Eindpunt van de
mechanisatie
bereikt?
De mechanisering van de Nederlandse landbouw
is zeer snel verlopen. Het enorme machinepark
is in een jaar of twintig opgebouwd. Nu is men
echter gekomen op een punt dat het wat minder
snel gaat. De verkoop van trekkers en verschil
lende machines loopt terug en dan gaat men zich
afvragen of het eindpunt van de mechanisering
bereikt is. Dit is aanleiding om eens na te gaan
hoe ver wij nu eigenlijk zijn en wat er in de toe
komst nog mogelijk is op het gebied van de me
chanisering van de akkerbouw en de rundveehou
derij.
AKKERBOUW
Graanoogst
DE mechanisering van de akkerbouw is het
meest spectaculair. Dit komt enerzijds door
dat er zulke grote en dure machines aan te pas
komen,, anderzijds ook door de enorme arbeids
besparing die de mechanisering heeft opgeleverd.
De graanoogst is nog maar een kwestie van enkele
man-uren per hectare; bij het oogsten van aard
appelen en bieten komt men met 30 man-uren per
hectare al een heel eind.
Wat valt daaraan nog te verbeteren? Moeten
wij de maaidorsers nog grotere werkbreedte geven?
Een tienvoets maaidorser is nu al een kleintje, 12
a 14 voet is niets bijzonders meer en er draaien
zelfs al machines met 18 en 20 voet werkbreedte
in ons land.
Dat kan zo natuurlijijk niet blijven doorgaan. In
de toekomst zai men zich meer moeten richten op
een perfectionering van de maaidorser, waardoor
de bestuurder ontlast wordt. Op die manier kan
men de capaciteit namelijk óók vergroten. Hierbij
wordt gedacht aan stofvrije, geluiddichte, geven
tileerde cabines en aan een gedeeltelijke automa
tisering van de bediening, zoals automatische maai-
hoogteregeling en automatische aanpassing van de
rijsnelheid aan de zwaarte van het gewas.
Aardappel- en bietenoogst
BIJ de aardappel- en bietenrooiers ziet ipen ook
een ontwikkeling in de richting van grotere
machines. De aardappelrooiers worden tweerijig
en er is zelfs al een vierrijer. Bij de bietenrooiers
gaat men naar drie- en zesrijers. Als men deze
grote rooimachines dan ook nog voorziet van een
verzamelbak en diverse snufjes zoals traploos regel
bare zeef- en transportbanden, automatische diep
teregeling en automatische besturing, komt men tot
een soort aardappel- en bietencombines. Is het niet
logisch deze machines dan ook zelf rijdend te ma
ken? Want waarom zou een maaidorser in Neder
land zelf rijdend moeten zijn en zouden de aard
appel- en bietenrooiers door een trekker moeten
worden getrokken?
Vollegrondsgroenteteelt
N belangrijke ontwikkeling vindt er op het
ogenblik plaats bij de mechanisering in de
vollegrondsgroenteteelt. Er bestond op d*t gebied
een achterstand, maar nu deze gewassen in de
akkerbouwsector terechtkomen, openen zich nieuwe
perspectieven voor de mechanisering van het
zaaien, de teelt en de oogst. Heel ver is men al
bij de oogst van conservenerwten en -bonen; de
erwtenzwaddorsers en de meerrijige zelfrijdende
bonenplukkers zijn vergelijkbaar met de maaidor
sers in de graanteelt.
