Ruilverkaveling De Poel - Heinkenszand
advies c. t. d.
6
De externe produktie-omstandigheden In het
ruifverkavelingsgebied zijn van dien aard, dat een
agrarische reconstructie dringend gewenst is. Bo
vendien zal door verschillende voorgenomen pro-
jekten het agrarisch klimaat zowel* op korte als op
langere termijn nog verder worden verslechterd.
Hierbij kunnen met name worden genoemd de aan
leg van rijksweg 58 en van enkele provinciale wegen
en het in het ontwerpstreekplan Midden-Zeeland
geprojekteerde bos in de omgeving van Goes.
Tenslotte zijn ingrijpende wijzigingen noodzake
lijk in de afwateringsrichting en de lozingspunten
ter realisering van de doelstellingen van het Delta
plan.
Indien tot ruilverkaveling wordt besloten, zullen
de reeds bestaande en de nog te verwachten knel
punten worden weggenomen, zodat het de agrari-
schè ondernemer van een in wezen levensvatbaar
bedrijf mogelijk wordt een alleszins gezonde be
drijfsvoering te realiseren en zich daardoor een
hoger' inkomen te verschaffen.
Tussen 1943 en 1964 werden zes aanvragen in
gediend tot ruilverkaveling van gronden in de
Zeeuwse gemeenten Baarland, Borssele, Driewe
gen, Goes, 's-Gravenpolder, ?s-Heer Abtskerke,
's-Heer Arendskerke, Heinkenszand, Hoedekens-
kerke, Kapelle, Kloetinge, Nisse en Ovezande. De
aanvragen kwamen voort uit de behoefte aan ver
betering van de landbouwkundige toestand, omdat
vooral de ontsluiting, de waterbeheersing en de
verkaveling veel te wensen overlieten.
De Centrale Cultuurtechnische Commissie en
Gedeputeerde Staten van Zeeland stemden in met
een ruilverkavelingsplan voor een gebied van 7100
ha. Het plan, dat thans als ruilverkaveling ,,De
Poel-Heinkenszand" ter visie ligt, zal binnenkort
bij de belanghebbende eigenaren in stemming
worden gebracht.
DE HUIDIGE LANDBOUWKUNDIGE
TOESTAND
Bodemkundig gezien is het ruilverkavelingsblok
een zeekleigebied. Voor de ontsluiting is vanouds
veelal gebruik gemaakt van de dijken en de
kreekruggen; de tracé's zijn daardoor meestal
bochtig en ondoelmatig, vooral die van de platte
landswegen. De hoofdontsluiting wordt gevormd
door de rijksweg 58 van Goes naar Middelburg,
enkele provinciale wegen en tertiaire wegen. Het
langzame plattelandsverkeer maakt doorgaans ge
bruik van de hoofdverbindingen, omdat veel kavels
daarop uitkomen; dit gebruik levert in toenemen
de mate gevaar op.
De grillige verkaveling en de versnippering
van het grondgebruik hebben geleid tot een dicht
net van wegen in het gebied. De percelen worden
vaak ontsloten via niet of onvoldoend verharde
DE PROCEDURE
Ruilverkaveling De Poel - Heinkenszand
In grote lijnen is de gang van zaken als
volgt:
Vanaf 28 augustus ligt het plan voor de
Ruilverkaveling De Poel-Heinkenszand ter
inzage. Belanghebbenden kunnen hiertegen
binnen één maand bij G. S. bezwaren indie
nen. Dit College stelt daarna de blokgrens,
het plan van wegen en waterlopen, het land
schapsplan en de toewijzing van percelen aan
openbare lichamen voorlopig vast, daarbij zo
nodig rekening houdende met de ingediende
bezwaren. i
Gedurende de tijd dat het plan ter inzage
ligt, worden één of meer informatieve bijeen
komsten belegd, waarop van de zijde van de
Cultuurtechnische Dienst het ruilverkave
lingsplan wordt toegelicht en alle door be
langhebbenden gewenste inlichtingen wor
den verstrekt.
Vervolgens heeft onder leiding van een lid
1X171 G. S. de stemming plaats. Stemgerechtigd
zijn zij, die bij het Kadaster als eigenaren be
kend staan.
Tot ruilverkaveling wordt besloten wan
neer óf de meerderheid van het aantal ka
dastrale eigenaren óf een aantal eigenaren,
dat tezamen de meerderheid van de opper
vlakte van het blok in eigendom heeft, zich
vóór de ruilverkaveling uitspreekt.
Wanneer de ruilverkaveling is aangeno
men benoemen G. S. de Plaatselijke Commis
sie. Deze Commissie heeft de verantwoorde
lijkheid voor de uitvoering en werkt boven
bedoeld plan uit waarna het door G. S. defi
nitief wordt vastgesteld.
