Het Krooiiciomiju
en
't Land van Huls(
HET „LAND VAN HULST"
Als voorbeeld noemt de heer Scheele de bietenteelt,
die bij de oprichting van de afdeling Hulst nog maar in de
kinderschoenen stond. De landeigenaren waren op deze
teelt niet erg gebrand, want deze verarmde de grond
enorm, terwijl zij juist het structuurbehoud van de grond
op de eerste plaats stelden. Het verbod om stalmest te
verkopen was bijv. een der voorwaarden opgenomen in
het pachtcontract. In het kringbestuur is toen een voorstel
aan de orde geweest om in de pachtcontracten op te
nemen het verbod tot de suikerbietenteelt! En daarover
kwamen de tongen los! Elk jaar werd door de kring zelf
een tentoonstelling georganiseerd, dus nog niet min of
meer centraal geregeld, zoals dit in latere jaren gebeurde.
Dit valt dan ook op ander gebied te bemerken, een ver
schuiving van de regionale naar de centrale organisatie.
Iets waar de kring zich goed bij heeft kunnen aanpassen.
WOOR de Kring Hulst is het jaar 1905 bijzonder in-
grijpend geweest. Het werkgebied van onze kring
omvatte toen nog geheel Oost-Zèeuws-Vlaanderen. Reeds
in voorgaande jaren begonnen, nam de kring nog steeds
in omvang toe en mocht zij zich in een nog verder
groeiende belangstelling verheugen. Maar toen begon het
,,Land van Axel" zich te roeren, om tot een eigen kring te
komen. Hulst lag (er waren nog geen auto's) ten opzichte
van geheel Zeeuws-Vlaanderen, te Oostelijk. Dat heeft
heel wat beroering gebracht in de Kring Hulst! In een
vergadering waar 91 stemgerechtigde leden aanwezig
waren, kwam een voorstel tot oprichting van een aparte
afdeling aan de orde. En met 46 stemmen voor en 45
tegen werd de afdeling Axel opgericht! ,,Met de hakken
over de sloot", zo zegt de heer Scheele, die hier echter
onmiddellijk aan toevoegt dat alhoewel hij niet weet hoe
de situatie direkt na de oprichting onderling geweest is,
voor wat betreft zijn periode, de laatste 25 jaar, de krin
gen Hulst en Axel op de meest aangename wijze samen
werken en er geen sprake van enige rivaliteit is.
WERDERGAAND in de geschiedenis komen we aan
de 1e wereldoorlog, die de Kring Hulst vrij berooid
doorkwam. Begonnen werd weer met minder dan 100
leden. Dit verlies heeft zich hersteld en het ledental liep
langzamerhand weer op, zodat nu omstreeks een 300-tal
leden is bereikt. In feite opmerkelijk in dit uitgesproken
N.C.B.-gebied. De verhouding tot de N.C.B. is echter van
de meest aangename aard. Geen sprake van enige con
troverse of iets van dien aard. Natuurlijk gaat iedereen uit
van zijn eigen overtuiging, echter met aanvaarding van
die van de andere. De afsplitsing die ca. 50 jaar geléden
heeft plaats gevonden, zal wellicht in het begin enkele
problemen gegeven hebben, maar deze zijn in de loop
der jaren verdwenen. We werken nu naast en met elkaar
in het belang van onze streek, zo zegt de heer Scheele.
Zo wordt bijv. nauw samengewerkt om te trachten een
oplossing te vinden betreffende de ministeriële plannen
aangaande de R.L.V.D. Axel! Een ander voorbeeld: de
kring Hulst heeft zitting in de Commissie van Toezicht
van de Landbouwschool te Hulst.
P)E laatste jaren is een groot gedeelte van het gebied
van de kring Hulst op de „schop" genomen. De
Ruilverkavelingen Stoppeldijk, Walsoorden, Koewacht en
die van Kieldrecht in voorbereiding zeggen genoeg!
„Het Hooghuis", gebouwd in 1850, als model-boerderij voor het „Land van Hulst". In het gastenboek van
deze boerderij komen veel bekende namen voor van vooraanstaande landbouwvoormannen uit geheel
Europa. Eigenaar was de bekende Vogelvanger, een van de voorzitters van de Kring Hulst.
Wat de recreatie betreft, in andere gebieden van Zee
land zo op de voorgrond tredend, is in de Kring Hulst
eigenlijk nog niet goed van de grond gekomen. Toch is
het een bijzonder mooi en afwisselend gebied, dat zeker
recreatieve mogelijkheden kan bieden.
Voorzitter Scheele noemt bijvoorbeeld het krekenge-
bied bij Vogelwaarde, waarvoor de recreatieve plannen
reeds in vergevorderd stadium zijn. Het gebied „Vlaamse
kreek, zo zegt hij, is een unicum van rust, zelfs voor ons
toch in het in doorsnee nog „rustige'' Zeeland.
\A/E gaan nog even nader op de toekomst in, zoals
de heer Scheele die momenteel ziet. Ten aanzien
van het behoud in de huidige vorm van de streek in het
algemeen, en van de landbouw in het bijzonder is hij niet
erg optimistisch. De voortekenen wijzen er op, dat het
land van Hulst op de drempel staat van ingrijpende in
dustriële- en daaraan verwante ontwikkelingen. Wij den
ken hierbij vooral aan vaarwater-ontsluiting, en dan over
Oost Zeeuws-Vlaams gebied, ten behoeve van het in
dustriegebied te Antwerpen, alsmede aan vestigingen
van groot-industrie bij Ossenisse.
