DEOLVEHVAN18 79
De fruitteelt
30 jaar
geleden
Gladiolentelersvereniging „Nederland" opgericht
Voor groente- en fruitcrises niet voldoende geld
LEVENSVERZE KERING
WINSTDELING ZONDER EXTRA PREMIE
27
In een oud boekje over kostprijsberekeningen
van fruit vonden we nog veel gegevens over de
kosten in de jaren 1938 en 1939, dus over een
periode die 30 jaar achter ons ligt.
Cijfers zijn meestal dor, maar ze kunnen ook
zeer interessant wezen. Dat blijkt uit het onder
staande. Als men de getallen ziet, beseft men
pas goed hoeveel er in een betrekkelijk korte tijd
veranderd is. Wat denkt u b.v. van een loon in
1938 van 27,15 cent per uur
KOSTPRIJS 7 CENT PER KG
De cijfers in het boekje geven een overzicht van
o.a. de kosten en opbrengsten van een tiental vol
wassen boomgaarden (struikvorm, halfstam en hoog-
stam) in volle produktie. Op die bedrijven waren de
uitkomsten als volgt:
1938 1939
Gem. kg opbrengst per ha 19.442 kg 18.900 kg
Geldelijke opbrengst per ha 1.743,2.375,
Gem. kosten per ha 1.391,1.336,
Saldo per ha 352,1.039,
Gem. prijs per 100 kg 8,97 12,57
Kostprijs per 100 kg 7,15 7,06
De produktie per ha lag in beide jaren voor die
tijd hoog. De betrokken bedrijven konden dan ook
tot de beste van het land worden gerekend. Mede
door de hoge kg opbrengst was de berekende gemid
delde kostprijs vrij laag. Vooral 1939 is een zeer
gunstig jaar. Een saldo van duizend gulden per ha
betekende in die tijd een fors bedrag.
ARBEID TOCH AL ZWARE POST
Een specificatie van de gemiddelde kosten per ha
levert het volgende (teeltjaar 1938) overzicht op:
Rente grond en grondlasten 340,
Teeltkosten 394,
Öogst en aflevering 584,
Overige kosten 73,
totaal 1.391,—
De kosten van oogst en aflevering vormen tegen
woordig een zware post, maar dat was in 1938 blijk
baar ook al het geval. Hoewel het loon in 1938 ge
middeld op slechts 27,15 cent per uur uitkwam,
drukten de arbeidskosten toch zwaar:
plukken en rapen
sorteren en verpakken
bewaren en koelen
transport
veilingkosten
per 100 kg
ƒ0,78
0,96
ƒ0,44
ƒ0,40
0,38
ƒ2,96
grondverzorging 44,—
bemesting 73,
ziektebestrijding 157,
snoei 58,
diversen 23,
totaal 355,—
De grondverzorging bestond uit maaien of spitten
en wieden. De ziektebestrijding gebeurde voor een
deel nog met de vatspuit, doch er waren ook al
„echte" sproeimachines in omloop. Het bedrag dat
aan bestrijdingsmiddelen werd uitgegeven varieerde
sterk, namelijk van 9,tot 100,per ha.
De zwaarste post vormde daarbij de bespuiting
met vruchtboomcarbolineum. Verder waren Bor-
deauxse pap, Californische pap, loodarsenaat en
nicotine veel gebruikt. Op beperkte schaal tevens
D.N.C. (kleurstof) en D.N.C.-minerale olie, zoals de
toen populaire Shell WU 117.
In die tijd werd nog veel ongedierte gevangen
onder repen jute die om de stam werden gebonden-
De wintervlinder werd bestreden met lijmbanden.
Frambozekevertjes, die voor de beruchte wormpjes
in de frambozen zorgden, werden gevangen door
tegen de stengels te kloppen en de vallende kevers
op te vangen op een met lijm bestreken plankje!
JONGE, MODERNE BEDRIJVEN HET BESTE
Ook toen al schreef men dat jonge, moderne
struikvormpercelen een betere rentabiliteit hadden,
door lagere kosten, een beter sortiment en betere
kwaliteit van het fruit. Van een der beste percelen,
beplant met struikvorm appels en pruimen, 7 jaar
oud, waren de gegevens:
per ha per 100 kg
Rente grond en grondlasten 175,0,85
Teeltkosten 462,2,24
Oogst en aflevering 536,2,60
Overige kosten 247,1,19
totaal 1.420,— 6,88
produktie 20.595 kg
geldelijke opbrengst 3.295,
saldo per ha 1.984,
Op dit bedrijf was per ha 1497 manuren gewerkt
a 27,8 cent per uur.
