Dakbedekkingen
op
oude
rieten
daken
9
Teneinde op de investering en het onder
houd te kunnen besparen, worden in toe
nemende mate andere materialen dan riet
toegepast, als bedekking op oude rieten daken.
Hoofdzakelijk wordt voor dit doel asbest-
cement gebruikt en in enkele gevallen ondu-
line of aluminium. De ervaringen met deze
laatste twee materialen zijn nog van beperkte
duur.
Het aanbrengen van asbestcement golf
platen op een versleten rieten dak kost ge
middeld 15,tot 20,per m2 dak. De toe
passing hiervan lykt echter niet verantwoord,
wanneer naast het dak ook wanden, spanten
of gordingen ztfn versleten. In een dergelijk
geval is een prijsvergelijking tussen reparatie
of nieuwbouw beslist de moeite waard.
Het behoort tot de uitzonderingen wanneer een nieuwe boerderij van een
rieten dak wordt voorzien. Enerzijds is dit een gevolg van de hoge investering
voor een rieten dak ten opzichte van andere dakbedekkingen, anderzijds van
het feit dat de huidige geringe dakhellingen zich minder goed lenen voor een
bedekking met riet.
Tal van oude boerderijen zijn echter nog voorzien van een rieten dak. Is de
toestand van het dak zodanig dat het eigenlijk overgedekt moet worden, dan
kan men een bedekking met asbestcement golfplaten op het oude rieten dak
aan te brengen; dit zowel vanwege de kosten als om verder onderhoud te
voorkomen.
Bij de toepassing van asbestcement laat men de oude rietlaag intact, waar
door men de goede warmte-isolatie van het dak behoudt en zelfs vergroot, om
dat het riet dan konstant droog blijft.
Aanvankelijk bestonden hier en daar uit aesthetische overwegingen be
zwaren tegen de toepassing van asbestcement op riet. Thans wordt de bedek
king, mits donkere gesatineerde golfplaten worden gebruikt, in het algemeen
wel aanvaardbaar geacht. Op sommige bedrijven, waar men van plan is de
bedoelde bedekking aan te brengen, bestaat nog wel eens de vrees dat men veel
last van ongedierte, zoals ratten en muizen, zal krijgen. Blijkens de opgedane
ervaringen is deze vrees ongegrond.
Het aanbrengen van asbestcement golfplaten vereist een zorgvuldig uitge
vlakt dak omdat de platen niet buigbaar zijn. De vlakheid van de oude daken
laat meestal veel te wensen over. Daarom is nagegaan of andere materialen
bruikbaar zijn en of de konstruktie voor het bevestigen van asbestcement Kolf
platen op oude rieten daken niet kan worden verbeterd.
DE MATERIALEN
Materialen die uit een' oogpunt van gewicht, technische kwaliteit en kost
prijs perspektief kunnen bieden voor toepassing op oude rieten daken zijn
asbestcement, onduline en dunne aluminium golfplaten. Het konstruktiegewicht
van deze materialen bedraagt resp. 17, 6 en 5 kg per m2. Asbestcement is dus
het zwaarst, doch ontmoet uit dit oogpunt bezien in het algemeen geen be
zwaren bij toepassing op oude rieten daken Zoals vermeld zijn asbestcement
golfplaten stijf en stellen ze vrij hoge eisen aan de vlakheid van de konstruktie.
Onduline is een enigszins soepel materiaal, samengesteld uit bitumen en mi
nerale en plantaardige vezels. De plaat behoeft meer ondersteuning dan een
asbestcement golfplaat.
Met onduline op riet zijn enkele proeven opgezet. Daarnaast is het op een
enkel bedrijf in de praktijk toegepast. Hoewel op dit moment uiteraard nog
geen oordeel kan worden gegeven omtrent de duurzaamheid zijn er wel enige
voorlopige indrukken te vermelden.
Uit aesthetisch oogpunt bezien ontmoet de toepassing weinig weerstand.
Bekend is dat een dak waarop onduline is aangebracht zeer goed geventileerd
moet worden. Kondensatie tegen de platen moet worden voorkomen, want veel
vocht gepaard gaande met een relatief hoge temperatuur heeft vervormingen
van de plaat tengevolge. Dit heeft de konsekwentie dat een gebouw waarin
een sterke vochtontwikkeling voorkomt, bijv. als er veel vee is gehuisvest,
voorzien moet zijn van een goed werkend ventilatiesysteem. Gebeurt dat niet,
dan is dit materiaal minder goed op zijn plaats.
