Ervaringen met her- en ruilverkavelingen in Zeeland
Unieke samenwerking
door ruilverkaveling
5
TEN GELEIDE
Herverkaveling en ruilverkaveling bete
kenen een diep ingrijpen in iets wat reeds lang
bestond. Voor de jongeren, maar oek zelfs
voor vele ouderen is het moeilijk te reali
seren, hoe het was in de voormalige her- en
ruilverkavelingsgebieden.
20 jaar geleden werd begonnen in Walche
ren, 14 jaar geleden in de andere herverka-
velingsgebieden, hiertussen door werden ver
schillende ruilverkavelingen uitgevoerd en
is aan anderen begonnen. Een mijlpaal wordt
dit jaar bereikt. Er kan dan gezegd worden
dat de herverkaveling Zeeland ook admini
stratief is afgesloten en binnéh enige tijd zal
de herverkavelingscommissie Zeeland haar
werkzaamheden beëindigen. In goede samen
werking is tussen bevolking en diensten iets
gepresteerd, waar Zeeland trots op mag zijn.
De ontwikkelingen gaan verder. Op neven
staand overzichtskaartje is te zien dat het
accent van de ruilverkavelingen nu meer ligt
in Zeeuws-Vlaanderen en Midden-Zeeland.
Ook in deze gebieden heeft men gezien dat
door middel van verkaveling verbeteringen
kunnen worden aangebracht, waar de land
bouw en tuinbouw wil ze met haar tijd mee
kunnenbehoefte aan heeft.
De redaktie meende er goed aan te doen
enige gebruikers die de her- en ruilverkave
ling aan den lijve hebben ondervonden zelf
aan het woord te laten, om op deze manier
hun indrukken weer te geven, hoe zij de ver
kavelingen hebben ervaren en wat zij er voor
hun bedrijfsvoering aan hebben gehad.
gereedgekomen
in uitvoering
aangevraagd
in voorbereiding
aangevraagd
(nog njet in voorbereiding)
Voor de neven A. en M. Bal te Oosterland is de
herverkaveling Schouwen van bijzonder groot be
lang geweest. Maar daarnaast heeft deze verkave
ling ook een unieke vorm van samenwerking tot
gevolg gehad, die naar alle waarschijnlijkheid
anders nooit in die vorm tot stand gekomen zou
zijn.
De heer A. Bal vertelt hierover dat hij vóór de
verkaveling een bedrijfje van zo'n 6 ha had ver
deeld over 7 perceeltjes en alle met veel geren en
sloten. Land door de oudere generatie Bal bij stuk
jes en beetjes verkregen. Met grote spanning werd
destijds dan ook de toedeling tegemoet gezien. Waar
komen we in de nieuwe situatie terecht, want de
polder laat een bijzonder wisselvallig beeld zien.
In dit geval bijzonder gunstig want neef M. Bal
kreeg de hem toekomende 5,6 ha precies zo toe
gewezen, dat de percelen van de neven aanliggend
waren. Deze situatie, twee kleine bedrijven, elk
5,6 ha en naast elkaar gelegen, mede omdat beiden
buitengewoon goed met elkaar konden opschieten
heeft al meteen in het begin tot een zekere samen
werking geleid. En deze samenwerking is in de
loop der jaren zodanig uitgegroeid dat voor de
bedrijfsvoering beide bedrijven in feite één gewor
den zijn, tot een bedrijf van bijna 12 ha.
Groot, naar de huidige maatstaven zijn deze be
drijven beslist niet! Maar bij de herverkaveling in
Oosterland was praktisch geen grond voor bedrijfs-
vergroting beschikbaar. Alleen een rationele her
verdeling van de inbreng was mogelijk.
Ii* 1959, na het gereedkomen van de verkaveling
is ieder eerst voor zich zelf begonnen, met eigen
paard, eigen werktuigen, eigen bouwplan enz. enz.
Van lieverlee is de samenwerking, eerst in een
voudige vorm later steeds verdergaand, tot stand
gekomen tot de huidige toestand van geheel
samendoen werd bereikt. Eén bouwplan, gezamen
lijke verkoop van de produkten en samen de finan
ciële opbrengsten delen. Samen wordt overlegd
wat en hoe het gedaan zal worden, met de on
geschreven wet dat er achteraf niet over nagekaart
wordt als blijkt dat 'n bepaald gewas minder gun
stig uitvalt, te vroeg of te laat is verkocht of anders
zins.
