Schoolmelk beïnvloedt intellectuele prestaties in gunstige zin
Bezit U een speculaasplank?
Jcor de ^l^rouu? van Uet <^iatteland
Revolutie
in de slaapkamer
Speelgoed
13
Onder redactie van
Mevrouw L. N. Huijsman-Griep
Door medici en leerkrachten in binnen- en bui
tenland wordt reeds jaren het vermoeden geuit,
dat het gebruik van schoolmelk een positieve in
vloed uitoefent op de intellectuële prestaties van
de leerlingen. Het vermoeden werd echter tot nu
toe nimmer wetenschappelijk bevestigd.
Eén en ander vormde voor het Centraal School-
melkcomité aanleiding het Kinderpsychologisch In
stituut der Rijksuniversiteit te Groningen te ver
zoeken op dit terrein een onderzoek in te stellen.
De bevindingen van dit onderzoek, dat werd
verricht door de psychologen dr. P. B. Defares,
drs. G. N. Kema en dr. J. J. v. d. Wërff, werden
neergelegd in het pas verschenen rapport „School
melk en intellectuele prestaties."
OPZET ONDERZOEK
Het onderzoek bestond uit twee gedeelten, waar
bij in totaal 1200 leerlingen van derde en zesde
klassen van lagere scholen in Apeldoorn, Emmen
en in Drentse en Groningse plattelandsgebieden
waren betrokken.
Het eerste deel, dat zich uitstrekte over 800 kin
deren, had ten doel een oriëntatie te bieden. Het
tweede diende ter controle van de inmiddels ge
vonden resultaten, waarbij werd nagegaan of deze
resultaten via een andere methode konden worden
bevestigd.
Omtrent het effect van schoolmelk op de intel
lectuele prestaties zijn nooit eerder op deze wijze
wetenschappelijke oilderzoekingen ingesteld. Er
was vooraf niet bekend op welke „prestatiegebie-
den" positieve effecten zouden kunnen worden
gemeten. Daarom werd besloten bij het eerste deel
van het onderzoek zoveel mogelijk aspecten van
de intelligentie aan bod te laten komen. Het tweede
deel was daarentegen gericht op de prestatiegebie-
den die in het eerste gedeelte een positief resultaat
te zien hadden gegeven. Bij beide proefnemingen
werden onderzocht: de rekenvaardigheid, de ver
bale en ruimtelijke intelligentie, de geestelijke
flexibiliteit, het tempo, de accuratesse en het on
middellijk geheugen.
Voor het meten van het effect van schoolmelk
op dezeprestatiegebieden werd gebruik gemaakt
van diverse psychologische tests zoals: getalreeksen,
essentiële kenmerken, verbale en figuren analo
gieën, fluencytest, tempo cijfers, codeer- en inpren
tingstest.
Voor de eerste proefneming stonden alleen scho
len ter beschikking, waarvan de leerlingen gewend
waren alle dagen schoolmelk te drinken. Voor dit
oriënterend onderzoek was het echter noodzakelijk
dat de prestaties werden gemeten van kinderen,
die wèl en kinderen, die niet schoolmelk hadden
gedronken. Door het plotseling achterwege laten
van melk kon frustatie optreden, die oncontroleer
baar zou zijn. Ter vermijding hiervan werd daarom
aan de „schaduwgroep" een suikerarme limonade
verstrekt.
4
UITKOMSTEN
Zowel in het eerste als in het tweede deel van het
onderzoek werden de vermoedens bevestigd dat
het gebruik van schoolmelk in de ochtendpauze
een positieve invloed uitoefent op de prestaties van
de leerlingen in de tweede helft van de ochtend.
In de derde klassen bleken vooral de rekenvaar
digheid, de verbale intelligentie, de geestelijke
flexibiliteit en het tempo door het gebruik van
schoolmelk te zijn toegenomen. Voor de zesde klas
sen gold dit eveneens voor de rekenvaardigheid
en de verbale intelligentie en daarnaast voor de
ruimtelijke intelligentie en de accuratesse.
De onderzoekeiy achten het opvallend, dat in
beide onderzoekingen een gunstig effect werd aan
getoond bij tests, die op het logisch-abstraherend
denken zijn gericht (de specifieke intelligentie
factoren; rekenvaardigheid, verbale en ruimtelijke
intelligentie), een vorm van intelligentie die men
als de meest representatieve voor dé algemene be
gaafdheid kan beschouwen.
Met name kon dit worden aangetoond voor de
leerlingen van de zesde klassen, zodat de stellers
van het rapport zich afvragen of bij nog oudere
kinderen bijvoorbeeld leerlingen van scholen
voor voortgezet onderwijs op het terrein van het
logisch-abstraherend denken niet nog grotere effec
ten door het gebruik van schoolmelk zouden wor
den gemeten.
Tot zover een zeer kort uittreksel uit het rapport,
dat een boekdeeltje van 96 bladzijden beslaat.
Voor hen, die dit toch wel belangrijke rapport in
zijn geheel zouden willen bestuderen is het waar
schijnlijk prettig te weten, dat dit rapport „School
melk en intellectuele prestaties, onderzoek naar het
effect van schoolmelkgebruik op intellectuele pres
taties", is samengesteld door de in het begin van
dit artikel genoemde psychologen en wordt uitge
geven door „Koninklijke Van Gorcum Comp." te
Assen.
