Erwten en bonen
in Zeeland
Groenteteelt in
akkerbouwbedrjjven
De kleine gewassen
in het bouwplan
19
STUDIEDAG
"TENEINDE de rentabiliteit van onze bedrijven
niet in het gedrang te doen komen is het
duidelijk dat grote machines grote oppervlakte vra
gen. Het slechts in het algemeen korte tijd gebrui
ken van de machines in de landbouw werkt een
hoog niveau van vaste kosten in de hand. Alleen
daarmee rekening houdend zou ons bouwplan zo
eenvoudig mogelijk moeten zijn op dat, mede door
samenwerking met buren en loonwerker het kos-
tenpakket zo laag mogelijk gehouden kan worden.
Vruchtopvolgingsbeperkingen voor de aardappe
len en de suikerbieten, die beide bedrijfsecono
misch goed in het bouwplan passen, maken dat
het samenstellen van een bouwplan niet zo een
voudig ligt. Granen zijn arbeids- en vruchtwisse-
lingstechnisch aantrekkelijk, maar bedrijfsecono
misch zijn het geen hoogvliegers.
Hiermede rekening houdend kan gesteld wor
den dat ongeveer 30 van de oppervlakte moet
worden ingenomen door andere gewassen, moge
lijk door de kleinere gewassen in het bouwplan.
A LDUS In zijn openingswoord de heer M. O.
J. Kosten, voorzitter van de federatie van
Verenigingen voor bedrijfsvoorlichting Schouwen-
Duiveland, Tholen, St. Philipsland, Noord-Beveland,
Walcheren en Oost en West Zuid-Beveland, op
de Studiedag te Goes over kleinere gewassen in
het bouwplan, in samenwerking met het Consulent
schap voor Akkerbouw en Rundveehouderij te Goes
georganiseerd.
De gewassen vlas en lucerne zijn hun aantrek
kelijkheid in het bouwplan kwijt en zullen die moei
lijk terug krijgen. Het is dus zoeken naar nieuwe
gewassen. Een aantal zal vandaag behandeld wor
den. Er zijn er uiteraard meerdere, waarvan de heer
Kosten met name de mais noemde. Deze teelt is
opgezet in kernverband, hetgeen hij gunstig noem
de vanwege de investeringen.
Het jaar 1969 heeft wat de mais betreft een
matig voorjaar gegeven, wat ook een matige op
brengst tot gevolg had. Wanneer de opbrengst ho
ger zou kunnen worden, wordt de teelt, mede ge
zien haar „vaste" prijs, mogelijk aantrekkelijk. Dit
te meer, daar de verwachting omtrent de prijzen
van de suiker en granen ten gevolge van de over
produce, niet zo erg hoopgevend zijn.
De heer Kosten besloot zijn openingswoord met
het uitspreken van de wens, dat deze dag die in
formatie mag geven, die het mogelijk maakt het
bouwplan zo evenwichtig mogelijk te kiezen.
In dit nummer en dat van de volgende week
plaatsen wij de door het Consulentschap Akker
bouw en Rundveehouderij te Goes gemaakte sa
menvattingen van op deze dag gehouden inleidin
gen.
door ir. P. R. LAMMERS
DROGE ERWTEN
Ronde groene
Zeeland is het belangrijkste teeltgebied van droge
peulvruchten: circa 75 van het Nederlandse
areaal wordt in deze provincie verbouwd.
Door allerlei factoren is de markt voor de Hol
landse groene erwten zeer moeilijk geworden. Op
de internationale markt ondervinden we o.a. con
currentie van Franse, Belgische, Amerikaanse en
Oostblok erwten.
Door toenemende verwerking tot spliterwten
en in de soepen alsmede minder gewenste handels
praktijken is de roem van de Hollandse erwten
verbleekt. Wil men de erwtenteelt in het bouw
plan kunnen handhaven, dan zal er naast een rede
lijke kg-prijs een hoge kg-opbrengst per ha nood
zakelijk zijn. We moeten snel over goede gewassen
kunnen beschikken die geschikt zijn voor de mo
derne arbeid vragende oogstmethode, zoals zwad
en stam maaidorsen. Van de beste rassen die mo
menteel beschikbaar zijn heeft Rovar een 5V» en
5822 allround een 6 voor de geschiktheid yoor
zwadmaaien. Het wachten is op betere kleurvaste
rassen.
Schokkers
In het verleden was Engeland onze grote afne
mer voor dit produkt. De Engelse markt is voor
door Tj. BUISHAND
De laatste jaren neemt de oppervlakte met
groentegewassen niet toe, wel is er een uitbrei
ding van het areaal dat op contract wordt geteeld.
Dit is een gevolg van het feit dat verschillende
teelten verschuiven van het tuinbouwbedrijf naar
het akkerbouwbedrijf.
In 1969 was de oppervlakte contractteelt 15.000
ha. De voornaamste gewassen hierbij zijn doperw
ten, stamslabonen, spinazie. De contractteelt vindt
overwegend plaats op het akkerbouwbedrijf.
De akkerbouwmatige teelt neemt dus toe. De in
dustrie kan echter niet meer verwerken, omdat de
maximale behoefte constant blijft. Wel is er mis
schien een andere vorm van contractteelt moge
een groot deel weggevallen door het op grote schaal
importeren van Amerikaanse en Alaska erwten.
Voorts is de teelt daar op veel hoger plan gebracht.
Ook voor dit gewas is het gewenst dat er rassen
komen die geschikt zijn voor het zwadmaaien.
De „Maro"-schokker is eigenlijk niet geschikt
voor zwadmaaien, verbleekt te snel. De nieuwe
donkere „Mansholf'-schokker valt tegen in op
brengst. Cebeco heeft een nieuwe schokker die
daarvoor misschien wel geschikt is.
