TUINBOUWKLANKEN
Het wordtstillerop Walcheren
Recreatie voor- en nadelen
DINGEN VAN DE WEEK
4
Nu de maand september is aangebroken wordt
het op SCHOUWEN-DUIVELAND en vooral in de
Westhoek weer een stuk rustiger. We bedoelen
daarmede dat het vacantieseizoen weer ten einde
is, zodat iedereen die daar op de een of andere
manier bij betrokken is, er geen werk meer mee
heeft. Want het is langzamerhand toch wel zó ge
worden dat dit op alles zijn stempel gaat drukken.
We kunnen m~ ~ooradisch een groep of catego
rie mensen opnoemen die helemaal geen bemoeie
nis meer met de recreatie hebben. Evenzo wordt
het gebied dat bij de recreatie betrokken is als
maar groter. Was dit eerst in de Westhoek, thans
is, zij het dan in meer of mindere mate, het gehele
eiland er bij betrokken.
Wij willen, nu we aan het eind van dit seizoen
staan, toch eens nader ingaan od de betekenis
hiervan voor ons als fruittelers. Wanneer we dan
met de voordelen beginnen, dan kennen we diver
se fruittelers die reeds een aantal jaren terug
gestopt zijn met fruit te telen en hun bedrijf om
gebouwd hebben tot ee^ camoing. Zij zagen geen
kans om het fruitteeltbedrijf met succes voort
te zetten en hebben ten koste van hoge investerin
gen getracht toch ondernemer te blijven door het
exploiteren van een camping. Veel groter is de
groep die naast het fruitteeltbedrijf ook probeert
een graantje mee te pikken (zoals dat heet) van
de recreatie. De vorm waarin het gedaan wordt
willen we niet bespreken, maar wel de redenen
waarom. De fruitteelt kent van oudsher weinig
zekerheid, en men zag hier toch wel een zekere
beschutting, een zekerheid dat deze inkomsten
jaarlijks terugkeren. Zeker bij de nog steeds toe
nemende toeristenstroom.
Vanzelfsprekend brengt dit onderdeel van het
bedrijf (want dit is het geworden) ook zijn werk
mede, maar de laatste jaren is een groot deel van
de zomerrassen verdwenen, zodat het eigenlijke
plukwerk pas begint bij de James Grieve of Cox.
Juist dan zijn de toeristen weer verdwenen.
Zodoende kan ook een deel van de bedrijfsschuur
voor dit doel gebruikt worden, wat de bouwkos
ten weer helpt verlichten. Tenslotte zag men ook
de mogelijkheid om door investering van eigen
vermogen op een bepaalde manier, meer rente
van dit geld te verkrijgen dan door plaatsing op
een bank.
We mogen dit artikel niet te lang maken, van
daar deze korte opsomming van de voordelen.
En nu ook nog 't kort de nadelen. Door de hoge
grondprijzen, is uitbreiding of stichting van een
nieuw bedrijf in de recreatiegebieden niet meer
mogelijk. Dat betekent in feite dat een groot ge
bied voor ons taboe is, immers vele grondeige
naren zien bewust hun kans bij deze stormachtige
ontwikkeling op het eiland. Het betekent ook een
langzame veroudering van de bedrijven, met de
gevolgen daaraan verbonden.
De kosten van de seizoenarbeid stijgen, maar dat
niet alleen. Vooral de vrouwelijke krachten zijn
moeilijker te krijgen, b.v. in de zwarte bessenpluk.
Maar ook bij de pluk van het late fruit zijn er
zorgen, want de animo wordt steeds minder. Wel
licht ook een psychologische oorzaak; men heeft
geld genoeg verdiend, lang genoeg halve of drie
kwart dagen uit het huis geweest.
De polderlasten stijgen, de bedragen van de
straat- en rioolbelasting zo ook de reinigingsrech
ten gaan omhoog. Begrijpelijk, want ook deze ver
lenen hun „diensten" aan de recreatie.
We besluiten dit onvolledig overzicht met erop
te wijzen dat diverse voorzieningen zoals de aan
leg van wegen en algemene maatregelen hun tol
eisen, ook van de fruittelers!
Toch zijn wij er van overtuigd dat voor vele
fruittelers juist deze „beschutting" onmisbaar is
geworden, vooral in deze tijd waarin het voor
velen moeilijk wordt om de zelfstandigheid te
behouden!
In de afgelopen verslagperiode uit WALCHE
REN is onze stelling, dat de groenteteelt veel fle
xibeler is dan de fruitsector wel duidelijk onder
streept. Vele groenten konden zich n.l. de laatste
weken aardig herstellen of op oeil blijven.
Helaas valt er van de hard fruitsector weinig,
zo niet helemaal niets goeds te melden. Alleen het
allerbeste heeft nog een kansje op de veiling.
Maar wie kan nu maar immer 't neusje van de
zalm telen? En dit tegen de halve kostprijs? Een
verademing is o.i. dat de overvloedige Franse per-
zikenaanvoer voorbij is. We kochten er nog eens
enkele, maar ze zijn droog en niet meer apetijte-
lijk.Wel komen er zeer veel Griekse druiven tegen
lage prijs. Toch zullen de kenners onze blauwe
Hollandse prefereren.