De te némen maatregelen zullen bestaan uit ver
betering van de ontsluiting, de waterbeheersing en
de kavelinrichting, terwijl voorts veel aandacht zal
worden besteed aan de vergroting van bedrijven en
de boerderijverplaatsing, in het plan van voorzie
ningen is met een te verwachten schaalvergroting
als gevolg van bedrijfsvergroting rekening gehou
den.
Door uitvoering van het landschapsplan en het
recreatieplan alsmede door uitvoering van de voor
genomen werken op de kavels die aan openbare
lichamen zullen worden toegewezen, is een gun
stige wederzijdse beïnvloeding te verwachten tus
sen de agrarische- en niet-agrarische elementen in
de streek.
Om deze redenen adviseert de Centrale Cultuur
technische Commissie aan G. S. de aanvraag tot
ruilverkaveling goed te keuren en de totstandko
ming van deze ruilverkaveling te bevorderen.
onderbanen langs dijken en opritten. De laatste
zijn vaak steil en smal.
De afwatering van het gebied geschiedt via
vier afzonderlijke lozingsgebieden, alle deel uit
makend van het Waterschap „De Brede Watering
van Zuid-Beveland". Te geringe capaciteit van ge
malen, kunstwerken en leidingen maakt dat de
afwatering nog veel te wensen overlaat.
In de drainagebehoeftige gronden ontbreekt als
gevolg van de gebrekkige afwatering veelal een
voldoend diepe drainage. Als gevolg van de hoog
oplopende grondwaterstanden treden aanzienlijke
oogstdepressies op.
te nat
te droog
oogst- oogst-
oppervlakte depressie oppervlakte depressie
1401 ha 10 1087 ha 10
976 ha 15 248 ha 15
906 ha 25 30 ha 35
900 ha 30 20 ha 40
14 ha 40
4197 ha
1385 ha
In het gehele blok, met uitzondering van een
enkele nieuwlandoolder, is het grondgebruik sterk
versnipoerd. De kavels liggen per bedrijf sterk
verspreid over het gebied.
De totale oppervlakte cultuurgrond in het blok
bedraagt ongeveer 6500 ha. Deze oppervlakte wordt
bewerkt door 1255 grondgebruikers, waarvan 551
met minder dan 2 ha. Op de bedrijven van 2 ha
en meer is ongeveer 6000 ha in gebruik, als vólgt
verdeeld over inwonenden, omwonenden en uit
wonenden.
aantal
bedrijven oppervlakte totale
groter dan in het blok oppervlakte
2 ha in ha in ha
inwonenden 37.9
omwonenden 166
uitwonen^en 159
Bron L.E.I.
4260
1111
593
4879
2731
4130
De gemiddelde bedrijfsgrootte van de gebrui
kers met meer dan 2 ha ligt voor de inwonenden
bij 13 ha, voor de omwonenden bij 16 ha en voor
de uitwonenden bij 26 ha.
DE GRONDVERWERVING EN
BESTEMMING
Tijdens de periode van voorbereiding van de
ruilverkaveling zijn reeds eigendoms- en pacht-
rechten verkregen. Na de stemming zal dit grond-
verwervingsbeleid met kracht worden voortge
zet. Daarbij kunnen verschillende mogelijkheden
worden gebruikt,- die samenhangen met verplaat
sing van bedrijven naar de IJsselmeerpolders of
bedrijfsbeëindiging.
Verwacht mag worden dat een aantal grond
gebruikers de mogelijkheid tot het verkrijgen
van een bedrijf in de IJsselmeerpolders zal trach
ten te verwezenlijken.
Inzake de vrijwillige beëindiging van bedrijven
kunnen mede in verband met het grote aantal
uitwonende grondgebruikers geen schattingen wor
den gemaakt. De mogelijkheden tot bedrijfsbe
ëindiging zijn aanwezig in het kader van het Ont-
wikkelings- en Saneringsfonds voor de Landbouw
en door afkoop van toedelingsrechten op grond
van de Ruil verkavel ingswet, waarbij bij beëindi
ging van het bedrijf aan een grondgebruiker een
vergoeding wegens afkoop van toedelingsrechten
kan worden toegekend van ten hoogste 10 maal
de geschatte pachtwaarde van de grond.