Deze gang van zaken stelt hoge eisen aan beide
partijen, maar levert bij de neven Bal geen moei
lijkheden op. Wel voordelen, want de financiële
uitkomsten zijn voor de beide partners op deze
„kleine" bedrijven beslist uitermate bevredigend.
Waaruit alweer blijkt dat de veelgehoorde kreet
„kleine bedrijven zijn niet levensvatbaar" in zijn
algemeenheid niet behoeft op te gaan!
DOOR dit samengaan van grond en arbeid kan
een bijzonder intensief bouwplan worden
verwezenlijkt en dat bestaat uit een groot aantal
gewassen dat aangepast kan worden aan de markt
situatie. Een bouwplan met vele gewassen, waar
van dit jaar de volgende zijn opgenomen,
bieten witte bonen irissen
aardappelen bruine bonen gladiolen
tarwe schokkers tulpen
gerst zaai-uien hoekje leeuwe
koolzaad v/d bekken
zaadteelt v/d zaadteelt
Overigens beseffen de heren Bal wel degelijk
dat een kleinbedrijf wel kwetsbaar kan zijn. Maar
zolang'de omstandigheden niet veranderen zijn ze
met de behaalde resultaten meer dan tevreden.
Gevraagd naar eventuele nadelen van de ver
kaveling zegt de heer A. Bal: Dit zou eigenlijk
alleen bij de toedeling het geval kunnen zijn, in
dien daarbij een vergissing gemaakt zou worden.
Er zijn bij onze verkaveling ook enkele gevallen
terug te denken aan hun vroegere kavels, waar het
die er slecht uitgekomen zijn. Zij zitten nog steeds
beter op boeren was dan op de percelen die hun
toegewezen zijn. Het percentage dat dit treft is
echter bijzonder gering!
Over de periode van uitvoering zegt de heer Bal
dat ook hij zich er de eerste jaren ook wel eens
kopzorgen over heeft gemaakt. Het heeft bijv. heel
wat zweetdruppeltjes gekost om de sporen van de
dragline weg te werken en zelfs nu nog zijn er wel
plekken aan te wijzen waar de dragline de laatste
punt volgemaakt heeft. Dat zit daar nog niet best,
daar groeit het nog niet best. Maar met veel ploe
gen, moren en bekalken enz. is de schade groten
deels met de jaren wel weggewerkt.
TENSLOTTE de vraag of de heer Bal nog goede
raad kan geven aan diegenen die m de toe
komst nog in een ruilverkaveling kunnen vallen.
Ook hij noemt een juiste schatting de belangrijkste
basis voor een rechtvaardige toedeling. Dit is van
enorm belang! Ook hier de raad als de kavel „op
zijn kop staan" en er vragen of klachten zijn: „Ga
naar het bureau van uitvoering of de Plaatselijke
De neven Bal „In" de gladiolen.
Commissie". Het is zeker niet onmogelijk dat een
aannemer tot eigen voordeel, het werk niet naar
behoren uitvoert. Je zelf tot de uitvoerder wenden
heeft dan weinig zin. Maar het Bureau of de Com
missie kan wel het nodige doen om daar verbete
ring in te brengen.
Op de hoogte zijn en blijven met de gang van
zaken en zelf „meeverkavelen" is voor ieder die bij
een verkaveling betrokken is een noodzaak. Ach
teraf zal men dankbaar zijn er zich zo intensief
mee bemoeid te hebben.
BI.
HER- EN RUILVERKAVELING ZEELAND
STAND PER 1 JANUARI 1967
Aangevraagd in 1966 400 ha
Totaal aangevraagd per 31-10-'66 18.400 ha
In voorbereiding genomen in '66 3.500 ha
Waarvan totaal in voorbereiding '66 14.300 ha
In uitvoering genomen in '66 5.220 ha
Totaal in uitvoering in '66 21.590 ha
Totaal gereedgekomen per 31-10-'66 59.710 ha
0 Totale oppervlakte cultuurgrond in Zeeland
135876 ha, dit betekent dat 44 van de
oppervlakte cultuurgrond verkaveld is.
In uitvoering was per 1 januari 1967: 26810
ha, hetgeen betekent dat 19 van de opper
vlakte cultuurgrond in uitvoering is.
0 In voorbereiding was per 1 januari 1967:
17800 ha, dit betekent dat 13 van de op
pervlakte cultuurgrond in voorbereiding is
voor verkaveling.
