Grote uienoogst
Produktiekosten van
appelen en peren
Wederom zware hagelschade
1"IJDENS een onweersbui is er vrijdagavond 27
september grote schade ontstaan op een aan
tal fruitbedrijven in Oost Zeeuws-Vlaanderen en wel
in het gebied tussen Stoppeldijk en Kuitaart en Oost
Zuid-Beveland. Het onweer ging gepaard met een
windhoos en zware hagelval, waardoor het aan de
bomen hangende fruit plaatselijk volkomen werd
vernietigd. Het ergst is de schade in de omgeving
van Stoppeldijk, waar niet alleen het fruit praktisch
waardeloos werd, doch tevens de takken stuk wer
den gebeukt door de hagelstenen. Dat kan tot „na-
schade" leiden in een volgend jaar.
in Zeeuws-Vlaamse fruitteelt
5
WORIG jaar was bijna overal In West-Europa de
uienteelt uitgebreid. Tevens was de opbrengst
over het algemeen hoog. Het gevolg was een over
voerde markt met lage prijzen.
Aangezien men bij de uienteelt meestal achter de
markt aan teelt, was voor diit jaar een inkrimping te
verwachten. Merkwaardigerwijze was dat niet het
geval, althans niet in ons land en in Engeland. In
Nederland werd de oppervlakte zelfs met ca. 11
uitgebreid. Waarschijnlijk komt dat doordat met name
de aardappelteelt ook slechte uitkomsten opleverde,
zodat het niet eenvoudig was een beter gewas te
kiezen.
Behalve bij de zaaiuien heeft er ook bij de plan-t
uien een forse teeltuitbreiding plaatsgevonden. Daar
entegen is de oppervlakte zilveruitjes ingekrompen
van 770 tot 520 ha.
OOGSTRAMING ZAAIUIEN
Volgens C. B. S.-gegevens beslaat de oppervlakte
zaai-uien dit jaar 6.523 ha. Voorzover bekend is dit
het grootste areaal dat hier te lande ooit geregistreerd
werd. Vorig jaar werd er 5.786 ha ingezaaid en in
1966 „slechts" 4.824 ha.
Ook die oogst per ha zou volgens een voorlopige
raming van het C. B. S. alle voorgaande records bre
ken. Men verwacht een gemiddeld beschot van 38,5
ton per ha (v.j. 37,5; v.v.j. 30) en komt zodoende op
een oogstraming van 251.000 ton (v.j. 215.000; v.v.j.
145.000). Het is haast te hopen dat deze verwachting
niet in vervulling gaat. Zoals blijkt uit onderstaande
tabel wordt er in alle belangrijke produktie-gebieden
een zeer grote oogst verwacht.
Oogstraming zaai-uien
CBS
1966
Zeeland 58
IJsselmeerpolders 34
Zuid-Holland 29
Noord-Holland 15
Overig Nederland 9
Totaal 145
Het verschil met vorig jaar is echter het grootst in
Z.-Holland en de IJsselmeerpolders. De onderhavige
ANDELIJK gezien zijn sinds 1964 de produk-
L~ tiekosten van appelen en peren in spilvorm-
beplantingen met 1.500 a 2.000 per ha toegeno
men. Voor het direkt na de oogst verkochte produkt
bedragen deze nu ƒ10.000 a ƒ11.000 per ha. Om
de kostprijs stijging per 100 kg fruit op te vangen,
die van deze kostenverhoging een gevolg is, zou
een produktiestijging van 6.000 tot 8.000 kg per ha
noodzakelijk zijn geweest. De appelopbrengsten
zijn echter gemiddeld met circa 3.000 kg toegeno
men, waardoor de kostprijzen met ongeveer 4 a
5 per 100 kg zijn gestegen. Aldus de heer P. A.