U zult onmiddellijk begrijpen, zo gaat de heer Scheele
verder, dat als deze plannen en zaken werkelijkheid zou
den gaan worden, de kring Hulst een geheel ander aan
zien zal krijgen. En hiermee samenhangend zal de toe
komst van veel agrariërs, omdat veel landbouwgrond
daarvoor nodig zal zijn, in de knel komen.
De bevolking van het land van Hulst past zich echter
snel en gemakkelijk aan en zij zullen zeker, zo is de over
tuiging van de heer Scheele, oplossingen voor deze
problemen vinden. In de kring wordt dan ook nu reeds
veel aandacht besteed om door ter zake kundigen op de
vergaderingen op de komende veranderingen te laten
wijzen en de mensen mentaal voor te bereiden op de
dingen die komen gaan. Beroepskeuze wordt van steeds
groter belang, in het bijzonder voor de jeugd.
Persoonlijk, zo zegt de nu 64-jarige Kringvoorzitter
J. W. Scheele, die ruim 20 iaar zijn Kring op de bekende,
gemoedelijke en vertrouwde wijze leidt, is het mij een
groot voorrecht geweest, zovele jaren voorzitter te mogen
wezen. De samenwerking en samenspraak in ons bestuur
is buitengewoon goed en boven alle lof verheven. Onze
leden weten vertrouwen te geven en dat is voor ons
bestuur plezierig werken. Het is een genot van deze leden
voorzitter te mogen wezen!
BI.
WAN oudsher neemt het Kroondomein in het gebied
van de 125-jarige Kring Hulst een zeer bijzondere
plaats in. Het Rentambt Hulst, Middelburg, Goes, zoals
de naam officieel luidt, heeft in het Land van Hulst zo'n
1800 ha grond liggen, met daarnaast een 200 ha in de
omgeving van Axel en Westdorpe, een 250 ha op Walche
ren en ongeveer een zelfde oppervlakte op Noord-Beve
land.
Praktisch alles verpacht, zo vertelt ons de rentmeester
Baron K. J. A. Collot d'Escury, die vanuit Kloosterzande
de administratieve zaken van het Kroondomein regelt.
Alleen enkele gronden met niet-agrarische bestemming
zijn niet verpacht, wat erfpachtsgrond en een fruitteelt-
bedrijf van zo'n 7 ha. Deze pachtverhouding past overi
gens in het beeld dat de Kring Hulst in grote lijn laat zien.
Maar ca. 2'5% is eigendomsgrond en zo'n 75% is pacht
grond, gepacht van eigenaren waaronder verschillende
Belgische en Franse.
pENTMEESTER Collot is door zijn binding met zijn
pachters ten sterkste betrokken bij het wel en wee
in de landbouw. En niet alleen administratief. Ook door
zijn eigen landbouwbedrijf van ca. 40 ha in de Kruispolder
is hij op de hoogte van de zonzijde en de schaduwkanten
van een landbouwbëdrijf. Een voorman, knecht en een
seizoenkracht doen op dit bedrijf het dagelijks werk.
Geregeld wordt met de knecht de gang van zaken be
sproken en de problemen doorgepraat. De praktische
vraagstukken, waar ook zijn pachters voor staan, hij kent
ze dus uit de eigen praktijk.
LIET gehele gebied van de Kring Hulst is geweldig in
beweging, zo zegt de heer Collot. Vooral de laatste
10 jaar is er enorm veel veranderd en ook verbeterd.
Vooral door de verschillende ruilverkavelingen, die in dit
gebied hebben plaats gevonden. Daardoor is bepaald een
achterstand, die toch wel aanwezig was, snel ingehaald.
Door de grote oppervlakte en de ligging van de gron
den van het Kroondomein is hij in staat gesteld als rent
meester aktief te werken aan de tot stand koming van de
ruilverkavelingen. Zo werd bijvoorbeeld door het Rent
ambt zeif de ruilverkaveling Walsoorden aangevraagd.
Als onafhankelijke instantie wordt de medewerking van
de Grondkamer gevraagd om dan de nieuwe pachtprijzen
vast te stellen, rekening houdende met de structurele
verbeteringen die hebben plaats gevonden.
ROTE veranderingen in de toekomst voor het Land
van Hulst ziet ook de heer Collot. Onze streek
wordt ten nauwste betrokken bij de grote plannen betref
fende de industrialisatie en de nieuwe waterwegen die
worden gepland. De positie van de landbouw in deze
veranderende wereld ziet de heer Collot niet zo somber
in. Zeker, zo zegt hij, er zullen ter verwezenlijking van
deze plannen, gronden aan de landbouw onttrokken wor
den. Maar naar zijn mening zal voor de landbouw een
plaats behouden blijven. Dit zal wel de nodige aanpassing
vragen.
Wel is zijn mening dat men in het Land van Hulst, waar
naast de grotere landbouwbedrijven nog vele kleinere be
drijven met hardwerkende mensen zijn te vinden, op den
duur tot meer wederzijdse samenwerking zal moeten
komen. Men zal zich moeten gaan inzetten om deze
samenwerkingsgedachte, die toch overal leeft en als een
noodzaak gezien wordt, gestalte te geven, er mee te leren
werken. Vanzelf komt dat niet, er moet aan geduwd en
getrokken worden om tesamen zover te komen. Het veel
gehoorde bezwaar, het verlies van een gedeelte van zijn
zelfstandigheid, weegt niet op tegen de voordelen die een
of andere vorm van samenwerking biedt.
Behoudendheid op dit punt geeft een achterstand die
wellicht later niet meer in te halen zal zijn. Het „Land van
Hulst" heeft goede gronden, de structurele verbetering is
van groot belang. Door het nemen van de juiste maat
regelen, behoeft de toekomst beslist niet zo donker te
worden ingezien als sommigen wel denken!
BI.
12
