Denemarken ziet toekomst in de E.E.G.
Landbouw heeft het moeilijk
MODERN KWEEKBEDRIJF IN MARIBO
In Denemarken is de bietenveredeling ge
heel in handen van de particuliere striker-
industrieDe Danske Sukkerfabrikken (D.D.
S.). Sedert 1920 beweegt de D.D.S. zich op dit
,terrein en beschikt voor dit deel over een
groot en bijzonder modem uitgerust kweek-
bedrijf van 82 ha bij het stadje Maribo 8.000
inwoners), gelegen op het eiland Lolland. Dit
eiland is een van de beste bietenteeltgebieden
in Denemarken.
Tijdens ons bezoek aan dit kweekbedrijj
kregen we een goede indruk van het om
vangrijke kweekwerk, dat op dit bedrijf met
ruim 6.000 m2 kassen, uitgebreide laboratoria
en modem uitgeruste verwerkingsbedrijven,
wordt verricht. Het was op dit kweekbedrijj
in Maribo, dat voor het eerst een polyploid
bietenzaadras werd gekweekt met een groter
aantal chromosomen. De polyploide rassen
hebben zoals bekend aanmerkelijk tot de op
voering van de suikerproduktie bijgedragen.
Het Deense polyploide ras Maribo P wordt
nog steeds op grote schaal in Denemarken ge
teeld en eveneens naar een aantal andere lan
den geëxporteerd. Dit ras heeft een hoog sui
kergehalte. In ons land heeft Maribo P het
niet kunnen bolwerken hetgeen mede een
gevolg is van klimatologische omstandig
heden.
De vermeerdering van het bietenzaad laat
de D.D.S. over aan een aantal zaadfirma's,
die met de boeren vermeerderingscontracten
afsluiten. Deze zaadfirma's leveren het bie
tenzaad geschoond en droog af. De bewer
kingen van het zaad tot monogerm- of pre-
cisiezaad geschiedt op het kweekbedrijj met
moderne apparaten en machines. Dit zaad
wordt naar alle delen van de wereld geëx
porteerd.
In Oostenrijk heeft de D.D.S. een filiaal
.gevestigd met het oog op de markt in de
Zuideuropese landen. Met een Engelse maat
schappij (Battle Webb, Ltd) heeft de D.D.
S. de Anglo-Maribo Seed Company Ltd te
Lincolm opgericht.
Het nieuwe bietenras Anglo-Poly van dit
bedrijf doet het bijzonder goed in Engeland
vanwege zijn hoge suikeropbrengst.
Zoals bekend heeft het N.V. Landbouw
bureau Wiersum te Groningen de vertegen
woordiging van de D.D.S. in Nederland en
België.
Thans staan wij weer voor nieuwe ontwik
kelingen. Op het kweekbedrijj van de D.D.S.
in Maribo wordt hard gewerkt aan 't kweken
van genetische éénkiemige rassen, waaraan
in de praktijk met het oog op de hoge ar
beidslonen grote behoefte bestaat. Stellig
zullen de veredelaars erin slagen éénkiemig
zaak te kweken dat direkt op afstand kan
worden gezaaid.
E. D.
Denemarken onderhoudt zeer nauwe economi
sche betrekkingen met Engeland. In beide landen
is de economische toestand niet erg gunstig. Bij
de recente devaluatie is dat nog weer eens duide
lijk tot uiting gekomen. De samenwerking in de
E.F.T.A., de tegenhanger van de E.E.G., heeft de
Denen niet veel voordelen opgeleverd. Vooral de
Deense landbouw heeft te kampen met afzetpro-
blemen en zeer lage prijzen. Niet alleen de land
bouw, maar ook de Deense industrie verwachten
door toetreding van Denemarken tot de E.E.G. een
verbetering van de economische situatie. Gezien
de relatie met Engeland lijkt een spoedig lidmaat
schap van de E.E.G. echter niet erg waarschijnlijk.
Er bestaat tussen Denemarken en Nederland
zeer veel overeenkomst. Het zijn beide kleine lan
den. die voor een belangrijk deel op export zijn
aangewezen. Hoewel Denemarken ongeveer IV2
maal zo groot is als Nederland heeft het maar
4Y2 miljoen inwoners. Bijna 25 hiervan woont
bovendien in Kopenhagen, zodat het platteland
dun bevolkt is en naar onze begrippen een rus
tige indruk maakt met betrekkelijk weinig ver
keer op de wegen.
De boeren en landarbeiders maken nog onge
veer 16 van de beroepsbevolking uit tegen
8 in Nederland. Evenals ons land is Denemar
ken bezig zich te industrialiseren. Van de 175.000
landbouwbedrijven verdwijnen er jaarlijks 5000.