Spoor van de afdeling Tuinbouw van het L. E. I. over
de resultaten van het ingestelde L. E. I.-onderzoek
naar de produktiekosten van appelen en peren,
waarvan de resultaten binnenkort gepubliceerd zul
len worden. Deze kostenbegrotingen betreffen de
onder normale omstandigheden te verwachten kos
ten en opbrengsten van gespecialiseerde fruitbe-
drijven met een vaste arbeidsbezetting van twee
man.
VALLEND is dat ondanks de hogere lonen en
sociale lasten de arbeidskosten evenals de
materiaalkosten per 100 kg nauwelijks zijn ge
stegen. Dit is een gevolg van de kostenbesparende
maatregelen die vooral onder druk van de slechte
bedrijfsresultaten de laatste jaren zijn genomen,
zoals de mechanisatie en de chemische onkruidbe-
strijding en veranderingen in de teelttechniek,
waardoor bijvoorbeeld de voor het snoeien beno
digde arbeid met enige tientallen uren per ha is
afgenomen. De kostenstijging komt vooral op reke
ning van de rente- en afschrijvingskosten en de
kosten van verrichte diensten door derden.
ramingen zijn geoaseera op ae stana van oe gewas
sen per 11 september j.l. Er is sindsdien nogal wat
regen gevallen. Mogelijk is er daardoor plaatselijk
wat van de oogst verloren gegaan. Ook de kwaliteit
en met name de houdbaarheid zal er niet beter op
geworden zijn.
SITUATIE IN HET BUITENLAND
||OEWEL in Engeland het areaal sterk werd uit
gebreid, is de produktie in dit land niet groot,
zodat nog vefcl invoer nodfg is. Vorig jaar bedroeg
de oogst ca. 64.000 ton; thans zal door de uitbreiding
de produktie hoger zijn, doch daar de ha-opbrengst
naar verwacht wordt tegen zal vallen, zal de stijging
beperkt zijrf.
Een zeer belangrijke uienproducent is Spanje. De
produktie werd in 1966 geraamd op 805.000 ton en
in 1967 op 829.000 ton, diat is vier h vijfmaal zoveel
als in Nederland. Voor dit jaar is nog geen schatting
bekend.
De bui is min of meer gewoontegetrouw van
Zeeuws-Vlaanderen naar Oost-Zuid-Beveland getrok
ken, naar Waarde, Krabbendijke en Rilland. De scha
de is hier minder groot dan in Zeeuws-Vlaanderen,
maar tooh ook nog aanzienlijk.
De meeste getroffen bedrijven waren verzekerd
tegen hagelschade. Niettemin ervaart de, teler het als
een zware tegenslag. Bovendien wordt „naschade"
niet vergoed.
Toen zaterdagmorgen de schade kon worden opge
nomen, bleek dat een twintigtal bedrijven door dit
noodweer waren getroffen en de fruitproduktie die
verloren ging werd geschat op ongeveer 1 miljoen
kg, waarvan 700 ton Golden Delicious; 100 ton Goud-
reinette en 200 ton peren, waarvan Doyenné du
Cornice en Beurré lex and re Lucas de belangrijkste
rassen waren. De schade die hierdoor werd veroor
zaakt moet op ongeveer een half miljoen gulden wor
den gesteld, zonder dan nog te spreken van de z.g.n.
„naschade" die ook aanzienlijk kan zijn bij dergelijke
gebeurtenissen. Niet alleen het fruit heeft namelijk
geleden van de hagel maar dikwijls werd ook het
Van een niet-bewaard produkt met een gemid
delde kostprijs van ongeveer 37 per 100 kg voor
appelen en enige guldens hoger voor peren, zal on
geveer 60 betaalde kosten zijn. De overige 40
zijn berekende kosten en afschrijving, rente van
het eigen bedrijfsvermogen en de kosten van de
handenarbeid van de ondernemer.
