De teelt van
conservendoperwten
Opstellen voederwinningplan - noodzaak
APPELEN BLEVEN GOEDKOOP
Vroeg Pasen - Geen vroeg
voorjaar
11
P. A. DEN HOLLANDER
Consulentschap Akkerbouw
en Rundveehouderij
Zevenbergen
De doperwt is in West-Brabant een belangrijk
gewas. Ongeveer 75 van de oppervlakte erwten
bestaat uit doperwten, hetgeen neerkomt op onge
veer 2500 ha. In Zeeland neemt de oppervlakte toe
en 1969 werd daar 300 ha verbouwd. Er wordt
gecontracteerd voor een grote verscheidenheid van
conservenfabrieken en het geoogste produkt wordt
vaak over grote afstanden vervoerd.
GRONDSOORT EN VRUCHTWISSELING
Doperwten kunnen op alle grondsoorten worden
geteeld, mits de structuur en ontwatering in orde
zijn. Op zandgrond moet de pH bij voorkeur boven
4.8 zijn. Op droogtegevoelige zandgronden is de
teelt riskant, hetgeen vooral een rol speelt bij het
afrijpen. Ook kleigronden waar het gewas onge
lijk rijpt, kunnen moeilijkheden geven bij de oogst.
Vaak zijn doperwten wat gevoeliger voor slechte
omstandigheden dan onze landbouwerwten.
Bij een intensieve teelt kunnen schimmels en
aaltjes schadelijk worden. Zo worden erwten, tuin
bonen en wikken door hetzelfde erwtecysteaaltje
aangetast. Daarom geldt dat men met erwten en
tuinbonen tesamen niet vaker dan éénmaal in de
7 jaar op hetzelfde perceel moet terugkomen.
RASSEN
Er is een groot aantal rassen. Over de rassen
werd enige tijd geleden nog geschreven in de ras-
senberichten van de consulenten in het Zuidweste-
lijk-kleigebied. Lang niet iedere boer is op de hoog
te van het ras dat hij gaat zaaien. Toch is het no
dig, dat men de rasnaam kent en de voornaamste
raseigenschappen. Er zijn verschillen in zaaizaad-
hoeveelheid, strolengte, opbrengstzekerheid, op
brengstvermogen en tijdstip van oogsten. De teelt
verschuift naar de rondzadige rassen met een
fijnere erwt, zoal Cicero en Legio.
Het is verstandig de rassen uit te zaaien op de
grondsoort waarop zij passen. Zo blijft b.v. een
Gloire de Quimper of Onyx op een zware, weinig
stro leverende grond gemakkelijk te kort en vraagt
daar meer zaaizaad. Een tekort blijvend gewas geeft
moeilykheden bij de oogst. Een erwt met lang stro,
zoals Dark Skin Perfection wordt op een zeer
vruchtbare grond te lang.
BEMESTING EN ZAAIEN
Conservenerwten zijn dankbaar voor een goede
kali- en fosfaatbemesting. Bij een toestand „goed"
betekent dat 120160 kg KsO per ha en 7080
kg P2O5. Op normaal vruchtbare gronden kan de
stikstofbemesting achterwege blijven. Dit is niet
het geval als vroege kortstrorassen worden ver
bouwd op zware en weinig stro leverende grond.
Hier geeft men 2060 kg zuiver N, liefst als kalk-
salpeter.
In het algemeen zijn doperwten gevoelig voor
minder goede struktuur. De opbrengst kan dan
sterk tegenvallen. Omdat op ongelijk land de erw
ten moeilijk zijn te maaien, moet het zaaibed vlak
zijn.
Vaak wordt zaaispreiding toegepast. De invloed
van de zaaitijd op de opbrengst loopt van jaar tot
jaar uitéén, maar zaaien na half april heeft in het
algemeen toch vrij veel invloed op de opbrengst.
Het ras speelt daarbij een rol, korte vroege rassen
moet men zo vroeg mogelijk zaaien. Bij late zaai
is er meer kans op droogte en vogelschade, door
regen wordt het zaaibed minder goed, terwijl op
treden van topvergeling wordt vergroot. Door meer
zaaizaad te gebruiken kan opbrengstdaling weer
wat worden beperkt.
Late zaai is voor een teler meestal niet aantrek
kelijk, zeker niet wanneer er geen hogere prijs
tegenover staat. Voor de meeste rassen geldt een
rijenafstand van 2025 cm, voor de vrije late, forse
rassen 2533 cm.
ONKRUID- EN PLANTEZIEKTENBESTRIJDING
Een teler moet letten op het voorkomen van ka
mille, kleefkruid, distels en alle andere onkruiden
welke „hoofdjes" vormen, want deze geven op de
fabriek een lastige vermenging en zijn moeilijk te
verwijderen. Zaai geer. doperwten op vuil land.