Alom op Walcheren is het veel stiller geworden
met vakantiegangers. Ook hier moet de poen bin
nen zijn, want van wat nadruppelen kunnen de
zaken niet draaien en september zal o.i. een zeer
rustige maand worden.
Uit de verslagen van de Raiffeisenbanken zal
wel blijken of de recreatie-inkomsten in zijn ge
heel ^bevredigend zijn uitgevallen. De grote bloei
van onze eertijds zo bekende Boerenleenbanken,
welk naam ons nog steeds sympathiek aandoet, is
mede te danken aan de grote bloei van de recrea
tiesector. Toch geloven we dat een zekere voor
zichtigheid betracht moet worden. We herinneren
ons nog zeer goed dat omstreeks februari uit onze
hoogste V.V.V.-regionen het geluid kwam, dat
Zeeland niet voldoende ruimte zou kunnen bieden
om alle recreanten op te vangen. Welnu, voor
zover ons bekend, zijn er althans in Walcheren
practisch geen gasten geweest die onverrichter
zake naar huis terug moesten omdat ze geen on
derdak konden vinden. Altijd was er, ais de kust
vol was, nog ruimte in de binnencirkel van ons
eiland. Ook tijdens de 14 dagen van het topsei-
zoen
Wij hoorden van gasten, die, geschrokken door
de publikaties in de pers over het „volle" Zee
land en de niet voldoende logiescapaciteit, Zeeland
links lieten 'liggen en hun vakantie elders door
brachten!
(Zie verder pag. 11)
D ESCHAMEND verschijnsel". Onder deze kop
schreef de hoofdredakteur van het landelijke
ochtendblad „De Volkskrant" vorige week zaterdag
in zijn hoofdartikel het volgende:
„Het aanbod van snel bederfelijke peren in
Nederland is zo groot dat de Nederlandse markt en
zelfs niet de Euromarkt de aangevoerde hoeveel
heden tegen redelijke prijzen kan opnemen. Ver
nietigen dus maar. Dat is het voor het merendeel
van de Nederlanders onbegrijpelijke en eigenlijk
toch ook onaanvaardbare gevolg van onze markt
economie. Het verschijnsel van het vernietigen van
fruit en groenten in perioden van rijke oogsten doet
zich al sinds mensenheugenis voor. Het schijnt even
onuitroeibaar als het onaanvaardbaar is. Zelfs de
Euromarkt met haar verfijnde marktregelingen ziet
kennelijk geen kans ons van dit beschamende ver
schijnsel te kunnen verlossen. De economen zullen
ons wel haarfijn kunnen uitleggen waarom het niet
anders kan. De samenleving zou hun duidelijk moe
ten maken dat het anders moet".
Tot zover dit commentaar van dit grote landelijke
blad, dat in haar zelfde nummer uitvoerig inging op
de zeer sombere situatie op de Nederlandse peren-
markt, geïllustreerd door een foto met enkele wa
gens die losgestorte peren ter vernietiging wegvoe
ren.
LJ ET is helaas sinds vorige week woensdag ook
in Zeeland geen onbekend beeld. Op 28
augustus brak de perencrisis uit. Veel te laat vol
gens de Zeeuwse fruittelers en de instanties die er
mee te maken hebben. Duizenden kilo's Precoce
de Trevoux waren al vernietigd of aan de bomen
blijven hangen omdat ze op de veiling niet te ver
kopen waren. Dat hadden we te danken aan het feit
dat er in het zuiden geen z.g. peilveiling voor peren
ingevolge de E.E.G.-crisisregeling is.
Geldermalsen, Zwaag en Utrecht zijn de veilingen
wier prijzen bepalend zijn voor het intreden van een
crisis. Het belangrijke teeltgebied van de Zeeuwse
en Zuidhollandse eilanden doet hierin niet mee en
het gevolg was dat de Precoce in Zeeland en Lim
burg op was toen de crisis uitbrak omdat de prijs
van Clapps Favorite in Geldermalsen drie dagen
achtereen beneden de minimumprijs van f 28,07 per
tOO kg was gebleven, althans voor de klasse I 60
mm en opwaarts. Toen de crisis een feit was konden
de veilingen met een statutaire veilplicht peren uit
de markt nemen.
Het Centraal Bureau van de Tuinbouwveilingen
had, in overleg met de fruitveilingen, de regeling
klaar. Het vorig jaar had men er ervaring mee ge
kregen toen er van 4 april tot 30 mei een appelcrisis
was.
Bij het intreden van een crisis kan het fruit uit de
markt worden genomen tegen prijzen die ook weer
in E.E.G.-overleg te Brussel zijn vastgesteld. De uit
betaalde vergoedingen komen voor 90 voor reke
ning van het Landbouwfonds van de E.E.G.