De gemiddelde bedrijfsgrootte bedraagt rond 17
ha. De verkaveling is gunstig, maar de grond is
van matige kwaliteit behoudens goede zavel/klei
gronden op enkele eilanden. De meeste bedrijven
hebben dan ook een gemengd karakter.
LAGE PRIJZEN
Denemarken heeft in vergelijking met ons land
het nadeel dat het in veel mindere mate wordt
beschermd tegen de afbraakprijzen op de wereld
markt. De prijzen voor de landbouwprodukten zijn
er dan ook aanzienlijk lager dan in ons land.
Hoewel men voor een juist oordeel alle bijko
mende factoren mede in ogenschouw moet nemen,
spreken de prijzen, die'de boeren voor hun voor
naamste produkten ontvangen, toch wel een dui
delijke taal.
Zo ligt de melkprijs voor de veehouders op on
geveer 25,per 100 kg (Nederl. 35,de
tarweprijs, die de teler ontvangt, bedraagt rond
ƒ26,per 100 kg (Nederl. ƒ36,de gerstprijs
bedraagt 23,per 100 kg (Nederl. 32,en
de bietenprijs bedraagt ongeveer 57,per ton
inclusief de pulp (Neder, 65,per ton).
Uit gesprekken tijdens een kort bezoek aan
Denemarken kregen we niet de indruk dat het
kostenpeil lager is dan in ons land. De Deense
regering is evenmin erg scheutig met subsidies en
toeslagen, terwijl de belastingdruk er zeker niet
geringer is dan in ons land. Ieder kan dan wel
uitrekenen dat de situatie in de Deense landbouw
niet erg rooskleurig is. Vooral de doorwerking van
het lage wereldmarktprijspeil voor zuivelproduk-
ten, vlees en suiker voelen de boeren als zeer
pijnlijk aan.
De laatste jaren zijn de prijzen van de land
bouwprodukten maar met slechts 3 gestegen.
De produktiekosten daarentegen stegen met rond
20 Het gevolg van een en ander is geweest
dat het gemiddelde arbeidsinkomen in de land
bouw gelijk is gebleven of zelfs is gedaald. Vooral
de arbeidslonen zijn de laatste jaren aanmerke
lijk gestegen, terwijl de salarissen van overheids
ambtenaren nog meer zijn verhoogd. Het is dan
ook begrijpelijk dat de stemming onder de Deense
boeren niet zo best is en dat men prespectieven
ziet in de toetreding tot de E.E.G.
SUIKERINDUSTRIE
Op uitnodiging van N.V. Landbouwbureau
Wiersum en de Deense suikerindustrie waren wij
in de gelegenheid eens wat nader kennis te
maken met de bietenveredeling in Denemarken en
de suikerindustrie. In totaal zijn er in dit land
7 suikerfabrieken, die in het algemeen iets klei
ner zijn dan de fabrieken in Groningen (F.G. en
Vierverlaten). Het merkwaardige in een zo coöpe
ratief ingesteld land als Denemarken is het feit
dat van genoemde 7 suikerfabrieken er 6 in het
bezit zijn van de particuliere suikerindustrie, De
Danska Sukkerfabrikken, N.V. (D.D.S.). Deze
maatschappij neemt rond 87 van de totale
suikerproduktie in Denemarken voor haar reke
ning. Er is maar één coöperatieve suikerfabriek,
n.l. de C.S. „Nyköbing" op het eiland Falster,
die maar 13 van de suikerproduktie op haar
naam heeft staan.
Opvallend is verder in tegenstelling met de
situatie in ons land, dat de D.D.S. zich in haar
activiteiten niet beperkt tot de suikerindustrie
maar ook op andere terreinen actief is. Zo ex
ploiteert de D.D.S. eveneens een groot en modern
kweekbedrijf dicht bij het stadje Maribo. Op dit
bedrijf van 82 ha met laboratoria en verwerkings
bedrijven wordt intensief gewerkt aan de bieten
veredeling. Voorts houdt de Danske Sukkerfabrik
ken zich ook bezig met de ontwikkeling en
fabricage van fabrieksuitrustingen voor de sui-
(Zie verder volgende pagina.)
Tijdens ons bezoek aan deze fabriek vertelde de directeur dat veel last werd ondervonden
van de stenen, die in de bodem voorkomen. Deze worden met de bieten aangevoerd, moeten
bij de fabriek er uit worden gehaald, met een transportband afgevoerd en in kipwagens ver
zameld. Ondanks alle voorzorgsmaatregelen ontsnapt er eens per week wel een steen, die dan
in de snijmolens terecht komt en daar de nodige schade aanricht. Dagelijks worden er op deze
fabriek niet minder dan 100 ton stenen uit de bieten gehaald
