Vragen rondom plantschema
en boomvorm bij appel
DINGEN VAN DE HEEK
7
(Onderstaand artikel is overgenomen uit het Contactorgaan van de Ver. Naar
Beter Fruit en de Kring Zuid-Hollandse Eilanden der N. F. O. Het is geschreven
door de heer L. Uitterlinden en geeft duidelijk weer, waarom men ook op de Eilan
den thans de voorkeur geeft aan 'n nauwe beplanting met slanke spillen (Groes-
beek-systeem) boven de tot nu toe aanbevolen leggerspil.)
BIJDRAGE IN DISCUSSIE
Het plantschema en de boomvorm bij appel zijn
volop in discussie. In „De Fruitteelt" zijn verschillen
de artikelen verschenen over de voordelen van be
plantingen met veel bomen per ha. Veel fruittelers van
de Eilanden hebben deze zomer een bezoek gebracht
aan bedrijven in Limburg en men was onder de indruk
van de intensieve beplantingen van Golden Delicious
met de zeer hoge kg-opbrengsten in de eerste jaren-
Een aantal telers zien in een appelbeplanting met
veel bomen per ha de enige mogelijkheid om de stij
ging van de kosten op te vangen én de nadelige gevol
gen van de economische veroudering van een appel-
aanplant zo klein mogelijk te maken. Het drama met
't ras Stark Earliest is voor hen een teken aan de
wand. Ook de besparing van arbeid bij het snoeien en
plukken spreekt hen aan.
Andere fruittelers vragen zich af of de hogere aan-
legkosten bij veel bomen per ha er steeds uit zullen
komen. Ook zijn ze bang dat een beplanting met een
kleine rijenafstand op latere leeftijd moeilijkheden
zal geven bij de oogst. Verder zijn ze bevreesd dat
door een minder goede belichting de kg-opbrengst en
de kwaliteit op latere leeftijd ongunstig beïnvloed
zullen worden.
Dit artikel wil in deze discussie een bijdrage geven.
BEPLANTINGSDICHTHEID BELANGRIJK
Dat voor elke beplanting gestreefd moet worden
naar een goede beplantingsdichtheid, is een uitge
maakte zaak. Een optimale beplantingsdichtheid is
voorwaarde voor een hoge kg-opbrengst.
In de praktijk is gebleken dat de optimale beplan
tingsdichtheid wordt bepaald door de boomvorm.
Algemeen wordt aangenomen dat de meest gewenste
beplantingsdichtheid voor struiken 70 k 75 is; voor
spillen 65 a 70 en voor de slanke ronde spil 55 a
60
Bij elk plantschema moet worden gestreefd naar
een optimale beplantingsdichtheid, dat zo vroeg moge
lijk wordt bereikt.
OPBRENGST PER M- BOOM OPPERVLAKTE
Uit het produktiviteitsonderzoek van het L. E. I.
blijkt dat bij de rassen Golden Delicious, Jonathan en
James Grieve een kleine boom per m2 boomoppervlak
te meer kg geeft dan een grotere boom. Cóx's Orange
Pippin geeft echter een hogere kg-opbrengst per m2
bij een grotere boom.
Voor de drie eerst genoemde rassen is het dus mo
gelijk om met een intensieve beplanting (veel bomen
per ha) een hogere kg-opbrengst te krijgen dan met
een meer extensieve beplanting (weinig bomen per
ha).
Bij de keuze tussen een intensief en een extensief
plantschema zullen de volgende punten van invloed
zijn.
1Hogere kosten door meer bomen per ha.
Wanneer na het 5e jaar een intensieve en een exten
sieve beplanting een zelfde kg-opbrengst geeft van
gelijke kwaliteit zullen de hogere kosten de eerste 5
jaar uit moeten komen. Of de hogere kosten er uit
komen wordt in de eerste plaats bepaald door het
verschil in kg-opbrengst tussen 'n intensieve en een
extensieve beplanting. In de tweede plaats is de kg-
prijs, die de appels in die jaren opbrengen van invloed.