Ook de oogst van enkele gewassen is al sterk
gemechaniseerd (spinazie, witlof); bij nog andere
gewassen (wortelen, spruiten) is nog maar een be
gin gemaakt met de mechanisering. Dit geldt ook
voor zaaien en verzorging van deze gewassen. Op
dit gebied kan in de naaste toekomst nog veel wor
den bereikt. v
Grondbewerking
r grondbewerking is nog altijd een belangrijk
werk in de akkerbouw. Er zijn in de loop der
jaren verschillende nieuwe grondbewerkingswerk
tuigen verschenen. Sommige hebben zich een vaste
plaats veroverd (frees, spitmachine, schudeg),
maar geen enkele heeft de ploeg kunnen verdrin-
Landsberg opraapwagen (hooglader) met geruisloze,
schok- en storingsvrije boveninvoer. 3 modellen met
20, 25 en 32 m:J inhoud van O. de Leeuw, Landbouw
werktuigen N.V. te Zwolle. Stand 62.
f
gen. Nu is er aan de ploegen in de laatste tijd veel
verbeterd, maar het is toch wel gebleken dat ook
de z.g. snelploegiïsters in hun snelheid beperkt
zijn. Voor een vergroting van de capaciteit zal
men dus toch tot bredere ploegen moeten komen.
Daarvoor zijn dan ook weer zwaardere trekkers
nodig en die zullen er ook komen.
Er bestaan echter ook mogelijkheden in een be
perking van het aantal bewerkingen en in een
beperking van de oppervlakte die wordt bewerkt.
De mogelijkheden van het eerste alternatief wor
den bepaald door het beschikbaar komen van goe
de en goedkope onkruidbestrijdingsmiddelen. Voor
het tweede alternatief beperking van de te be
werken oppervlakte zijn er machines nodig die
alleen de stroken waar de rijen planten komen, be
werken en tegelijkertijd, in dezelfde gang, het ge
was zaaien en kunstmest en bestrijdingsmiddelen
toedienen.
Transport
DE landbouw is een bedrijf waarin het trans
port van het grootste belang is. Dit transport
begint echter meór en meer een knelpunt te wor
den, vooral in natte najaren. De voor het vervoer
benodigde tijden kan men verminderen door snel
ler te rijden of door grotere vrachten mee te ne
men. Beide mogelijkheden worden toegepast maar
de ontwikkeling gaat toch vooral in de richting
van grotere vrachten. Dat maakt het niet makke
lijker. De technische problemen zijn wel op te los
sen; legers beschikken immers ook over het ver
mogen om zware vrachten over drassig terrein te
verplaatsen. De toepassing hiervan stuit in de land
bouw echter vaak af op de kosten, maar door de
gebruiksmogelijkheden- uit te breiden, b.v. door
1
Een mechanische
„hooitoren" met
verdeel- en losap-
paratuur. Voor een
geheel mechani
sche dan wel auto
matische ruwvoer-
keten zijn trans
port- en voer
handen mogelijk.
Poiesz N.V. agra
rische mechanisa
tie te Oosterwolde
(Fr.) brengt o.m.
deze installaties in
de handel.
loonwerk, kan dit probleem soms wel worden op-
gelost.
Ook aari.de trekkerdie toch eigenlijk de basis
vormt voor de mechanisatie in de akkerbouw, zal
in de toekomst nog wel het nodige veranderd wor
den. Er is een duidelijke tendens naar trekkers
met meer motorvermogen en deze ontwikkeling
zal voorlopig nog wel doorgaan. Het is echter hoog
tijd dat er meer aandacht wordt besteed aan de
bediening en aan het comfort van de bestuurder.
De hefinrichting van de moderne trekker is een
mooi voorbeeld van een algemeen toegepaste, prak
tisch bruikbare vorm van automatisering. Ook de
transmissie is daar aan toe; met een automatische
versnellingsbak zal men het vermogen van de trek
ker het best kunnen benutten en veel inspanning
kunnen besparen.
Omdat de werkers in de landbouw vele uren op
de trekker doorbrengen worden er hogere eisen
gesteld aan het comfort voor de bestuurder. In de
naaste toekomst zullen de trekkers moeten worden
uitgerust met geluiddempende, geventileerde en
verwarmde veiligheidscabines.
Verder doen zich in de akkerbouw nieuwe' pro
blemen en mogelijkheden voor, b.v. grondontsmet-
ting en loofbranders.