KOSTEN 7 a 10 MAAL ZO HOOG IN 30 JAAR
Als we de cijfers van dit laatste bedrijf verge
lijken met die welke we in het laatste L.E.I.-rapport
voor spilleaanplantingen in l<et zuidwesten van on»
land (dus o.a. Zeeland) aantieffen, *ien we globaal
het volgende:
Produktiekosten per ha en per 100 kg:
1938 1968
kosten duurzame produktie-
middelen en overige alge
mene kosten 413,— 4.305,—
teeltkosten 394,— 3.542,—
oogst en aflevering 584,— 3.512,—
totaal 1.391,— 11.359,—
kg opbrengst per ha 20.595 kg 28.000 kg
produktiekosten per 100 kg 6,75 33,40
Op deze vergelijking kan heel veel kritiek worden
geleverd. Men moet echter de grote lijn zien. En dan
blijkt dat de kostenstijging niet speciaal de post
arbeid betreft, doch dat de kosten over de gehele
linie vrijwel gelijk stijgen. Dus ook de vaste kosten.
De grondprijs bedroeg toen ca 2.000,— per ha, de
aanlegkosten waren ca 1.000,— per ha, het exploi
tatietekort in de eerste jaren viel mee, omdat onder
teelt toen nog rendabel was. De machinekosten wa
ren zeer gering. Nu moet men voor grond, opstand
en machines een veel en veel hoger bedrag rekenen
en dat betekent ook een veelvoud aan kosten van
rente, aflossing en onderhoud.
WAT BRENGT DE TOEKOMST
Het belangrijkste verschil, dat overigens niet zo
sprekend tot uiting komt, is het verschil in rentabi
liteit. Wie toen een goed, modern bedrijf had kon
rekenen op een goed inkomen. Dat is thans helaas
anders.
Er is de laatste 30 jaar enorm veel gebeurd en de
ontwikkeling gaat nog steeds vlugger. Het lijkt er
op of we als het ware in een stroomversnelling
zitten.
Hoe zal het over nogmaals 30 jaar zijn? Dan zijn
we heel dicht bij het befaamde jaartal 2000, waar
vele economen en politici zich nu al zo druk over
maken. Men moet al erg goed in het koffiedik kun
nen kijken om te vertellen hoe de fruitteelt er in het
jaar 2000 uit zal zien. Evenmin als men in 1938 ook
maar enig idee had hoe het in 1968 zou zijn, is het
mogelijk om te voorspellen hoe het in 1998 zal
wezen. Laten we voorlopig maar proberen een paar
jaar vooruit te kijken, dat is al moeilijk genoeg.
Afgezien hiervan: een terugblik op de situatie van
30 jaar geleden is interessant en leerzaam.
A. v. O.
QP 12 december j.l. is bij notariële akte opgericht
de „Gladiolentelersvereniging Nederland" ge
vestigd te Dreischor (Zld.) met als doel „de beharti
ging der economische belangen harer leden voorzover
deze betrekking hebben op de gladiolencultuur".
Hiermee is de eerste daadwerkelijke stap gezet op
de weg die moet voeren naar verbetering van de be
drijfsresultaten voor de kweker; volgens een LEI-
rapport was in 1966 60 der bloembollenbedrijven
verliesgevend, in 1968 mag dit percentage gerust
hoger worden gesteld.
De vereniging wordt bestuurd door een bestuur be
noemd door een ledenraad welke wordt gevormd uit
gladiolenkwekers uit alle teeltgebieden. Wanneer een
zo groot mogelijk aantal kwekers zich aansluit, kan
het aanbod worden gebundeld en kan via de vereni
ging worden verkocht. Het bestuur stelt de prijzen
vast, daarbenevens een minimumprijs (beneden kost
prijs) en een overnameregeling voor gladiolen per
soort. Het ligt in de bedoeling ook de teeltoppervlakte
te reguleren en richtlijnen aan te geven betreffende
het sortiment.
De vereniging wil niet zelf gaan exporteren, maar
wel nauwe kontakten onderhouden met de gladiolen-
exporteurs verenigd in de Bond van Bloembollen
handelaren, om gezamenlijk zowel prijszetting als
sortimentskeus te kunnen bepalen. Voor verkoop, ad
ministratie en registratie zal samenwerking worden
gezocht met de bloembollenveilingen van welker
apparatuur daartoe gebruik kan worden gemaakt.
