Aan de wieg van
kuikens
11.000
Als de auto de oprijlaan indraait, zien we
het aan het gebouwtje naast de boerderij.
We gaan een paar deuren door en dan staan
we meteen in de warmte en in de drukte. Een
vijftal meisjes is druk in de weer tussen
ontelbare dozen met krioelende kuikens.
Laaghangende lampen geven een helder
schijnsel op de handen, waarin we zachtdon-
zen verenpakjes ontwaren. Achter glazen
wanden van massieve kasten met veel knop
pen en handels rijen zich de eieren. Het zijn
er geen tientallen, maar honderden, zo op
het eerste gezicht. Als de kasten opengaan,
zullen het er duizenden blijken te zijn.
Mannen schuiven dozen met gecontroleer
de kuikens naar links en dozen met andere
kuikens naar rechts en dan brengen ze nieu
we dozen aan, vol lichtgeel en donkergeel
en geel met bruin dons. We staan midden
in de bedrijvigheid van een kuikenbroederij,
die al 42 jaar de binnen- en buitenlandse
markt bedient.
ELKE DAG DAGWERK BIJ DE
EENDAGSKUIKENS
Het is een eigenaardig bedrijf. Alhoewel
de zon buiten een heerlijke lentetempera-
tuur bracht, wordt hier de kachel nog eens
flink opgepord. Terwijl elders het parool
„licht en luchtig" opgeld doet, werkt men
hier midden op de dag met kunstlicht en de
ramen potdicht.
Kapitale broedmachines van een paar tien
tallen kubieke meters inhoud bergen de kost
bare produktie. Als grondstof gaan er de
eieren in, als het tijd van oogsten is komen
bijna even zoveel kuikentjes er uit. Bijna
evenveel, want op die duizenden eieren mis
lukken er natuurlijk wel eens wat. In een
schuifla onderin zien we de misgeboorten.
We zien eieren die niet, of slechts gedeel
telijk uitkwamen. Zielige diertjes zonder
levenskansen. Bloederige lijfjes. Het zijn de
miskramen van de machine.
Maar daar boven, ontelbare rijen lang met
eieren, eieren en nog eens eieren, komen de
gezonde kippekindertjes te voorschijn. Naast
elkaar zien we schalen met ragfijne barstjes.
Van deze voorraad is de broedtijd om.
EEN EI KOMT UIT
De boer grijpt een ei uit de kast en dan
zien we het wonder voor ons. Langzaam
scheurt de schaal open. Op een gegeven
ogenblik komt het snaveltje er door. De boer
helpt hier even, om ons te laten zien hoe
het verder gaat, want in werkelijkheid moet
het kuiken na een aantal keren pikken flink
rusten. Nu gaat het gelijk door en dan duurt
het niet lang meer. De schaal splijt en een
beetje verwezen van uitputting hangt het
kopje van het vochtige jong naar buiten.
„Hoeveel eieren gaan er precies in zo'n
machine?"
„Ik heb er één voor 9000 en twee voor
10.000 eieren. Elke kast heeft drie afdelin-
Sen en elke week gaan er 6000 eieren in
én afdeling van elke kast."
Er staan er drie. Dat is dan zo'n 29.000
eieren met een broedtijd van 21 dagen, dus
zeg maar een miljoen kuikens per jaar.
En dit is nog maar een klein bedrijfje.
„En waar gaan ze heen?"
„Eerst worden ze gesext, dus de haantjes
van de hennetjes gescheiden. De hanen ver
koop ik naar Italië en Joego-Slavië, de hen
nen blijven in 't land."
ALLES OP ÉÉN DAG
Het sexen is een moeilijk vak. Voor een
leek is het onbegrijplijk hoe iemand bij zo'n
pakje dons een verschil kan ontwaren, voor
al gezien de vrijwel onopvallende biologi-
WEEK-IN, WEEK-UIT
Achter de dubbele deur staat een bestel
wagen klaar. Enkele mannen komen een
partij dozen ophalen, die ondertussen van
labels en vrachtbrieven zijn voorzien. Ze
gaan naar het station.
„Wat gebeurt er nu, als zo'n grote machi
ne defect zou raken?"
„Dan gaat er een alarmbel. De tempera
tuur moet goed zijn, die stel ik hier in. Als
de machine nou onder die temperatuur komt.
gaat er binnen in het huis een schel en kun
nen we maatregelen nemen."
„En houdt u zelf ook kippen?"
„Nee, dat is me teveel werk
„Dit is zeker wel de beste tijd voor de
afzet? Of is er geen seizoendrukte?"
„We mogen niet mopperen, we draaien
altijd maar door. Zomer en winter, 't Is nou
met Pasen wel wat makkelijker om ze kwijt
te raken, maar ik ben ze nog altijd allemaal
kwijt geraakt." Hij glundert, deze boer. De
eieren zijn goedkoper met Pasen en zijn per
soneel rept zich door de enorme voorraad.
Terwijl in de broedmachines rijen en rijen
eieren de dag van uitkomen naderen, sjou
wen sterke handen de dozen met haantjes
en kippetjes naar de bestelwagen. Week-in,
week-uit En wat wil hij nog meer?
sche kenmerken op die leeftijd. En er Is geen
tijd te verliezen. De kuikens moeten nu wor
den gesplitst, want alleen de eerste dag is
verschil te zien. Alleen eendagskuikens over
leven het als ze zonder verzorging worden
verstuurd. Het sexen, inpakken en bezorgen
moet dus allemaal op de zelfde dag van de
geboorte gebeuren. En het zijn er vandaar
11.000
Wij begrijpen nu, waarom het werk niet
even stil kan staan tijdens onze aanwezig
heid. De dozen schuiven over de tafels. Met
rappe bewegingen grijpen de meisjes elke
seconde een diertje uit de doos voor hen
en voegen het dan links of rechts bij de
haantjes of de kippetjes. Met een enkele
blik hebben ze het al gezien. Even houden
ze het lichaampje met de kop van zich af
onder de sterke lamp. De hele dag door is
aanpakken geblazen. Duizenden dieren wach
ten nog op hun beurt. Brutale kopjes kijken
over de rand. Het is alsof zo'n beest vraagt
„wanneer ben ik aan de beurt?" Dan drukt
een mannehand die uitstekende snaveltics
weg en schuift de doos voort over de tafel.
Ze zijn al aan de beurt, zo snel gaat het.
In een aangrenzende ruimte torenen nog
hoge dozen. Kleur bij kleur. Aan de andere
kant verrijzen de torens met dozen kippetjes
en de torens met dozen haantjes. Ook weer
gesorteerd naar het ras.
