HET is indertijd overrompelend snel gegaan. Toen
men in de winter 1962/1963 tot de overtuiging
kwam dat de oesterteelt verloren was, werd aller-
wege gezocht naar nieuwe bronnen van bestaan. Er
werden lezingen gehouden over allerlei mogelijk
heden. De champignonteelt sloeg het meeste aan.
Ottersum in Limburg. Men zorgt er zelfs voor fat Êt
mest in de cellen komt via transporteurs. Het go-
noemde bedrijf werkt op coöperatieve grondslag tft
brengt voor het hele land dezélfde prijs in rekening,
ongeacht de afstand.
Ook de dekaarde, die later in een circa 4 cm dikke
laag wordt aangebracht, komt uit Limburg. In feite
wordt dus alles kant en klaar thuis gebracht. Da*
maakt alles veel eenvoudiger dan vroeger, toen men
de mest zelf moest bereiden.
Verder gebeurt de temperatuurregeling automa
tisch (ventilatie en verwarming) wat ook veel tijd
en moeite bespaart. Ook de afzet verloopt zeer vlot.
VIER OOGSTEN PER JAAR
QE teelt van champignons gaat het hele jaar door.
Men is niet aan een seizoen gebonden. Door
de oogsten ongelijk te laten vallen is dus spreiding
in de pluk mogelijk. Vier oogsten per jaar betekent
een cyclus van 3 maanden. Zo'n cyclus verloopt als
volgt:
In de lege en ontsmette cel wordt nieuwe mest
gebracht. Deze mest laat men bij een temperatuur
van circa 58 graden C. „uitzweten". De temperatuur
luistert vrij nauw, als men de juiste omzettingen wil
krijgen. Met dit uitzweten is een tijdvak van 1012
dagen gemoeid. De laag mest zakt tot een dikte van
1518 cm en wordt vast aangedrukt.
Hierna wordt het broed aangebracht in de vorm
van graankorrels, met daarop de schimmelkiemen.
De temperatuur wordt verlaagd tot 25 graden C.
Weer twee weken later wordt een laag dekaarde aan
gebracht ter diikte van circa 4 cm. Ongeveer drie
weken na het aanbrengen van de dekaarde begint
de oogst, die in „vluchten" verloopt. Elke week een
„golf" van champignons, die wegebt en weer door
een andere wordt gevolgd. De tweede, derde en vier
de week van de oogst zijn de beste. Ongeveer 6 we
ken na het begin van de oogst loopt de produktie ze-
danig terug, dat het voordeliger wordt opnieuw te
beginnen.
Tijdens de oogst houdt men de cel koel, de tempe
ratuur wordt verlaagd tot circa 17 graden C. 's Zo
mers lukt dat onvoldoende bij warm weer, waardoor
men in dat deel van het jaar niet de beste kwaliteit
oogst. Globaal kan men zeggen: per cyclus 5
weken oogsten, 78 weken voor opruimen, ontsmet
ten, nieuw opzetten en opkweken.
AFZET: OVERAL ZELFDE PRIJS
£EN champignonbed in volle produktie biedt eee
prachtig beeld. De paddestoeltjes staan zo
dicht dat ze elkaar verdringen. De laatste dagen
voor de oogst groeien ze verbazingwekkend snel.
Niet voor niets is er een gezegde „als paddestoelen
uit de grond schieten"!
Champignons inplaats van oesters
VLUGGER KON HET NIET
De Gebroeders De Munck besloten dus hierop over
te gaan. Ze kochten een stukje grond in de Steeweg,
vroegen 'n bouwvergunning aan en gingen drie maan
den als volontair werken op een champignonbedrijf
te Oud Gastel. De toestemming om te bouwen kwam
vrij snel af en op 7 oktober werd de eerste steen
gelegd voor de bouw van 4 cellen, elk 200 m2 gróót.
Begin januari 1964 werden de cellen in gebruik ge
nomen en was de omschakeling dus een feit. In één
jaar tijd had alles zich afgespeeld. In de winter van
1962/1963 wisten ze nog nauwelijks hoe een cham
pignon er uit zag en 12 maanden later startten ze met
een champignonbedrijf. Vlugger kon het niet!
De Gebr. De Munck waren hiermee de eersten op
Yerseke, doch ze kregen al snel navolging. Thans
Voorkant van de kwekerij met links aangebouwd de
woning van de heer M. A. de Munck.
volgen. Vandaar dat de Gebr. De Munck intussen al
3 cursussen hebben gevolgd. Wat de teelt betreft, zit
er vooral risico door optreden van concurrerende
schimmels. Men kan die alleen bedwingen door o.a.
een goede insectenbestrijding (vooral vliegen) en door
lege cellen door en door te ontsmetten. Verder is
gebruik van de juiste mest zeer belangrijk.
VEEL WERK OP EEN KLEIN OPPERVLAK
champignonteelt is zeer arbeidsintensief.
Champignons worden gekweekt in cellen ter
grootte van 170 k 200 vierkante meter vloeropper
vlak. Met drie cellen, dus met 500 a 600 m2, heeft één
man volledig werk, terwijl dan bovendien nog veel
extra hulp nodig is voor het oogsten.