Overigens kan moeilijk van een landelijke kost
prijs worden gesproken. Deze varieert sterk, zowel
per gebied als per bedrijf. Hierbij spelen bedrijfs-
grootte, produktiestruktuur, sortiment en vooral de
kg-opbrengsten een grote rol. Een hogere opbrengst
van 5.000 kg per ha betekent een lagere kostprijs
van 4 tot 6 cent per kg.
Ook de kostprijsverschillen tussen de rassen wor
den in hoofdzaak veroorzaakt door opbrengstver-
schillen. Bij een geijke kg-opbrengst per ha be
draagt het kostprijsverschil tussen Cox's en Golden
Delicious 5 a 2 cent per kg ten gunste van Golden
Delicious. In de praktijk levert Golden Delicious
gemiddeld 10.000 kg meer op per ha dan Cox's,
waardoor het kostprijs voordeel op ongeveer 11 cent
per kg komt. Dit is een belangrijk gegeven bij de
rentabiliteitsbeoordeling van de rassen op een be
drijf.
IN verband met de ontwikkeling van boomvor-
men en plantafstanden is bij het onderzoek
tevens aandacht besteed aan de produktiekosten
van appelen van intensieve plantsystemen.
Het blijkt dat de kostprijs zonder bewaring van
Golden Delicious van een 3x1 m en een 31/2 x 11/2
m beplanting ongeveer 28 cent per kg bedraagt bij
een opbrengst van 40 ton per ha. Eveneens bij 40
ton per ha is de kostprijs van dit ras in een spil-
vormbeplanting 2 a 3 cent per kg hoger. In de prak
tijk is de gemiddelde opbrengst van spilvormbe-
plantingen in de meeste gevallen lager dan 40.000
kg, zodat het verschil aanmerkelijk groter is.
Het kostprijsvoordeel dat met de intensieve
plantsystemen wordt behaald is echter niet alleen
een gevolg van de hogere produktie, maar wordt
tevens veroorzaakt door de lagere bewerkingskos-
ten. De moderne plantsystemen en boomvormen
kunnen een belangrijke bijdrage leveren in de ra
tionalisatie van de fruitproduktie.
Spanje exporteert echter slechts ca. 12 van zijn
produktie. Een heel verschil met ons land, dat ca.
90 van zijn oogst uitvoert.
In Engeland werd de oppervlakte uien dit jaar sterk
uitgebreid, namelijk met 45 De produktie is in dat
land echter niet groot, zodat nog veel invoer nodig
is. Vorig jaar bedroeg de oogst ca. 64.000 ton. Dit
jaar is de ha-opbrengst matig, doch door de toename
*£n het areaal zal de totale produktie hoger zijn.
In West-Duitsland is de uienteelt van beperkte om
vang, terwijl de oppervlakte dit jaar werd ingekrom
pen. Vorig jaar bedroeg de oogst ca. 18.000 ton, dit
jaar wordt slechts 17.000 ton verwacht.
De vooruitzichten voor de afzet van de Nederland
se uien zijn moeilijk te beoordelen. De zeer grote
eigen produktie kan de prijs onder druk zetten. An
derzijds valt het prijspeil, gezien de topoogst, tot nu
toe niet tegen. Bovendien is het bekend dat het voor
al bij uien vaak anders verloopt dan men zou ver
wachten.
vruchthout van de bomen zwaar beschadigd en men
is er allerminst gerust op dat dit geen gevolgen zal
hebben voor de oogst van het komende jaar. Toen
in 1966 een dergelijke calamiteit het fruitgebied van
Oost-Zuid-Beveland trof was het gevolg dat de bomen
het daarop volgende jaar vrijwel geen produktie
gaven.
De veiling „Zeeuws-Vlaanderen" nam maandag
direkt maatregelen om het hagelfruit nog een bestem
ming te geven maar bij de voorverkoop van 100 ton
Golden Delicious met hagelschade toonden de fabrie
ken geen interesse op de minimumprijs van 13 cent
per kg die werd aangehouden. Een partij geplukte
appels met hagelschade werd verkocht voor 6,5 cent
per kg.