De chemische onkruidbestrijding is gelijk aan die
van de landbouwerwten. Alleen zijn verschillende,
wat ijl en teer groeiende doperwten gevoeliger voor
een overdosering of overlappen bij het spuiten. Zo
kan ook Dinoseb soms een lelijke verbranding
geven.
Wormstekigheid in doperwten mag niet voorko
men. Daarom is een goede, op tijd uitgevoerde be
strijding noodzakelijk. Hierop moet men terdege
letten. De vroege rassen zijn dikwijls net geoogst
alvorens de peulboorder schade doet, doch de mid-
denvroege en late rassen, alsmede laatgezaaide erw
ten, kunnen soms flink worden aangetast. Ditzelf
de geldt eveneens voor de bestrijding van de knop-
made.
OPBRENGST
Eén van de moeilijkste aspecten by de con
tractteelt van conservendoperwten is, dat de op
brengst afhankelijk is van het rijpheidsstadium,
dus het tijdstip van oogsten. Dit geldt zowel voor
de opbrengt aan peulen als die aan erwten. Ge
lukkig wordt er steeds meer op hardheids basis ge-
Machinaal dorsen van erwten uit het zwad.
eontracteerd. Voor het bepalen van de rijpheid
(hardheid) wordt dikwijls de Tenderometer ge
bruikt en de uitkomst daarvan weergegeven in het
tenderometergetal (Tm-getal).
Naarmate de erwten rijper (dus harder) zijn,
wordt de kg-opbrengst hoger, maar de kwaliteit
lager. Daarbij is er verschil tussen peulen en erw
ten en rondzadige en gekreuktzadige rassen.
De rondzadige rassen zoals Cicero, Gloire de
Quimper, Tezier Prime en Polarette, bevinden zich
bij een Tm-getal 120 in het juiste oogststadium.
Bij gekreuktzadigen zoals Sprite en Recette is dat
reedg bij Tm-getal 110. Bij een bepaald Tm-getal
hoort een zekere opbrengst en een bepaalde prijs.
Hiervoor is een staffel samengesteld. Hieronder in
een tabel voor rondzadige erwten de opbrengst en
de prijs van peulen en erwten in percenten bij
een verschillend Tm-getal. Het Tm-getal 120 is
daarbij op 100 gesteld.
BIJ PEULEN
BIJ ERWTEN
Tm-getal Rel. opbr. Rel. prijs Rel opbr. Rel. prijs
90 79 127 68 147
95 83 120 73 137
100 87 115 79 127
105 90 111 84 119
110 94 106 90 111
115 97 103 95 105
120 100 100 100 100
125 102 98 104 96
130 104 96 108 93
135 106 94 112 89
140 107 93 116 86
AOK in WALCHEREN is de temperatuur nog
steeds aan de lage kant. Er is dan ook nog
weinig groei te bespeuren bij het grasland en de
wintertarwe. Ja, we zien zelfs eerder achteruit
gang dan vooruitgang. Het ziet er niet naar uit
dat we een vroege grasgroei krijgen. Voor een
aantal bedrijven met een flinke veestapel kunnen
het nog wel eens dure weken worden. De voedsel
voorraad vermindert snel terwijl de prrzen van
voedermiddelen zoals hooi en voederbieten erg
hoog zijn. Mede gezien in het licht van de tegen
vallende uitbetaMngsprijs voor de suikerbieten,
zou het wel eens kunnen zijn dat de voederbie-
tenteelt enigszins uitbreidt. We hoorden de laat
ste tijd ook al stemmen van „hadden er niet beter
wat suikerbieten in de voedersektor kunnen ver
dwijnen, dan hadden de veehouders over minder
duur voer kunnen beschikken en zou er minder
magere suiker geproduceerd zijn". Dit is achteraf
wel makkelijk praten, maar om dit vooraf te be
kijken is veel moeilijker. We zullen er in ieder
geval naar toe moeten dat de produktie van sui
ker méér afgestemd wordt op de behoefte.
Om een inzicht te krijgen betreffende de ruw-
voervoorziening voor de volgende stalperiode is
het noodzakelijk dat een voederwinningsplan
wordt opgesteld. Het is dan mogelijk dat al tijdig
maatregelen worden genomen voor eventuele aan
koop zodat de te verwachten benodigde hoeveel*
heid tijdig beschikbaar is. Bij een te krappe voor
raad gokken op een vroege grasgroei kan soms
wel eens geld kosten. Op veel bedrijven is een
grote veestapel aanwezig voor een betrekkelijk
kleine oppervlakte grasland. By een dergelijke
bedrijfsvoering dient toch wel aan een welover
wogen „planning" te worden gedaan.
TUINBOUWKLANKEN
HET koude en vaak natte weer (regen-sneeuw)
begin maart, is ook op SCHOUWEN-DUIVE-
LAND oorzaak van het feit dat we nog zo weinig
„leven" zien in onze vruchtbanier. Dat is ook weer
gelukkig, want ook de werkzaamheden en vooral
het snoeien worden met het weer vertraagd. We
springen 's morgens nog moeilijk vroeg uit bed,
ondanks het feit dat het toch weer al vroeg licht
wordt. Zodoende wordt het toch een winter of zo
U wilt voorjaar met veel uren vertraging.
