Goedkoop bouwen
in bestaande gebouwen
8
Ir. J. A. H. HAENEN
R. L. V. D.
Westelijk N.-Brabant
Bestaande schuur aangepast aan de moderne melkveehouderij.
Ligboxafscheidingen van rondhout, waarachter de roostervloer.
Doelmatige en goedkope bouw is nodig. Immers het in
de gebouwen te investeren geld moet via het melkgeld
mede worden terugverdiend. Veel boerderijen zijn oud. In
heel wat gevallen kan met weinig kosten in een bestaand
gebouw een doelmatige huisvesting voor het melkvee wor
den verkregen met relatief vrij weinig kosten.
In de in dit artikel omschreven voorbeelden vroeg e.e.a.
aan uitgaven 200 a 350 gulden per koe. Het werk bij het
melken en voeren gaat nu veel vlotter en dit vraagt nu
weinig inspanning.
Wanneer de melkveehouder wegens uitbreiding van de
melkveestapel, of omdat hij efficiënter wil werken, moet gaan
bouwen, dient hij na te gaan of dit ook kan worden uitge
voerd in de vorm van aanpassing van de op het bedrijf
aanwezige gebouwen. Indien dit mogelijk is, is het aanmer
kelijk goedkoper dan nieuwbouw. Dit is een veilige weg om
te komen tot doelmatige en goedkope bedrijfsgebouwen,
waaraan in de melkveehouderij zo'n grote behoefte is.
De landbouw is op alle terreinen sterk in beweging. Dit
geldt ook voor de melkveehouderij. Bijgaand overzicht geeft
een beeld over deze ontwikkeling in ons land.
AANTAL BEDRIJVEN MET MELKVEE
De brede voergang is ook geschikt voor voeropslag voor meerdere dagen bijv. weekend.
wordt opgeruimd, neemt het aantal bedrijven met grote een*
heden melkvee toe. De ontwikkeling naar grotere eenheden
melkvee op de boerderij zal in de toekomst blijven doorgaan.
Op veel melkveebedrijven is de ondernemer toe aan nieuw
bouw of vergaande verbouwing. Dit is een belangrijke beslis
sing die diep ingrijpt in de bedrijfsvoering en de financiën. Als
ondernemer moet men zich vooraf goed beraden of men hie*«
toe al of niet zal overgaan. Indien hierop positief beslist wordl,
moeten de gebouwen zodanig worden ingericht dat er doel»
matig en efficient kan worden gewerkt. Bij grotere eenheden
melkvee meer dan 2530 melkkoeien zal opsplitsing van
de gebouwen in ligruimte, voerplaats en melkplaats noodzake
lijk zijn. Dit kennen we b.v. in de ligboxenstal, die in de prak
tijk vlot ingang heeft gevonden. In Noord-Brabant zijn er op
dit ogenblik al meer dan 150 stallen van dit type. Speenbê»
trappen, dat in veel stallen een ramp is, komt in de ligboxen
stal vrijwel niet voor en tochtigheid is in de stalperiode ook
makkelijker te constateren.
De steeds verdergaande mechanisatie en automatisering in
de melkveehouderij hebben ook hun consequenties ten aanzien
van de inrichting en uitvoering van de gebouwen. Een en ander
neemt zulke vormen aan dat zelfs met tussenpozen van 5 a 10
jaar behoefte ontstaat naar veranderingen wat de bedrijfs
gebouwen betreft.
De melkveehouder moet ook de gebouwen beschouwen als
een produktiemiddel net zoals bijv. de melkmachineapparatuur.
MODERNE STALINRICHTING IN HET
OUDE BEDRIJFSGEBOUW
Op veel gemengde bedrijven, van 15 tot 25 ha en groter, is
dikwijls veel bouwland omgezet in grasland. Bij dergelijke be
drijven staat nog al eens een vrij groot (oud) gebouw waarin
vroeger ondermeer graan-rogge en/of haverschoven of ander
materiaal werd geborgen. Zo'n schuur heeft nu zijn oorspron
kelijke bestemming verloren en is oppervlakkig beredeneerd
overbodig, ja mogelijk zelfs een sta in de weg. Is dat laatste
nu wel juist? Mijn antwoord hierop is dat dit niet het geval
behoeft te zijn. Een dergelijk oud gebouw mits voldoende
groot en in redelijke staat kan immers met niet al te hoge
kosten worden ingericht voor een goede en overzichtelijke
huisvesting van het melkvee. De koe heeft alleen behoefte aan
een droge en beschutte ligruimte, waarin zij gerieflijk kan lig
gen. Het rundvee krijgt vóór de winter in het haarkleed haar
natuurlijke isolatie. Hierdoor is voor koeien, diie los in de stal
c.q. ligboxenstal lopen de zeer dure traditionele geïsoleerde
stalommanteling (spouwmuren, geïsoleerd dak e.d.) overbodig.
jaar I
of meer
20—29
30—49
50 en
koeien
koeien
koeien
meer koeien
1953
203000
10500
4250
215
1964
162000
14500
6200
401
1966
148000
17500
7675
728
Hoewel
er steeds
meer bedrijven komen, waar
het melkvee