Bij de appels had het Centraal Bureau een rege
ling uitgewerkt die het vorig seizoen goed had ge
werkt. Men had de ophoud- en vergoedingsprijs
vastgesteld op basis van de klasse II kwaliteit. Dat
betekende een bodem in de markt voor de mindere
kwaliteiten en omdat deze uit de markt werden ge
nomen stegen de prijzen van de betere kwaliteiten.
De crisis bleef bij deze regeling bestaan en de er
varing leerde dat de prijsvorming hiermede werd
gediend.
Op de vergadering van de besturen van fruitvei
lingen, bij het begin van het fruitseizoen gehouden,
werd besloten het komende seizoen een zelfde ge
dragslijn te volgen.
T OEN woensdag 28 augustus de perecrisis uit-
brak, werden de ophoud- en vergoedingsprij-
zen dus vastgesteld op basis van de klasse II kwali
teit. Direkt bleek echter dat zomerperen heel anders
reageren dan winterappels. De prijs van de betere
kwaliteiten werd niet gestimuleerd door het uit de
markt nemen van de mindere kwaliteiten.
Klasse I kwaliteit draaide zelfs door, iets wat
voorheen bij appels vrijwel niet was voorgekomen.
Direkt hebben de fruitmensen in het bestuur van
het Centraal Bureau van de Tuinbouwveilingen zich
toen ingezet om een andere regeling te krijgen en
die is er gekomen op maandag 2 september. Elders
in dit blad zijn de prijzen opgenomen die met in
gang van die datum worden gehanteerd. Deze zijn
gebaseerd op de maximum uitkeringsbedragen in
gevolge de E.E.G.-regeling, met uitzondering van
enkele rassen die als peilras gelden. Hiervan is de
prijs met 10% verlaagd. Hierdoor kan worden be
reikt dat de crisis gehandhaafd blijft, terwijl ander
zijds toch het volle profijt van deze regeling wordt
getrokken. Overigens is „profijt" in dezen een
woord met een heel nare klank. Er is weinig sprake
van profijt voor de peretelers in deze weken!
LJ ET is een vrij hopeloze situatie. De cwsïsprijzen
bewaren ons voor een algeheel instorten van
de markt, maar niemand kan er voor telen. De teler
vraagt zich dagelijks met zorg af; „Waarom moet
dat nu allemaal zo". De consument ziet en leest over
het vernietigen van fruit en vraagt hetzelfde. Het
commentaar van de Volkskrant waarmee we dit
overzicht begonnen, geeft duidelijk weer de mening
die bij velen leeft. Vooral die laatste zin over het
anders moeten gaan, heeft ons aan het nadenken
gezet. Het is jammer dat er niet bij staat hoe dat
dan zou moeten.
De pijn voor de fruitteelt zit in het grote aanbod
uit het buitenland. Met name Frankrijk heeft ons op
vele gebieden de das omgedaan. Onder normale
omstandigheden zou de Nederlandse fruitteler die
Franse concurrentie aan moeten kunnen. Helaas zijn
de omstandigheden niet normaal.
Op alle mogelijke manieren wordt er in Frankrijk
direkt of indirekt gesubsidieerd, ook en vooral ten
behoeve van de fruitteelt. Er zijn vrachtsubsidies.
Er wordt goedkoop geld verstrekt. Het interventie
systeem wordt gemakkelijk toegepast.
We hebben een E.E.G. en daarbinnen zal de pro-
duktie van vrije produkten plaats vinden waar het
het beste mogelijk is. Maar dan moeten er geen
concurrentievervalsende maatregelen door de na
tionale regeringen worden genomen. Het is een
zeer moeilijke zaak.
"TOCH zal er wat moeten gebeuren want zo gaat
het niet langer. Het vorig jaar waren we trots
op onze peren. Die konden het appeldrama nog wat
goed maken. Nu hebben we een behoorlijke oogst
en er is geen markt voor
Is het een wonder dat velen niet meer weten hoe
het moet? Oude boomgaarden kunnen worden op
geruimd en dan krijgen we een uitkering die de rooi-
kosten goed maakt. Daar kan niet genoeg gebruik
van worden gemaakt. Er zal ook binnen de Neder
landse fruitteelt een sterke sanering plaats moeten
vinden. De Overheid zou daarbij de helpende hand
in nog sterke mate kunnen bieden. Het zou in het
belang zijn van het goede en economische deel van
onze fruitteelt dat over kan blijven.
We zullen ook bevrijd moeten worden van de
concurrentievervalsing in met name een land als
Frankrijk. We zouden dezelfde kansen moeten heb
ben als onze Franse collega's waarbij we denken
aan rentesubsidies.
En tenslotte zullen we als fruittelers meer aan
dacht moeten besteden aan ons afzetsysteem en
daarbij een grotere plaats moeten geven aan d©
veiling om met ons fruit te handelen naar bevind
van zaken. Dat veilingfusie om te komen tot een
slagvaardiger afzetbeleid en betere prijsvorming
daarbij een eerste stap moet zijn, staat voor on®
vast 1