Men heeft 4 oogsten per jaar. Uit 3 cellen van
elk 200 m2 kan men per jaar 25.000 a 35.000 kg
champignons oogsten. De plukprestatie kan ruwweg
geraamd worden op 10 kg per uur, zodat er 2500
a 3500 „manuren" met het oogsten zijn gemoeid.
recoraoporengscen rrmTegen. wens waar was de
pril* toen lager, doch dit werd ruimschoots goed ge
maakt door de hoge produktie. Dit jaar ligt de op
brengst aan de lage kant. Ook veel collega's klagen
dat de kilo's tegenvallen. Sommigen menen dat dit
komt doordat er geen kalk meer in de mest wordt
gedaan, doch volgens proeven maakt dat geen ver
schil. Waar men dan de oorzaak in moet zoeken is
niet bekend.
De inzichten wijzigen zich trouwens regelmatig. Er
valt in dit vak veel te leren en het is een hele toer
om bij te blijven en de nieuwste ontwikkelingen te
Bij de achterkant van de cellen is een strook met beton verhard
voor aan- en afvoer van de mest.
De temperatuur luistert zeer nauw en kan op deze manier
buiten gecontroleerd worden.
zijn er circa 20 champignonbedrijven. De Gebr. De
Munck hebben zelf de volgende jaren ook uitgebreid
tot 6 cellen; ze hebben er dus elk 3.
GEEN ERNSTIGE TEGENSLAGEN
|^E teelt van champignons is een vak apart. Heeft
het gebrek aan ervaring in de beginjaren nog
parten gespeeld? Dat is meegevallen. Het is vooral
een kwestie van secuur werken. Een voordeel is ook
wel dat men met een schone lei begint. In oudere
cellen is er meer kans op schadelijke, concurrerende
schimmels. Misschien dat er ook wat geluk aan te
pas is gekomen! Doch hoe het ook zij, het eerste jaar
gaf al direct goede opbrengsten. Het landelijk gemid
delde was in 1964 slechts 67 kg per vierkante
meter. Men hoopte dit te overtreffen en bijv. 10 kg
te halen. Het werd zelfs 13 kg! Vanzelfsprekend was
dit erg gunstig, want hoe hoger de opbrengst, hoe
lager de kostprijs en hoe meer er voor de baas over
schiet.
Ook in de navolgende jaren zijn ernstige tegen
slagen achterwege gebleven. Vorig jaar werden zelfs
Op een zeer kleine oppervlakte kan men dus een
bestaan vinden, maar daar moeten zeer hoge investe
ringen voor worden gedaan. De heer M. A. de Munck
schat dat er voor de bouw van 3 cellen van 200
vierkante meter, met alles wat er bij hoort, een be
drag van 150.000,k f 170.000,is gemoeid.
Onder dat „alles" hoort o.a. een koelcelletje voor
tijdelijke opslag van de geoogste champignons, cen
trale verwarming, enz.
MEST „KANT EN KLAAR" THUIS
|^AT men per man 3 cellen aan kan, komt door
dat veel werk door derden uit handen wordt
genomen. Men heeft vier oogsten per jaar. Vier maal
gaan dus de cellen geheel leeg. Daarna komt er
nieuwe mest in; paardemest of een syntetisch pro-
dukt dat gelijkwaardig is. Aan deze mest, de voe
dingsbodem voor de champignons, worden zeer spe
ciale eisen gesteld, o.a. wat betreft samenstelling
en fermentatie. Benodigd is 100 k 110 kg per vier
kante meter. De mest wordt evenwel kant en klaar
afgeleverd a 72,50 per ton door een bedrijf uk
Bij het oogsten wordt de paddestoel met een klein
draaitje los gemaakt. Het onderste stukje wordt met
een scherp mesje afgesneden. Daarna gaan ze in bak
jes met een inhoud van 2*4 kg. Er zijn uiteraard ver-
schillende sorteringen, waarbij o.a. gelet wordt op
kleur en eventuele „vliezigheid". De grootte speelt
een bijkomstige rol, ook wat prijs betreft.
De champignons worden dagelijks opgehaald ea
naar de veiling Breda gebracht. Zeer Interessant is
dat de diverse sorteringen overal in het land dezelfde
prijs opbrengen. Het geeft niet waar men veilt, mede
via een uniforme keuring is het mogelijk gebleken
overal precies hetzelfde te bedingen! Alleen de vei
ling Venlo is apart, verder zijn alle veilingen gelijk.
De prijs schommelt per jaar en per seizoen. Vorig
jaar was de prijs wat lager, doch lag de produktie op
vallend gunstig. Dit jaar Is de prijs hoger, doch val
len de kilo's wat tegen. Door elkaar genomen was de
teelt echter gedurende de 4l/2 jaar dat de Gebr. De
Munck bezig zijn goed lonend, althans voor hen.
Vooral daarom zijn ze tevreden. De omschakeling
van oesters naar champignons is voor hen tot nu toe
gunstig verlopen.
7