Doperwten
Tot voor enkele jaren was de teelt van dit ge
was in Zeeland van weinig of geen betekenis. Enke
le jaren geleden is een Belgische firma met het af
sluiten van contracten gestart. De teelt van dop
erwten is voor vele Zeeuwse boeren een geheel
nieuw gewas; in dit verband mogen wij de begin
nende teler verwijzen naar het artikel in „Land-
bouwactualiteiten 1969".
Inleider bespreekt vervolgens enkele punten die
van belang zijn bij de teelt van doperwten.
Wat kan de kg-opbrengst gemiddeld op het in
dividuele bedrijf zijn, want tegen die achter
grond moet men de contractprijs afwegen.
Rassen verschillen in opbrengst en opbrengst
zekerheid. Bijvoorbeeld „Cobri" is relatief sterk
tegen minder goede structuur (artikel ir. Boe
kei).
Percelen met plekken St. Jansziekte zijn min
der geschikt.
Goede onkruidbestrijding is gewenst omdat par
tijen met onkruidzaden kunnen worden gewei
gerd.
Wormstekigheid mag niet voorkomen. De knop-
made doet bij doperwten meer schade dan bij
rijpe erwten.
Bij zwaddorsen is het gewenst dat de grond
goed vlak ligt, daar anders bij het zwadmaaien
teveel verliezen optreden.
1
lijk, n.l. voor de verse markt via het grootwinkel
bedrijf. De hiervoor noodzakelijke schakel, het pak-
station, ontbreekt echter veelal. Een derde afzet
mogelijkheid is de teelt van verse groente voor
een exporteur, zoals b.v. bij knolselderij gebeurt.
Enkele gewassen die in Zeeland in aanmerking
komen, zijn:
knolselderij. De oppervlakte hiervan is jaar
lijks 700 ha, waarvan 300 ha op contract. Er
is uitbreiding mogelijk, mits de produktie goed
koper kan dan tot nu toe. Dit moet dan gevon-
den_worden in de arbeid. Het machinaal rooien
gaf tot nu toe geen arbeidsbesparing, door de
vele arbeid die het schoonmaken vergde. Hier
voor is nu een veelbelovende machine ontwik
keld.
spinazie. Dit is een bijgewas, n.l. een voorteelt
of een nateelt. Er is een toenemende behoefte
vooral voor diepvries. Het saldo voor de boer is
echter laag. Misschien biedt de teelt van winter-
spinazie (zaaien september-oktober, oogsten
april) voor Zeeland mogelijkheden.
spruitkool een qua afzet sterk gewas, 50
wordt geëxporteerd. Er is nog ruimte voor ver
groting van de produktie. Het is een arbeidsin
tensief gewas, de volledige handpluk vraagt 625
Tot slot vroeg spreker aandacht voor het con
tractsysteem. Een firma rekent af op korrelop
brengst en zeefsortering. Een betere en rechtvaar
diger methode is korrelopbrengst x prijs per kg
naar gelang de hardheid (T.M.-getal).
Stamslabonen
In 1969 is een voorzichtig begin gemaakt met
deze teelt. De contracterende firma wil dn 1970 de
oppervlakte belangrijk uitbreiden. Waar moet de
teler van slabonen vooral aan denken?
rassen: grote verschillen in eigenschappen en
resistenties;
zaaitijd: niet te vroeg zaaien, b.v. tweede helft
mei;
slabonen zijn over het algemeen zeer windge
voelig, door de rijenafstand minimaal te houden
denk aan oogstmachine kan eventuele
windschade enigszins worden beperkt;
zaaizaad anno 1970: de zaaizaadpositie is zeer
moeilijk. Bij het afsluiten van een contract moet
men de garantie vragen dat de zaaibonen goed
zyn;
onkruidbestrijding: de gevoeligheid voor „Ivo-
rin" is zeer uiteenlopend;
zeer gevoelig: Probatine, Lotus, Dubresco;
nogal gevoelig: Corene, Tip top, Simplo;
vrij gevoelig: Prelude, Centrum, Cordon;
minder gevoelig: Felix, Jolanda, Greenstar.
Tot besluit
De peulvruchten bieden in Zeeland een sterk
gevarieerd beeld. Voor vakbekwame telers met
geschikte grond biedt de teelt van peulvruchten
ongetwijfeld nog enig perspectief.
Laten wij hopen dat de industrie zich kan hand
haven tegen de huidige zware concurrentie mede
dankzij de goede teeltresultaten in Zeeland.
manuren per ha. Er komen mogelijkheden voor
de machinale pluk.
witlof. Vooral de wortelteelt biedt mogelijkhe
den voor het akkerbouwbedrijf. De mooiste
vorm van contractteelt, waarbij ook de wortel-
teler belang heeft bij de uitkomst van de trek-
kerij. Anders wordt er te veel op een hoge op
brengst aan wortels gemikt, hetgeen ten koste
gaat van de kwaliteit van het lof.
wortelen. Het areaal waspeen neemt toe; er is
een toenemende behoefte zowel voor indus
triële verwerking als voor export. Ook de teelt
van breekpeen heeft teelttechnische mogelijkhe
den voor het akkerbouwbedrijf, poor precisie-
zaai kan er een mooier uniform produkt verkre
gen worden.
Conclusie
Op korte termijn is er geen grote uitbreiding
van de -roduktie aan groentegewassen te verwach
ten. Wel een verschuiving van de teelt, van de tuin
bouw naar de akkerbouw en ook van kleine opper
vlakten naar grote. In het bijzonder biedt Zeeland
door het gunstige klimaat voor enkele gewassen
goede mogelijkheden.
(Zie verder pag. 25)