Bij alle bedrijfsbeëindigingen alsmede bij ver
plaatsing van het bedrijf naar de IJsselmeerpol
ders dient alle tot het bedrijf behorende grond
ter beschikking van de Plaatselijke Commissie te
komen. De gebouwen dienen in beginsel aan de
S.B.L. te worden verkocht. Voor zoverre de grond
gepacht is dient deze met medewerking van de
eigenaar ter beschikking van de Plaatselijke Com
missie te kómen. Voor zoverre de grond eigen
dom van de gebruiker of diens naaste familie
leden is dient deze te worden verkocht aan de
S.B.L.
De vrijgekomen gronden kunnen worden ge
bruikt voor
a. het instandhouden van een heggengebied onder
Nisse door toedeling aan het Staatsbosbeheer
of een ander lichaam.
Dit heggengebied is ongeveer 50 ha groot;
b. de bedrijfsvergrotingen, in totaal op een op
pervlakte van 600 ha geraamd. De bedrijven
waarvan met gebruikmaking van de subsidie
regeling de gebouwen worden verplaatst, zul
len daarbij voorrang genieten. Geschat wordt
dat voor vergroting van de 7 te verplaatsen
bedrijven 100 ha grond, nodig is;
c. overbedelingen die een besparing op het
kavelinrichtingswerk kunnen bewerkstelligen.
Geraamd wordt dat hiervoor een oppervlakte
van 100 ha nodig zal zijn;
d. overbedelingen benodigd ter compensatie van
de aftrekken; in totaal een oppervlakte van
275 ha, maar het is uiteraard nog niet bekend
in hoeverre belanghebbenden prijs stellen op
compensatie in grond.
RAMING VAN DE KOSTEN
De N.V. Grontmij stelde een begroting op voor
de cultuurtechnische werken. Met inbegrip van
de overige werken zoals de kosten van het ver
leggen van leidingen van de P.Z.E.M. en de
Waterleiding Mij Zuid-Beveland, van de C.T.D.,
Staatsbosbeheer enz. en uitvoering van werken
voor Rijks- en Provinciale Waterstaat, zal volgens
raming in totaal een bedrag van 42.900.300,
nodig zijn, e.e.a. gebaseerd op het loon- en prijs
peil eind 1966.
De ten laste van de eigenaren komende kosten
laat de volgende raming zien:
a. voor de verbetering van de ont
sluiting 6500 ha a ƒ400 2.600.000,—
b. voor de verbetering van de
waterhuishouding 6400 a 450 2.880.000,
c. 1. voor kavelaan-
vaardingswerken 2.940.000,
2. voor kavelver -
beteringswerken 2.025.000,
3. voor drainage,
2800 ha ƒ3.520.000,—
4 omslag in de
algemene kosten 670.000,
9.155.000,—
d. voor boerderij verplaatsing 490.100.
e. voor de vervangende "beplanting 3.000,
f. voor erfbeplantingen 37.500,
15.165.600,—
terwijl ten laste van derden 3.285.000,wordt
bijgedragen. Tezamen 18.450.600,Het niet
door bijdragen gedekte deel van de kosten, tw,
57 van de totale kosten, zal door een rijksbijdrage
worden gedekt.
De kosten van deze ruilverkaveling, te taxeren
op zo'n f 6.000,per ha, liggen door omstandig
heden bijzonder hoog. Voor de eigenaren komt de
ruilverkavelingsrente, rekening houdend met de
subsidies en bijdragen van derden, op circa f 110,
per ha gedurende 30 jaren. Voor de eigenaar-ge
bruiker die zelf direkt profijt van deze ruilverkave
ling ondervindt, zal deze financiële last gemakke
lijker te accepteren zijn dan door de eigenaar-ver-
pachter. Die ziet door deze lastenverzwaring ge
durende een lange periode het rendement van zijn
bezit sterk gereduceerd. Dit niettegenstaande er
door verbetering van de produktie-omstandigheden
wel een eventuele verhoging van de pacht in het
verschiet ligt. De pachten in dit gebied liggen naar
verhouding echter reeds betrekkelijk hoog en een
verhoging zal slechts ten dele de extra lasten goed
kunnen maken. De eigenaren-verpachters, een be
trekkelijke grote groep in dit ruilverkaveiingsgebied
35%) moeten hun belangen dan ook zien voor
de toekomst door de waardevermeerdering'van hun
bezit.
Door de verbeteringen op het gebied van de ont
sluiting, de waterbeheersing en de kavelindeling
zullen de landbouwbedrijven tot een rationele be
drijfsvoering in staat worden gesteld. De uitvoe
ring van de ruilverkaveling ,,De Poel-Heinkens-
zand" zal leiden tot ruime gebruiksmogelijkheden
van de landbouwgronden en tot een gezonde ont
wikkeling van het gebied. De beslissing over de
uitvoering van het plan ligt thans in handen van de
betrokken eigenaren.
i