Terwille van de duidelijkheid zij vermeld, dat het hier gaat om oijduline
op riet en niet om een dakbedekking van dit materiaal bij andere toepassingen.
Aluminium golfplaten (ca. 0,4 mm dik) kunnen voor de toepassing op oude
rieten daken wellicht perspektief bieden, ze zijn enigszins soepel en zeer licht.
Uit aesthetisch oogpunt bezien lijken ze echter minder aantrekkelijk. Enkele
proeven zijn in voorbereiding. Er is dus nog geen ervaring mee opgedaan.
Wat de kostprijs van de konstruktie met de drie genoemde materialen be
treft, kan worden vermeld dat deze alle in dezelfde orde van grootte liggen.
DE OUDE KONSTRUKTIEMETHODE
De algemeen toegepaste konstruktie voor het aanbrengen van asbestcement
op oude rieten daken was als volgt:
Op het bestaande dak worden regels aangebracht van bijv. 5 x 7 cm op een
onderlinge afstand van 100 a 110 cm. De regels worden met lange draadnagels,
30 a 35 cm lang, op de onder het riet gelegen sporen bevestigd. Deze wijze van
bevestiging geeft nogal eens moeilijkheden, bijv. als de sporen erg dun zijn,
de rietlaag erg onregelmatig van dikte is, de sporen niet recht zijn, enz. Wel
wordt getracht door ondervullingen het dak zo vlak mogelijk te maken, doch
bevredigend is dit in vele gevallen niet.
Inmiddels is een andere bevestigingswijze tot ontwikkeling gekomen, die het
mogelijk maakt het dak weer een volkomen strak en vlak uiterlijk te geven.
Deze methode kan zowel worden toegepast voor asbestcement als voor alu
minium en onduline. In de toegelichte konstruktie is uitgegaan van het gebruik
van asbestcement golfplaten. Zouden onduline of aluminium golfplaten worden
gebruikt, dan kan dit op dezelfde wijze geschieden, behalve dat de gordings
afstand kleiner moet worden, waartegenover staat dat de gordingen iets lichter
kunnen zijn.
Boerderij met een versleten rieten dak.
Dezelfde boerderij met een nieuwe bedekking van asbest-cement golfplaten.
Let op de ventilatie-platen.
Uit het riet steken de klampen, die aan de sporen zijn gespijkerd. Van boven naar
beneden zijn regels aangebracht, waarop de gordingen zijn bevestigd.
DE NIEUWE KONSTRUKTIEMETHODE
In plaats van de gordingen met lange draadnagels op de onder het riet ge
legen sporen te bevestigen, worden van onderen door de rietlaag aangepunte
klampen gestoken die aan de sporen worden gespijkerd.
Deze klampen komen in de lengte van het dak om de twee of drie sporen
op afstanden van 150 a 180 cm en in de hoogte op afstanden van 120 140 cm.
Op het rieten dak worden van boven naar beneden regels aangebracht die op
de nok goed aan elkaar worden bevestigd. Deze regels worden op de juiste
hoogte gesteld en daarna aan de door het riet stekende klampen gespijkerd.
Vervolgens worden de gordingen op de regels bevestigd. De klampen worden
naar behoefte ingekort, waarna men de golfplaten op de gebruikelijke wiize
kan aanbrengen. Voordat met de uitvoering van het werk wordt begonnen,
dienen bestaande nokafdekkingen te worden verwijderd.
Het verdient aanbeveling al het te gebruiken hout vooraf te behandelen met
een houtbeschermingsmiddel.
De nok, bestaande uit vlakke scharniernokken. wordt bij voorkeur iets ver
hoogd uitgevoerd. Aldus wordt een doeltreffende on+'uchting van de schuur en
het dak verkregen. In de nok van de schuur moet dan bovendien een smalle
strook riet worden weggesneden
Ondanks de vermelde maatregelen kan de ventilatie nog onvoldoende zijn
voor schuren met een beperkte inhoud waarin veel vee is gehuisvest.
In dat geval moet men aanvullende voorzieningen treffen, bijv. door in het
dak een aantal ventilatieplaten op te nemen.
J. H. VAN NIEUWENHUIZEN. R.L.V.D. - Goes.