Uit het voorgaande moge blijken dat de mecha
nisering van de akkerbouw op een keerpunt is ge
komen, maar nog lang niet is afgesloten."
RUNDVEEHOUDERIJ
IN de rundveehouderij is de mechanisering later
op gang gekomen en ook minder spectaculair
geweest dan in de akkerbouw. Toch bestaan er
ook hier grote mogelijkheden doordat meer werk
zaamheden op een vaste plaats meestal in en
om de gebouwen worden verricht en omdat
deze werkzaamheden, meer dan in de akkerbouw,
dagelijks weerkeren. Daar staat echter tegenover
dat ::e zich juist niet of moeilijk lenen voor samen
werking en dat de beperkte omvang van de be
drijven individuele mechanisering afremt.
Voedering
is de voedering vrijwel niet gemechaniseerd
Nu was de behoefte hieraan tot nu toe nog
niet zo groot, maar deze zal ongetwijfeld toenemen
naarmate de omvang vn de veestapels groter
wordt.
De voedering leent zich overigens bijzonder goed
voor een druk-op-de-knop-systeem, maar dan
moet er bij de oogst en de opslag wel rekening wor
den gehouden met de mechanisatie in de voede
ring. Zo zal gras voor kuilvoer gehakseld moeten
worden om de mechanische verwerking mogelijk
te maken. Dit opent weer perspectieven voor het
gebruik van de veldhakselaar bij de voeder win
ning. Ook past de torensilo daarbij want hieruit
kan het kuilvoer mechanisch cn in een continue
stroom worden opgelost. Bij rijkuilen en sleuf silo's
is dit veelomoeilijkèr te verwerkelijken.
Ook hooi kan mechanisch gevoederd worden en
het lijkt erop dat het hiervoor niet gehakseld be
hoeft te worden. Met de mechanisering van de hooi-
keten is men al heel ver. Het hooi kan van het
land in de opslag worden gebracht en er weer wor
den uitgehaald en voor de koeien worden gebracht
zonder dat er een vork aan te pas komt. Het in
brengen gaat door middel van opraapwagen, do
seringsinstallatie, hooiblazer en verdeler. De me
chanische hooiberg kan niet alleen automatisch
gevuld maar ook automatisch leeggehaald worden
en hel is dan nog maar een stapje om het hooi op
een voerhand of een voerketting te doseren en zo
voor de koeien te brengen.
(Zie verder pag. 13)
Ir. J. Cracq - Rüksiand-
bouwconsulent voor land
bouwwerktuigen te Wapenin
gen - schreef in 't september
nummer van „Landbouw
voorlichting" een artikel over
„Gedachten over de verdere
mechanisering van de land
bouw". In het slot van dit
artikel dat wij overnemen
komt ir. Crucq tot de con
clusie dat de mechanisering
van de landbouw nog niet
voltooid is. Wij bevinden ons
wel op een keerpunt omdat
bepaalde ontwikkelingen zijn
afgesloten, zoals b.v. de mo
torisering nu ieder bedrijf
over een of meer trekkers be
schikt. Bij de verdere mecha
nisering van het veldwerk
zal het vooral gaan om een
perfectionering van de ma
chines, waarbij deze bepaal
de regelfuncties van de be
stuurder zullen overnemen.
Er zal verder meer aandacht
worden besteed aan het com
fort en de veiligheid van de
bestuurder. De mechanisering
van het werk in en om de
stal vertoont een achterstand.
Er liggen hier nog veel mo
gelijkheden, ook voor auto
matisering.
Rest dan nog de vraag of
de landbouw dit alles kan
betalen. Wil de werker in de
landbouw in de toekomst een
bestaan hebben dat enigszins
vergelijkbaar is met dat van
zijn collega in andere be
drijfstakken, dan is een ver
dere vervanging van «u-beid
door machines nodig. Het is
duidelijk dat het ontstaan
van grotere eenheden hier
voor onmisbaar is.