Niet alleen de telers zijn gedupeerd door dit gebeu
ren, ook de veiling „Zeeuws-Vlaanderen" ondervindt
er de gevolgen van. Het fruit dat werd vernietigd zou
onder normale omstandigheden opgeslagen geworden
zijn in de koelcellen van deze veiling, terwijl het ook
verwerkt zou zijn via het sorteer- en pakstation. De
schade voor de veiling kan in eerste instantie daarom
gesteld worden op minstens 100.000.
RUIM AANBOD VAN PEREN
IVE mogelijkheid van het einde van de interven-
tie op de perenmarkt ingevolge de E.E.G.-
crisisregeling, was eind vorige week van duide
lijke invloed op de aard en omvang van de aanvoe
ren op de Zeeuwse fruitveilingen. Hoofdzakelijk
werden er peren aangevoerd en daarvan weer veel
al de mindere kwaliteiten die doordraaiden. Het
aanbod van Conference in de grote en middelmaten
bleef achter bij de verwachtingen. Veel telers slaan
deze peer op in het koelhuis en dat gebeurt eerst.
Bovendien wordt elke geschikte dag gebruikt om
te plukken. Vrijwel alle pererassen kunnen nu ge
plukt worden en dat betekent veel werk op de
meeste bedrijven.
Het aanbod van Beurré Hardy ging minder wor
den. De prijzen bleven vrij constant voor de grote
en middelmaten. Bonne Louise grote en middelmaat
kon ook steeds vlot worden verkocht tegen prijzen
van 30 tot 40 cent per kg. De maat 5560 mm van
de klasse I kwaliteit die gedurende enkele dagen
nog is doorgedraaid, werd eind vorige week weer
verkocht voor prijzen van ongeveer 22 cent per kg.
Er was een goede vraag naar Conference voor
opslag. De meest gevraagde maat is de klasse I
6065 mm en hiervoor werd eind vorige week tus
sen 35 en 38 cent per kg betaald, dat is ongeveer
5 cent per kg meer dan in het begin van de week
werd betaald. De grotere maten deden tussen 30 en
35 cent per kg en voor de klasse I 5560 mm werd
constant rond 25 cent per kg betaald. De kleinere
maten draaiden door. Klasse II was steeds 35 cent
per kg goedkoper dan de klasse I kwaliteit. Stoof
peren waren redelijk gevraagd op prijzen rond 25
cent per kg voor de Pondspeer klasse I kwaliteit.
Legipont werd ook in toenemende hoeveelheden
aangevoerd. De prijs van de klasse I boven 60 mm
lag steeds tussen 25 en 30 cent per kg. Ook deze
peer werd veel voor opslag gekocht.
Het aanbod van appelen bleef beperkt. Wel kwa
men er wat meer partijen eetrijpe Cox's Orange
Pippin. Daarvoor bestond goede belangstelling voor
de binnenlandse markt. De klasse I goed gekleurd
en eetrijp deed in de meest gevraagde maten tussen
70 en 80 cent per kg. Gewone partijen klasse I deden
voor de maten 7075 mm en 75—80 mm tussen 65
en 70 cent per kg. Klasse I 6570 mm werd eind
vorige week verkocht voor 5560 cent per kg en
de I 6065 mm deed toen rond 45 cent. Klasse II
was 510 cent per kg goedkoper. Bramley Seed
ling noteerde onveranderd tussen 25 en 30 cent per
kilogram.
Deze week is op de Zeeuwse veilingen de aan
voer van Goudreinette begonnen. Hiervan zal geen
groot aanbod kunnen komen. Lobo, een ras met uit
stekende kwaliteiten, begint er beter in te komen.
De prijzen stegen tot rond 40 cent per 4cg voor de
klasse L
x 1000 ton
1967
1968
90
100
42
59
55
54
15
23
13
15
215
251
