Ruimtelijke ordening
en
streekplannen
X/ROEGER hadden de provincies de bevoegd
heid wettelijk bindende plannen op te stellen
voor een gehele streek. Op deze provinciale streek
plannen moest dan een gemeentebestuur in die
streek zijn eigen uitbreidingsplannen baseren. Dit
principe is in de nieuwe wetgeving verlaten. De
procedure die voorafging aan de totstandkoming
van een bindend streekplan was te omslachtig. Bo
vendien was het hele systeem te star voor de dyna
miek van deze tijd.
Het ordenen van de ruimte is een nooit eindigend
proces. Telkens doen zich verrassende ontwikke
lingen voor, waarmee in eenmaal vastgestelde en
goedgekeurde streekplannen tevoren geen rekening
kon worden gehouden. Daarom zijn in de nieuwe
opzet de provinciale streekplannen nu richting
gevende ontwikkelingsprogramma's, waarin bepaal
de inzichten van dat ogenblik hun weerslag hebben
gevonden. Die inzichten kunnen zich wijzigen, hetzij
door gebleken behoeften van onderop van de
gemeente of waterschappen hetzij door verlan
gens die zich in provinciaal of,nationaal verband
hebben geopenbaard. De betekenis van het provin
ciale streekplan-nieuwe-stijl, alhoewel niet bindend,
moet dan ook als richtsnoer voor een zo hoog mo
gelijk ruimterendement niet worden onderschat. Het
is een elastische visie tussen lokale ideeën en na
tionale wenselijkheden en mogelijkheden.
\/AN zo-'n provinciaal streekplan kunnen de ge
meentebesturen aflezen in welke richting
„hogerhand" ruimtelijk denkt.
Bij de opstelling van eigen gemeentelijke be
stemmingsplannen mag men daarvan best afwijken.
Maar wie dat doet, loopt de kans niet de wettelijk
t4
vereiste goedkeuring van de provincie op zo'n be
stemmingsplan te krijgen.
Het omgekeerde is ook mogelijk: de motieven van
een gemeentebestuur om in het bestemmingsplan
af te wijken van het streekplan kunnen zo overtui
gend zijn dat het provinciaal bestuur het streekplan
daarbij aanpast. Deze bestuurlijke speelruimte is
een van de grote winstpunten in de nieuwe wet op
de ruimtelijke ordening. Bovendien kunnen de ge
meenten, mede op basis van het provinciale streek
plan, voor zichzelf een zogenaamd structuurplan
opstellen. Dit gemeentelijke struktuurplan heeft min
of meer dezelfde funktie als een streekplan, namelijk
richtinggevend. Het heeft geen bindende kracht,
maar moet worden gezien ais een uitgangspunt voor
de uiteindelijk op te stellen bestemmingsplannen-
nieuwe-stijl. En daarnaast kunnen een aantal ge
meenten tezamen struktuurplannen opstellen, waar
bij zo nodig het streekplan als basis kan dienen.
f)E wet gebiedt het provinciaal bestuur eens in
de tien jaar een eenmaal vastgesteld streek
plan te herzien dezelfde procedure dus als voor
een gemeentelijk bestemmingsplan.
Maar de wet gebiedt meer, waardoor de funktie
van het provinciale streekplan een nog groter ge
wicht krijgt. De minister kan namelijk aan de pro
vincies aanwijzingen geven om streekplannen op
bepaalde onderdelen eerder te herzien. Met zo'n
veranderd streekplan kan dan het provinciaal be
stuur op zijn beurt weer aanwijzingen aan de ge
meenten geven ter verwerking in het bestemmings
plan.
Hier komt de direkte invloed van de nationale
overheid bij het vaststellen van gemeentelijke be
stemmingsplannen om de hoek kijken.
