Oude
boerderijen
in
Zeeland
.DE NOORDHOEK"
8
W. E. P. van Ysseldijk.
OP de topografische kaart vinden wij terrein-
hoogten van 0.7 m. ben. N.A.P. tot 20 m. ben.
N.A.P. (langs de Dee), terwijl in de richting Mon-
nikendijk een hoogte van 0.6 m. boven N.A.P. be
reikt wordt.
Een vergelijking van de huidige kaart met b.v.
de Hattingakaart van 1747 doet zien, dat de toegang
tot de hoeve in vorige eeuwen minder direct ver
liep dan thans. Men moest toen eerst een eind de
Jokweg volgen en kon dan rechts afslaand via een
smalle weg in vrijwel tegengestelde richting de hof
stede bereiken. Nog in het begin dezer eeuw was
dat niet anders, doch sedertdien heeft men de
Daniëlsweg rechtdoor getrokken tot aan „de Noord-
hoek", die daar in de stille ruimte ligt, onberoerd
door de toeristenstroon, zelfs niet bereikbaar vanaf
de Monnikendijk, die ten noordoosten op nog geen
kilometer afstand loopt.
Het gedeelte van de gemeente Kloetinge, waarin
de hofstede zich bevindt, wordt vanouds het Noord -
ambacht genoemd en de hoek ter plaatse vindt men
in de oudste overlopers aangegeven als „De hoek
tussen Jok- en Dopweg".
De hofstede zelf is op verschillende oude kaarten
ingetekend, zo op de reeds genoemde Hattingakaart
van 1747, op een kaart der tiendhoeken van Kloe
tinge uit 1790 (tiendhoek K 15) en op een kaart uit
1788, die de boerderij met alle daarbij behorende
percelen weergeeft.
HET WOONHUIS
P\IT ligt met de landbouwschuur aaneengebouwd
in de richting no.z.w. Het grondoppervlak
is ongeveer vierkant en beneden ingedeeld in de
woonkamer (met aan de noordzijde enkele tot kas
ten omgebouwde vroegere bedsteden), de zgn. voor-
vloer (thans slaapkamer) en daarachter de opkamer.
Onder de opkamer bevindt zich de kelder met
In de woonkamer valt verder een schouwstuk op,
voorstellende een romantisch dandelijk tafereel,
voorzien van het opschrift „Ferme du tertre". Ver
moedelijk is het aangebracht in de periode van de
Belgische eigenaar.
De drie buitenmuren van het huis evenals de ver
bindingsgevel met de schuur zijn in steen gemet
seld. De noordwestzijde is geheel zonder ramen en
vertoont metselwerk van verschillende steensoort.
Deze zijde doet denken aan een reeds lang geleden
uitgevoerde vernieuwing, waarbij ten dele toch
weer de bekende gele Ysselsteen is gebruikt.
Na in het voorafgaande artikel te Dreischor op Schouwen
te hebben vertoefd, lag het aanvankelijk niet in de bedoeling
zo spoedig nog eens in het gebied rond Kloetinge terug te
keren.
Een korte fietstocht zonder vast doel deed evenwel die
beslissing anders uitvallen. Al toerend rond Kloetinge ging
het door het Noordeinde, de Tervatenseweg op en linksaf de
Daniëlsweg in tot het punt waar Dopweg en Jokweg elkaar
ontmoeten. Men kan daar kiezen uit links en rechts, maar
'T'OCH is het een stevige woning gebleven, waar-
-1- aan ook inwendig weinig is veranderd. De
oorspronkelijke indeling is geheel dezelfde geble
ven.
De landbouwschuur is in de lengterichting met
De hofstede „De Noordhoek". Hu
r)E noordoostgevel vertoont laag boven de grond
een klein keldervenster en wat hoger een iets
groter, dat uitzicht geeft vanuit de voorvloer. Beide
kunnen met een luik gesloten worden. Rechts daar
van bevindt zich het raam van de opkamer, dat
uiteraard vrij hoog in de muur zit.
Aan de zuidoostkant bevindt zich de buitendeur,
die vroeger diende om via de voorvloer in de wo
ning te komen. Thans is deze deur buiten gebruik.