We hopen dat vooral de grond wat gaat opdro
gen, wat was het nat in onze percelen. Het gezeg
de een vroege Pasen, is een vroeg jaar, zal zeer
vermoedelijk dit jaar niet opgaan, want dan zal
er nog veel moeten veranderen.
Van het vergaderfront kunnen we de jaarver
gadering van de V.O.L. „Pomona" nog vermel
den, met daarna nog een laatste korte vergadering
van de N.F.O. Afd. Schouwen. Wat „Pomona" be
treft verliep alles vlot, en zonder veel moeite
werd de agenda afgewerkt.
De Afd. Schouwen van de N.F.O. werd opge
heven. In de plaats daarvan komt nu de nieuwe
Afd. Schouwen-Duiveland. De voorzitter sprak
woorden van dank aan allen, die in het verleden
deze afdeling hun steun en medewerking hadden
gegeven.
We zaten de vorige week nog in een drukke
vergaderperiode, maar dat was dan meer op po
litiek gebied. Het wemelde van de forums, „wens"-
ins, discussie-avonden, en hoe men ze verder ook
met welluidende titels pleegde aan te kondigen.
Natuurlijk traden daar vooraanstaande figuren
uit de politieke partijen op, om de problemen te
bespreken. Telkens kwam dan ook de benarde
situatie in de fruitteelt ter sprake. Ook over de
recreatie maakte men zich bijzonder druk, men
„zag" daar blijkbaar wel wat in om de ratten aan
het spek te krijgen, ik bedoel om „stemmetjes" te
krijgen. Voor diegenen die zich werkelijk het lot
van de fruittelers (ook na 18 maartaantrekken
en voor onze bedrijven werkelijk naar mogelijk
heden in de recreatiesector streven hebben we
graag onze briefjes in de stembus gestopt I
Op de fruitveilingen in ons gebied werden in de
afgelopen periode de aanvoeren van appelen wat gro
ter maar met de afzet wou het nog niet vlotten en
voor het belangrijkste ras, de Golden Delicious, wer
den de prijzen gemiddeld zelfs nog wat lager dan ze
in de afgelopen weken reeds waren.
Goede kwaliteiten klasse 1 grote maat kwamen
meestal niet of nauwelijks boven 40 cent per kg en de
maat 6570 mm bleef als regel beneden 30 cent. Een
enkel goudgele partij deed voor de grote maten nog
wel 45 cent per kg maar dat was een uitzondering.
De Golden Delicious uit de gewone koelcellen moet
nu worden geruimd en ook uit de c.a.-cellen moet
men toch wel gaan beginnen. Overigens is de kwa
liteit van de appels over het algemeen best. Er zijn
telers die hoop hebben op het uit de markt nemen
van de klasse II kwaliteit waartoe vanaf 16 maart
in principe de mogelijkheid zou bestaan volgens de
persberichten.
De vergoedingsprijs voor Golden Delicious boven
70 mm bedraagt dan echter ook niet meer dan 25,20
per 100 kg en beneden 70 mm is dat 18,50 per 100
kg. Dat zijn dus ook wel bijzonder lage prijzen en het
is toch wel te hopen dat hiervoor geen appels uit de
markt genomen behoeven te worden.
Winston bleef goed gevraagd maar er werden dan
wel hoge eisen gesteld aan de kwaliteit. De grote
maten met een goede kleur deden tussen 50 en 60
cent per kg. De maat 6570 mm werd verkocht voor
3040 cent per kg. Klasse II van dit ras was gemid*
deld minstens 10 cent per kg goedkoper dan de klasse
I kwaliteit.
Cox's Orange Pippin was er vooral in Terneuzen
en Fijnaart in ruime mate te koop. De vraag was goed*
vooral naar de grote maten. Al naar gelang van de
kwaliteit werd hiervoor tussen 50 en 75 cent per kg
betaald. De maat 6570 mm werd verkocht voor
4050 cent per kg. Goudreinette was er vooral in
Goes nog al wat te koop. De grote maten deden iets
boven 50 cent per kg en de maat 6575 mm klasse I
werd verkocht voor 4143 cent per kg.
Laxton Superbe klasse I deed tussen 30 en 40 cent
per kg en de klasse II kwam niet verder dan 15 tot
25 cent.
Bij de peren was er een ruim aanbod van Confe«
rence. In het eind van de week liep vooral van de
grote en middelmaat de prijs wat terug. Aanvankelijk
werd hiervoor rond en iets boven 70 cent per kg be
taald. Later kwam de prijs op 64 tot 68 cent. De
kleine" maat deed steeds rond 55 cent per kg.