VOORBEELD
We vergelijken een extensieve beplanting van Gol
den Delicious, geplant op 3.5 x 1.5 m (1900 bomen per
ha) met een intensieve beplanting op 3 x 1 m (3300
bomen per ha). In de intensieve beplanting komen
per ha 1400 bomen meer dan in de extensieve.
De kosten per boom in de eerste 5 jaar kunnen wor
den gesteld op 6,(boom, paal, arbeid en rente).
De hogere kosten van de intensieve beplanting zijn
1400 x 6,is 8400,per ha.
We gaan er van uit dat de kg-opbrengst per ha tot
en met het 5e jaar van de extensieve beplanting 78.000
kg is en van de intensieve beplanting 100.000 kg (deze
verschillen in kg-opbrengst kunnen in de praktijk ver
kregen worden).
Van de intensieve beülanting is dus 22.000 kg appels
meer geoogst. We stellen die gemiddelde kg-prijs op
0,50. Voor oogst- en afleveringskosten trekken we
0,15 per kg af.
Van de intensieve beplanting is dan per ha 22.000
kg a 0,35 is 7700,meer ontvangen dan van de
extensieve beplanting. De kosten waren 8400,per
ha hoger, zodat er bij de intensieve beplanting een
tekort is van 700,per ha. Bij een opbrengstprijs
van f 0.60 per kg is er 'n overschot van 1500,per
ha (22.000 kg 0,45 is 9900,8400,—).
2. Kg-opbrengst na de eerste jaren.
Bij een juiste beplantingsdichtheid van een intensie
ve- en een extensievere beplanting verwachten we dat
de kg-opbrengsten op latere leeftijd niet veel uiteen
zullen lopen.
Bij de intensieve beplantingen van Golden Delicious
op 3 x 1 a 1.25 m in Limburg werden opbrengsten ge
noemd van 50 tot 60.000 kg per ha.
Op het proefbedrijf in Numansdorp staan Golden
Delicious op 3.5 x 1.85 m. Van het 10 t.m. 17 jaar
werd gemiddeld per jaar ruim 60.000 kg per ha ge
oogst.
(Zie verder pagina 15)
j~)E appeloogst en appelprijzen zijn vorige week
wel in het nieuws geweest. Met grote kop
pen brachten vele landelijke dagbladen het bericht,
dat er een appeloorlog voor de deur stond. Deze
zou v/orden gevoerd onder leiding van enkele
grootwinkelbedrijven. Tevens werd vermeld, dat de
prijzen voor de telers catastrophaal laag waren en
als oorzaak hiervan werd genoemd het ontbreken
van exportmogelijkheden. Dit laatste zou weer ko
men door de verplichting die we in ons land ken
nen om de uitvoer van fruit enkel te doen plaats
vinden in nieuw eenmalig fust. Ons fruit zou hier
door nodeloos duur worden, waardoor we niet kun
nen concurreren met landen die de exporteurs vrij
laten in de wijze waarop ze hun fruit uitvoeren.
Afhankelijk van de instelling van de dagbladen
tegenover de P.B.O. werd de schuld van de ge
ringe export geschoven in de schoenen van het
Produktschap voor Groenten en Fruit dat de rege
ling van het nieuw en eenmalig fust heeft gemaakt.
De Telegraaf bracht zelfs zonder meer het bericht
dat de uitvoer van Nederlandse appels stil staat
door deze maatregel.
Tegelijk lazen we in de kranten, dat de direk-
teuren van de Nederlandse fruitveilingen het Cen
traal Bureau van de Tuinbouwveilingen hebben ge
vraagd, te willen bevorderen dat er een mogelijk
heid komt om het eenmalig fust voor fruit meer
dere keren te gebruiken.
Er werd bij gezegd, dat hierover nog geen be
slissing is gevallen. Gevraagd is, om in afwachting
van een definitieve regeling, de huidige maatregel
die voorschrijft dat het fust nieuw moet zijn, tijde
lijk buiten werking te stellen. We hopen dat hierop
een gunstige beslissing gekregen zal zijn wanneer
dit blad verschijnt. Het is een zaak die voor de af
zet van het Zeeuwse fruit van grote betekenis kan
zijn.
