De Boerderij als onderneming
LES 13
MINI-TERM-INSTALIATIE
SNELLE EN
BETROUWBARE
TEMPERATUUR
CONTROLE
TELEAC TELEVISIE-CURSUS
Melkbewaring en transport
AGRO TECHNIEK n.v.
6
"Melkbewaring op de boerderij.
Het melklokaal.
Nieuwe ontwikkelingen
Projecten van het O.- en S.-fonds.
melkbewaring op de boerderij
Vele fabrieken ontvangen 's zomers tweemaal per
dag melk en 's winters eenmaal. Andere fabrieken
ontvangen het hele jaar door maar eenmaal melk
per dag. In het eerste geval zal het koelen van de
molk niet altijd noodzakelijk zijn. Soms is het zelfs
niet eens mogelijk, doordat de melkrijder kort na
het melken al langs komt. Moet echter de avond-
melk tot de volgende morgen bewaard blijven dan
is het koelen altijd nodig en wel tot 15 a 10 graden,
vooral in de zomer.
Als u de beschikking hebt over nortonwater is
een uitstekende koeling mogelijk, omdat u hiermee
tot 13 a 12 graden kunt koelen. Leidingwater is
minder goed, omdat dit juist in de zomer te warm
is, tot 18 graden toe. Helaas zijn er nog altijd boer
derijen waar nóch norton, noch leidingwater aan
wezig :s. Het wordt dan wel heel moeilijk om de
melk goed te koelen.
Met behulp van een koelmachine kan men een
beperkte hoeveelheid water sterk afkoelen en koel
houden. Op die wijze kunt u dan wel de melk af
koelen tot bijv. 12 graden, maar de aanschaffings-
kosten van zo'n machine zijn niet gering. Boven
dien bestaat de kans dat wij binnen enkele jaren
andere apparatuur nodig hebben. n.L machines
waarmee wij de melk diep kunnen koelen, d.w.z. tot
4 giaden. U kant beter even wachten dan iets kopen
waarvan u al gauw spijt hebt.
Zonder elektrische koelapparatuur kan men i.h.a.
kiezen uit de volgende mogelijkheden:
a. koelringen; bezwaar: vrij veel waterverbruik
en alleen leidingwater is bruikbaar of norton
water met drukketel (hydrofoor); voordeel:
goedkoop, gemakkelijk in 't gebruik;
b. roterende koelers; voordeel: door het roeren
van de melk wordt de koeltijd sterk bekort;
bezwaar: waterverbruik, en bij een groot aan
tal bussen zou men vele koelers moeten kopen,
wat vrij duur is;
c koelbakken niet stromend water, liefst norton
water.
Deze koelbakken moeten zó gebouwd zijn, dat
het koude water er onder in komt en het warme
water boven wegstroomt. Het tillen van de bussen
over de randen is een zwaar werk.
Het koelen van melk zonder mechanische appa-
VRAGEN
1. Op een boerderij is alleen leidingwater aanwezig.
Welke mogelijkheden zijn er nu wat betreft het
koelen van de melk zonder mechanische appara
tuur?
2. Wat treft u zoal aan in een goed ingericht en
gebruikt melklokaal en wat niet?
3. Wanneer geen norton- en geen leidingwater aan
wezig zijn, hoe kan men de melk dan nog koe
len? Wat zou in dat geval het beste zijn?
4. Waaraan moet gedacht worden zowel bij de in
richting van een melklokaal als bij het kiezen
van een koelmedium?
5. Waarom wordt bij een rijdende melkontvangst
aan diepkoelen de voorkeur gegeven?
LANDBOUWER^
BIGGENFOKKERS
UIENTELERS
GRAANHANDELAREN
controleren zonder moeite regelmatig de
temperatuur in hun stallen, biggenhokken.
koelhuizen voor aardappelen, groenten,
uien en fruit en hun graansilo's door middel
van de bekende
Inlichtingen en prijs bij;
Blaak 31 - Rotterdam
tel. 010-112156
na 19 uur 01108-416
leverbaar in vaste en transportabele uitvoering.
technisch bureau
Uitzending 16 december 12.0012.30 uur.
Herhaling 21 december 18.0019.00 uur.
Beide keren via Nederland I.
Docent: G. van der Gaast.
rat uur kost tot ongeveer 0,5 cent per liter melk.
Hierbij zijn de kosten van het koelwater en de
afschrijving en het onderhoud van de apparatuur
ingebrepen.
het MELKLOKAAL
Het melkgerei en alles wat u nodig hebt om dit
schoon te maken en om de melk te koelen dient u
bij elkaar te hebben. Een goed ingericht en zinde
lijk melklokaal is dan ook zeer gewenst. Wij letten
op: de ligging, de bereikbaarheid, de afmetingen,
de bouw en de inrichting.
