25 jaar ITT - Wageningen
Kunststoffen in de tuinbouw
Proeven met het machinaal oogsten van sla Instituut voor Tuinbouwtechniek.
18
door Ir. J. A. SONDERN,
Instituut voor Tuinbouwtechniek,
Wageningen.
Kunststoffen worden in de tuinbouw in toene
mende mate gebruikt als
hulpmiddelen (bloempotten, zaaibakjes^ gieters,
buizen enz.);
materialen ter verbetering van de plantengroei
(folies, enz.).
Het toepassen van kunststofmaterialen stelt aan
de onderzoeker de eis gedegen kennis te nemen
van de eigenschappen van het materiaal, zoals b.v.
de doorlatendheid voor licht- en warmtestralen,
voor O2 en COa en voor waterdamp. Ook 't warmte-
isolerend vermogen en de weersbestendigheid zijn
van betekenis.
KASSEN EN FOLIEBEDEKKING
Het is technisch gezien mogelijk om een kas
met kunststofomhulling te bouwen die méér licht
doorlaat dan een glazen kas. De jaarkosten van
een kas met glasbedekking zijn in Nederland ech
ter dermate laag, dat noch een omhulling met
goedkope (maar weinig duurzame) folie, noch een
goedkope constructie met duurzame (maar dure)
folie economisch aantrekkelijk is. Afgezien van
de „plastic kassen" is het echter goed mogelijk,
bijvoorbeeld door een bedekking met kunststof
folie, een beter microklimaat te scheppen waar
door de plantengroei wordt gestimuleerd. Bij ons
onderzoek wordt o.a. nagegaan in hoeverre groen
tegewassen in de volle grond door afdekken met
een zeer dunne geperforeerde folie ook wel
„flodderfolie" genoemd kunnen worden be
schermd. Deze folie is goedkoop en machinaal aan
te brengen. De tot dusver bereikte resultaten zijn
bemoedigend.
BODEMBEDEKKING
Ter voorkoming van vervuiling bij vollegronds-
sla, zijn in 1968 slaplanten uitgepoot op een door
zichtige folie waarin plantgaten waren gebrand.
Er werd een schoon produkt en bovendien een
vroegere en hogere opbrengst verkregen.
LICHTREFLECTIE
Het benutten van het beschikbare licht in de
wintermaanden is voor de glasteelten van groot
belang. Streptocarpus, geteeld in kunststofpotten
op een natzandtablet dat bedekt was met een
lichtreflecterende folie, vertoonde in de winter
een aanmerkelijk betere bloei.
NACHTVORSTWERING
Nachtvorstwering door middel van „waterma
trassen" biedt perspectieven. Een watermatras is
een huls van doorzichtige kunststoffolie die op de
grond tussen de planten wordt gelegd en ver
volgens met water wordt gevuld. Wanneer de zon
schijnt wordt het water (dat niet kan verdampen)
door de zonne-energie opgewarmd. Des nachts
wordt de opgezamelde warmte geleidelijk afge
staan aan de omgeving door straling en geleiding.
In 1968 zijn bij een praktijkproef in zwarte bes
sen reeds enkele percelen op deze wijze tegen
nachtvorst beveiligd. Proeven met bloeiende tak
ken in een koelcel hebben bovendien aangetoond
dat bij een langzame temperatuurdaling de kans
op vorstschade minder groot is. Dit laatste aspect
maakt de toepassing van „watermatrassen" inte
ressanter daar de temperatuur langzamer daalt en
in de morgenuren langzamer stijgt.
GROND VER WARMING
Met betrekkelijk geringe investerings- en ener
giekosten is het mogelijk de grond door middel
van kunststof-warmwaterbuizen op te warmen.
Vooral bij warmteminnende gewassen in de vol-
legrond is hierdoor een belangrijke groei verbete
ring te bereiken. De grondverwarming kan perio
diek worden ingeschakeld en daardoor gekoppeld
worden aan een bestaande kasverwarming.