In de komende maanden zal in een aantal voor
lichtingsvergaderingen informatie en toelichting wor
den gegeven.
Het oprichtings-comité dat te zijner tijd vervangen
zal worden door een uit de leden via de ledenraad
gekozen bestuur, bestaat uit de heren: A. Neele, Sir-
jansland (voorzitter); H. J. Goudzwaard, Dreischor
(secretaris); H. Stouten, C. Bolle en J. van Gelder
(Schouwen en Duiveland); M. van Driel en L. Arends
man (Goeree-Overflakkee); P. Pape en A. J. Duyzer
(Tholen); H. Verburg (Zuid-Beveland); D. van Es
(West-Brabant) en O. Faber (Friesland).
In totaal dus bijna 3 ct per kg. Er waren echter
enkele bedrijven bij waar men beneden de 2 cent
per kg bleef.
ZIEKTEBESTRIJDING NOG EENVOUDIG
De teeltkosten waren vrij laag, slechts ruim 2 cent
per kg. Voor de struikvorm percelen waren de kos
ten per ha gemiddeld:
RASSENLIJST 1968 VOOR TULPEN
Verschenen is de le rassenlijst voor tulpen 1968
waarin betrouwbare informatie wordt gegeven over
het tulpenassortiment. Hoewel het ideaal met deze
eerste rassenlijst nog lang niet is bereikt is dit de
eerste stap naar onafhankelijke voorlichting.
De in de Rassenlijst Tulpen 1968 verwerkte ge
gevens berusten nog grotendeels op praktijkervarin
gen.
Alle lezers en gebruikers van deze lijst worden dan
ook verzocht de Commissie belast met de samenstel
ling op fouten of onjuistheden opmerkzaam te maken.
Secretariaat: I. V. T., Dr. S. L. Mansholtlaan 15,
Postbus 16, Wageningen. Prijs 2,50.
Van de elf miljoen gulden die minister Lardinois
aan het begin van het jaar opzij heeft gelegd om
er tijdens groenten- en fruitcrises overheidsinter
venties volgens de EEG-regeling mee te kunnen
bekostigen, was op 23 november nog 530.000 over.
De vierde perencrisis van dit jaar (we zitten in
tussen al weer in de vijfde) was toen nog aan de
gang, een appelcrisis in het voorjaar was achter de
rug. De minister heeft indertijd die limiet van elf
miljoen gesteld omdat hij verwachtte dat dit onge
veer het bedrag zou zijn dat Nederland maximaal
uit het Europese Landbouwfonds terug zou kunnen
krijgen, want ook aan de interventie-uitgaven uit
dat fonds is een limiet gesteld.
In oktober heeft het produktschap voor groen
ten en fruit de minister gevraagd de limiet te ver
ruimen, omdat het liever geen abrupt einde van
de overheidsinterventie bij gebrek aan middelen
wilde. De minister bleef bij zijn limiet, maar was
wè] bereid de interventieregeling voor peren voor
lopig voort te zetten, mits voor de kwaliteiten extra
en I dezelfde overnamevergoeding zou worden ge
geven als voor kwaliteit II.
De voorzitter van het produktschap voor groen
ten en fruit, de heer D. J. A. M. van Arcken, ver
wacht nu dat men met die elf miljoen gulden dit
jaar wel zal uitkomen. Dat is dan te danken aan 's
ministers besluit, alle vergoedingen voor doorge
draaide peren op het peil van de tweede kwaliteit
te brengen en aan de geringer geworden aanvoeren.
Het prijsbeeld voor peren blijft zeer zwak, zo
werd in de bestuursvergadering van het produkt
schap meegedeeld. Als de nu aan de gang zijnde
vijfde crisis achter de rug is, is er een goede kans
dat er na een paar dagen een nieuwe crisis is. Het
bureau van het produktschap had een concept-ad
vies klaar voor wijziging van het interventiebeleid
voor groenten en fruit op onderdelen. Nu minister
Lardinois het totale interventiebeleid aan een dis
cussie wil onderwerpen, terwijl ook dr. Mansholt
van de Europese Commissie een rapport heeft toe
gezegd, laat men dit concept liggen. Het komende
jaar gaat men een advies over het interventiebeleid
in zijn totaliteit voorbereiden.