Onze gewoonten veranderen. Waar vinden
we in onze tijd nog mensen, die een half uur
lang met de hand deeg staan te roeren, of
die hun twaalf-uurtje zorgvuldig in een bo
terhampapiertje pakken? Nee, onze tijd is
vol met slagroomkloppers en plastic zakjes,
vervuld -van comfort en zindelijkheid. Met
onze slaapgewoonten is het al niet anders
gesteld. Voor de donkere bedstee is al vele
jaren geleden de frisse, luchtige slaapkamer
in de plaats gekomen. Maar wie had ooit
kunnen denken, dat de aloude „deken-laken-
sloop"-combinatie ooit eens verdrongen zou
worden? Werkelijk, er is op het ogenblik een
revolutie gaande die ons gehele slaapproto-
co\ omver werpt. Steeds meer mensen zeg
gen hun dekentjes en lakentjes vaarwel en
kruipen onder de lichte, gezond en warme
donzen dekbedden, die 's ochtends alleen
maar rechtgetrokken behoeven te worden.
Een belangrijk aspekt van deze dekbedden is
bovendien de hygiëne. Immers bij het tra
ditionele bed worden de lakens verschoond,
maar de dekens blijven maandenlang liggen.
Donzen dekbedden worden daarentegen van
een schone overtrek voorzien, waardoor
werkelijk het gehele bed fris-gewassenis.
Vooral in de hotellerie is dit hygiënisch voor
deel van belang. Bovendien is het gebruik
van spreien op deze „nieuwe" bedden over
bodig, want de overtrekken en kussenslopen,
zoals de bijzonder sfeervolle van Irisette, zijn
zeer dekoratief, terwijl door de grote variatie
in de dessinering voor iedere slaapkamer een
passende „set" gevonden kan worden.
Het is frappant, hoe gretig reeds vele mo
derne mensen deze revolutionaire slaapge
woonten prefereren boven het gebruik van
de wollen dekens.
voor een kindje van 12 tot 18 maanden zijn
bijvoorbeeld de in elkaar passende kubussen.
Het beste zijn open kubussen van stevig hout
en in verschillende kleuren. Niet met plaat
jes beplakken. Op deze leeftijd wil het kind
voorwerpen in elkaar stoppen en krijgt het
begrip van afmetingen.
Onverscheurbaar prentenboek met één fi
guur op elk blad. (Leert het voorgestelde her
kennen en benoemen.)
Gelakte gummibal. Het kind leert hierdoor
iets van gemeenschappelijk spel en oefent
zich in grijpen en vangen.
Geef een kind van die leeftijd nooit enig
speelgoed dat schrik of angst kan aanjagen.
Geen speelgoed met scherpe kanten; geen
blikken mechaniekjes of ander blikken speel
goed. Let op, dat de verf niet afgeeft, omdat
kinderen op deze leeftijd nog vaak het speel
goed met de mond aanraken. Geef weinig,
maar doelmatig speelgoed.
NOGMAALS OVER BROMELIA'S EN DE BLOEI
De heer J. Hetgers te Kloetinge schrijft ons naar
aanleiding van het artikeltje over „Hoe krijg ik
mijn bromelia in bloei?" het volgende:
Het is mogelijk de bloei bij bromeliaceae te ver
vroegen met behulp van ethyleengas indien de
planten 2 jaar of ouder zijn.
Naast de door u genoemde mogelijkheid, bestaat
er nóg een eenvoudige methode, n.l. gebruik maken
van een stukje carbid. Het recept hiervoor is: 1 gr.
carbid oplossen in 1 liter water en hiermee de kelk
holte van de planten vullen. Deze oplossing laat u
14 dagen in de kelkholte om daarna weer met
normaal water te verversen.
Onze dank voor deze „tip".
Misschien bezit u een speculaasplank, die u al
leen maar als wandversiering gebruikt. Nu het
feest van de goedheiligman nadert, probeert u deze
plank ook eens om zelf speculaas mee te maken.
Het is ook voor de kinderen zo gezellig te zien hoe
die figuurtjes ontstaan. De bereiding van het deeg
levert geen moeilijkheden op. De werkelijke
moeilijkheid zit hem in het losslaan van de figuur
tjes uit de houten vorm. Plank omdraaien, 'n forse
tik ermee geven op de tafelrand, zodat het deeg er
inééns uitvalt.
Recept Speculaas:
200 gram zelfrijzend bakmeel; 75 gram boter;
100 gram witte basterdsuiker; 1 eetlepel speculaas
kruiden (bij de drogist te verkrijgen); 100 gram
amandelen.
Het zelfrijzend bakmeel, de basterdsuiker, iets
zout en de kruiden door een zeef in een kom schud
den en door elkaar roeren. De vooraf wat zachtge-
maakte boter er met twee messen doorheen snij
den. Iets melk toevoegen en de bestanddelen met de
hand dooreenkneden tot een gelijkmatig deeg is
ontstaan. Het deeg even laten rusten en daarna uit
rollen op een met bloem bestoven aanrecht of tafeL
De amandelen wassen; opzetten met warm water;
even aan de kook laten komen; afgieten en over
gieten met koud water. Vervolgens van de velletjes
ontdoen en snipperen. Deze snippers over het deeg
strooien en ze met de deegrol luchtig indrukken.
De deeglap in elkaar vouwen ter lengte en breedte
van de speculaasplank. Deze plank dun met aard
appelmeel of maizena bestrooien en het deeg in de
vorm drukken. Wat uitsteekt met een scherp mes
afsnijden. Zo doorgaan tot alle deeg op is.
Zoals hierboven reeds gezegd, de koekjes uit de
plank kloppen en deze telkens weer met wat aard
appelmeel of maizena bestrooien.
De koekjes op een vetgemaakt bakblik leggen en
de speculaasjes bakken in een matig warme oven.
Baktijd circa 20 tot 25 minuten.
Bezit u een plank met slechts één of twee figu
ren erop, dan vallen deze veel dikker uit dan de
speculaasjes uit de smalle plank met meerdere
figuurtjes. De baktijd van deze dikke speculaas is
wat langer. Controleer van tijd tot tijd of het gebak
niet te bruin wordt.