WATERRESERVOIRS
Goedkope waterbassins worden met kunststof-
f^lie bekleed. Het is te verwachten dat het gebruik
van deze bassins in de toekomst veel opgang zal
maken b.v. als gietwaterreservoir omdat op deze
wijze besmetting van het gietwater b.v. door kom
kommervirus, wordt voorkomen. Ook bij ontijze-
ring van gietwater (o.a. in de fruitteelt) gaan deze
waterbassins een rol spelen.
Het gebruik van kunststoffen in de tuin
bouw neemt sterk toe. Het aanbod wordt steeds
groter, doch het is absoluut vereist dat van
nieuwe materialen vooraf de toepassingsmoge
lijkheden in de tuinbouw worden nagegaan.
Het onderzoek, door het I.T.T. verricht, wil
daartoe een bijdrage leveren.
door Ir. H. C. P. DE VRIES.
Wageningen.
Het oogsten van kropsla vraagt minstens 250 man
uren per ha. Dat is meer dan 25 van de totaal
benodigde arbeidstijd voor deze teelt. Het is mede
.daardoor verklaarbaar, dat op een aantal plaatsen
in binnen- en buitenland wordt gewerkt aan de
ontwikkeling van sla-oogstmachines,
In de U.S.A. wordt reeds vanaf 1963 speciaal
aandacht besteed aan apparatuur voor het af
tasten van de kroppen, om een selectieve oogst
van kropsla mogelijk te maken. Hierbij werd aan
vankelijk de weerstand van de kroppen tegen in
drukken bepaald. Nu zijn er echter ook systemen
in ontwikkeling waarbij de krop niet meer wordt
aangeraakt, maar waarbij de vastheid wordt be
paald met behulp van radio-actieve straling.
In Nederland spelen de problemen van het
selectief oogsten gelukkig geen grote rol; vooral
bij kassla is éénmalig oogsten al sedert enkele
jaren een normale zaak. Ook vollegrondssla kan
éénmalig geoogst worden, zoals afgelopen zomer
op de I.T.T.-proeftuin is gebleken. Getracht wordt
dan ook op het I.T.T. een oogstmachine voor krop
sla te construeren, die geschikt is voor éénmalig
oogsten.
De afbeeldingen tonen een door het I.T.T. ge
bouwd prototype van een proefmachine voor het
afsnijden en opvoeren van slakroppen. De machine
bevat twee instelbare cirkelzagen, diameter 15 cm,
aangedreven door lange V-snaren. Nadat de zagen
de krop hebben afgesneden wordt deze tot een
hoogte van 40 cm opgevoerd door de V-snaren.
De resultaten van de eerste proefnemingen
waren gunstig, zodat nu wordt gewerkt aan de
ontwikkeling van een prototype, waarbij vier rijen
gelijktijdig geoogst worden. De sla wordt daarbij
aanzienlijk hoger opgevoerd om de nabehandeling
beter mogelijk te maken. Voorlopig wordt geen
automatische hoogte-instelling van het snijge-
deelte toegepast om de machine eenvoudig te hou
den. Aan de grondbewerking en het planten van
de sla moet daarom meer aandacht besteed wor
den. De veredeling van sla beweegt zich in de
richting van een iets steilere bladstand. Dit is voor
het mechanisch oogsten aantrekkelijk, omdat dan
een nabehandeling bij het oogsten tot een mini
mum beperkt kan blijven, zodat een grotere capa
citeit mogelijk wordt.
De proeven met mechanisch sla-oogsten worden
in het voorjaar voortgezet. Bij het I.T.T. is men
gaarne bereid om eventuele suggesties voor de
bouw van een sla-oogster vanuit de praktijk in
overweging te nemen. Ook wordt contact met con
structeurs of fabrikanten van sla-oogstmachines
op prijs gesteld, teneinde gegevens uit te wisse
len.