ET is een zaak waarvoor in Zeeland al enkele
jaren is gepleit, maar waarvoor landelijk
geen gehoor werd gevonden! Toen enkele jaren
geleden het besluit van het Produktschap in wer
king trad, dat de uitvoer van appels en peren enkel
mocht plaats vinden in eenmalig fust, stond daar
nog niet bij dat het nieuw moest zijn. De hande
laren op België hadden al gauw bekeken dat ze
tot een belangrijke verlaging van de kostprijs kon
den komen door de eenmalige kratten meerdere
keren te gebruiken. Dat is toen op grote schaal
gebeurd. Er waren echter krachten werkzaarrv die
dit niet konden hebben en hoewel in het algemeen
genomen deze regeling goed voldeed in Zeeland,
mede door het toezicht dat van veilingzijde werd
gehouden op de kwaliteit van het voor de uitvoer
te gebruiken eenmalig fust, werden er maatregelen
genomen om dit te verhinderen.
Het Produktschap voor Groenten en Fruit be
sloot, dat het fust nieuw moest zijn. Dit was een
slag voor een grote groep Zeeuwse grensexpor-
teurs die belangrijke relaties hadden in België. Voor
het begin van het seizoen 1967 werd nog getracht
in het Produktschap te bereiken dat de maatregel
verzacht zou worden, maar het mocht niet lukken.
De Zeeuwse veilingen stonden helemaal achter dit
verzoek, maar de fruitveilingen in overig Neder
land wilden er niets van weten.
MU blijkt dat in dit standpunt verandering is
gekomen en we zullen hopen dat er bij het
bestuur van het Produktschap voor Groenten en
Fruit voldoende realiteitsbesef zal zijn om tegemoet
te komen aan de wens van een groep die in zo
sterke mate belang heeft bij deze aangelegenheid.
Het fustvraagstuk in de fruitteelt ligt heel moei
lijk. We zijn daar volledig van overtuigd. Algemeen
horen we in deze dagen van handelszijde dat Bel
gië de Westduitse markt overvoert met appelen
die worden uitgevoerd in meermalige kisten. We
horen echter ook dat de prijzen die de Belgische
teler ontvangt, nog lager zijn dan die welke in ons
land worden gemaakt. De teler wordt daar kenne
lijk weinig beter van de grotere vrijheid die de ex
porteur heeft bij het fustgebruik. De kracht van
onze fruitteelt ligt nog altijd in de kwaliteit van het
produkt en dat zal ze blijven doen. We hoorden
nog dezer dagen van een grote exporteur, dat hij
zo graag op de Zeeuwse veilingen koopt, omdat
hij dan de zekerheid heeft dat hij een gelijkwaar
dige kwaliteit krijgt. Daaraan zullen we vast moe
ten houden.
En overigens willen we dan nog een keer plei
ten voor het vooraf verkopen, zeker voor fruit dat
een speciale bestemming kan krijgen. Er wordt dit
seizoen opnieuw fruit overgelegd uit de meerma
lige veilingkisten in de eenmalige exportkratten en
dat moet niet nodig zijn.
Wat de appeloorlog betreft waarover ook werd
gesproken, daarmee valt het nog al mee. Albert
Heijn bracht vorige week 4 kg Cox's Orange Pippin
in een tas, samen voor 2,48. Dat was een prima
kwaliteitsappel (klasse I 70 en 75 mm). Bij de Gruij-
ter was er 4 kg kleine maat (55 en 60 mm) te koop
voor ƒ1,45 en 1 kg grote maat voor 0,75. De
sparwinkeliers hadden een reklame van Glorie van
Holland (11/2 kg voor 0,75). Dat zijn niet direkt
lage prijzen, maar toch ook weer niet uitzonder
lijk hoog. Tenslotte mag niet vergeten worden dat
er nog altijd partijen Cox's aan de veiling komen
die binnen korte tijd een groot percentage uitval
krijgen. We staan echter wel versteld van de be
tekenis die de groot-winkelbedrijven gaan krijgen
voor de fruitafzet. Ook daarop zullen we ons meer
en meer in moeten stellen.