De meer dagelijks gebezigde toegang tot de wo
ning lag in de hoek tussen het huis en de uitste
kende hoek van de schuur. Later is deze verplaatst
in de lang zijde van de schuur. Men kwam oor
spronkelijk binnen in de zgn. „plankegank' en zo
weer in de woonkamer. Hier is ook de binnentoe-
gang tot de schuur met stallen, tas, enz.
In de „plankegank" is ook de trap naar de zolder,
waar de berde schoorsteen met rookkast opvalt. Op
de zolder zijn enkele slaapvertrekken getimmerd.
Voorheen werden hier ook granen en andere droge
landbouwproducten tijdelijk opgeslagen.
We dienen nog te vermelden, dat in de gevel
waar zich de eigenlijke voordeur bevindt, links twee
ramen geplaatst zijn. Deze geven uitzicht vanuit de
woonkamer, terwijl rechts het raam van de voor
vloer op dezelfde hoogte zit. Deze ramen waren eer
tijds voorzien van de toen gebruikelijke verdeling
in kleinere vensters (zes of negen).
De totale aanblik van het huis geeft wel de in
druk van een respectabele ouderdom te zijn. Het
staat op deze plek naar schatting ongeveer drie
eeuwen, in welke tijd kleine wijzigingen en herstel
lingen aan het metselwerk hebben plaats gevonden.
Vooral aan de eindgevel is ook nu het werk van
de tand des tijds zichtbaar. Het voegwerk is voor
een deel geheel verdwenen, terwijl over een belang
rijke oppervlakte zelfs de kleine bakstenen sterk
verweerd en afgebrokkeld zijn.
mmmmmmtrnisjmsim
---t --■> vC
Het woonhuis met voormalige hoofdingang en ffflim van
woonkamer en voorvloer.
Een zonnig hoekje tussen schuur en woning,
De sterk verweerde oostgevel met 1
in de voorvloer.
halfrond gewelf en oude plavuizen op de vloer en
op de gemetselde traptreden.
In de woonkamer treft men nog oude blauwe te
gels aan achter de haard (eertijds open haard) en
in een muurvlak naast de schouw en verder op ver
schillende muurgedeelten van de voorvloer. Opval
lend is dat de tegels van gevarieerde ouderdom zijn
enkele vroeg 17e eeuws, een aantal eind 17e
eeuw en vele uit de 18e en 19e eeuw. Enkele paarse
tegels komen eveneens voor. Het totaal geeft de in
druk dat lang na de bouw van de woning een aantal
tegels opnieuw is ingemetseld en dat op nogal
ondeskundige wijze. Vochtigheid der muren kan
de oorzaak van de aangebrachte wijzigingen ge
weest zijn.
het oude woonhuis verbonden. De gebinten en stij
len zijn nog de oorspronkelijke en ook het hout
werk, dat de indeling tussen dorsvloeren, stallen en
gangen vormt is van oude datum. Wel zal het hui-
diige pannendak een voorganger van riet gehad heb
ben en is de houten zijgevel aan de mestputkant
omstreeks 1936 door steen vervangen. De indeling
van de schuur, die afmetingen heeft van 13 x 33 m.
is op kleinigheden na, de oorspronkelijke.
Enkele bijgebouwen zijn aan de zuidzijde gegroe
peerd. Van deze is de apart staande bakkeet van
oudere datum. Ook de niet meer als zodanig ge
bruikte arbeiderswoning moet in een vorige eeuw
gebouwd zijn. Wagenhuis en varkensstal zijn van
latere tijd.
De direct om de gebouwen liggende terreinen
bestaan ten dele uit weiland, boomgaard, een vij
ver met knotwilgen, de moestuin, e.d. en geven
nogal wat verschillen in hoogte te zien. Ook drie
eeuwen geleden vond men deze onderdelen genoemd
in de oudste overlopers, waaruit blijkt dat wat
fruitteelt steeds bij de boerderij hoorde.
DE EIGENAARS EN PACHTERS
yOALS vrijwel steeds het geval is werden ook
omtrent deze hofstede de vroegste gegevens
in de overlopers of veldboeken gevonden. De oudst
beschikbare is uit 1628 en in dit jaar is David
Jasperse eigenaar van de hofstede en ca. 10 percelen
in de directe nabijheid. Hij baant daarnaast op (is
