Onbekend
maakt onbemind, zegt het spreekwoord.
De publiciteit dwingt onze banken ook tot het
waarmaken van hetgeen zij pretenderen te zijn en te
geven. De publiciteit heeft een terugwerkende kracht
op de praktische uitvoering van het beleid. Zij vormt
daarmee een intern stimulerende kracht om goede
prestaties te leveren en bouwt tegelijkertijd mee aan
de versterking van de organisatie in het externe
vlak.
De kosten aan de publiciteit verbonden, laten zich
nooit exact afwegen tegen de voordelen. Het gaat
om een verantwoorde dosering binnen het gehele pa
troon van de acquisitie bevorderende maatregelen.
Een goed samenspel tussen de plaatselijke banken
en de Centrale Bank is nodig om tot zo gunstig mo
gelijke resultaten te komen. Ook in dit opzicht is nog
niet alles volmaakt. Men mag echter de ogen niet
gesloten houden voor hetgeen er inmiddels bereikt is.