Ligging. Natuurlijk moet het dicht bij de melk
veestal liggen, zodat korte looplijnen voor de
melkers ontstaan en melk- en vacuümleidingen niet
onnodig lang worden. Fén van de muren dient een
buitenmuur te zijn en voorzien van een deur. De
stallucht dient door een zelf sluitende deur uit het
melklokaal gehouden te worden.
Bereikbaarheid. U moet er uiteraard goed vanuit
de stal bij kunnen komen. Denk echter ook aan de
toekomst, wanneer de rijdende melkontvangst wel
licht meer ingang zal vinden Dan moet de tank
auto er óók bij kunnen komen.
Afmetingen. In de toekomst zal het bewaren van
vier tot vijf melkmalen wellicht nodig zijn. Reken
per koe met een topproduktie van S tot 10 liter per
melkmaal. Tot 10 koeien is 10 vierkante meter
vloeroppervlak gewenst, bij 10 tot 30 koeien 16
vierkante meter en bij 30 tot 40 koeien 20 vierkan
te meter. Op grote bedrijven worden het vacuüm
aggregaat en de koelmachine al gauw vrij zware
machines. Vaak is het beter hiervoor een afzonder
lijke ruimte in te richten naast het melklokaal.
Denk er om, dat bovenstaande maten ook gelden
als u met bussen werkt.
Bouw. De wanden dienen betegeld of glad bepleis
terd te zijn tot 1,25 m. hoogte. Het plafond dient stotf-
dicht te zijn Asbestcementboard is bruikbaar. De
vloer maken wij van beton of tegels met een hel
ling van 2 cm per m. naar de afvoerputjes. Het
raamoppervlak houden wij op 0,1 van het vloerop
pervlak. Voor de ramen kiezen wij betonnen kiep
ramen met onderdorpels. Als kunstlicht voldoen
waterlichte TL-buizen uitstekend.
Inrichting. Tenminste één deur moet zó breed
zijn, dat een melktank er door heen kan. Een dub
bele buitendeur van 1,60 tot 2 m. breedte is vol
doende. De wasbakken e.d moeten dicht bij de
opberg- en droogrekken geplaatst worden. De aan
wezigheid van warm water is nodig, vooral bij het
gebruik van een melkleidingmachine. Denk aan de
ventilatie.
ANTWOORDEN van les 12.
1. Allereerst hij de rundertuberculose. ver
volgens bij de Abortus-Bang en het mkz.
Ook de runderhorzel is georganiseerd b<>
streden, terwijl de K. I. kari worden gezien
als een georganiseerde bestrijding van
dek-infectics. Tenslotte noemen wij de
uierontsteking of mastitis.
2. Neen, het aantal zieke en slijtende koeien
is wel afgenomen, maar bovendien is de
algemene gezondheidstoestand van mens
en dier erdoor verbeterd. Onze runderen
worden thans ook gemiddeld onder, wat
een groot voordeel betekent, om over de
verkoop en de uitvoer van fokdieren en
zuivelprodukten nog maar te zwijgen.
3. Daarmee bedoelen wij te zeggen, dat de
oorzaak bij de boer ligt omdat hij verkeerd
melkt, melkt met vuil of versleten melk
gerei en soms deze ziekte verkeerd be
strijdt.
nieuwe ontwikkelingen
Vele zuivelfabrieken krijgen steeds meer moei
lijkheden bij het aantrekken van melkrijders er: het
aanvoeren van melk in bussen. Zelfs het verkeers-
vraagstuk speelt hierbij mee. Ook wordt de ont
vangstcapaciteit van de fabrieken vaak opgevoerd
door de concentratie in de zuivelindustrie. Vandaar
dat sommige fabrieken al zijn overgegaan tot het
gebruik van de rijdende melkontvangst.
De melk moet dan in elk geval gekoeld worden,
ook bij dagelijks ophalen van de melk. Diepkoelen
tot 4° is echter het beste. De melk kan dan ook wel
twee tot drie dagen op de boerderij bewaard wor
den. Hiervoor zijn melktanks met diepkoeling nodig.
Op kleine bedrijven gebruikt men ook wel grote
bussen van 150 tot 200 liter met geïsoleerde wan
den. Daarin kan de melk eveneens tot 4 graden
gekoeld worden.
Zolang de fabriek nog geen andere wijze van
melk ophalen gaat toepassen is er voor u niets aan
de hand. Toch zijn er reeds vrij veel veehouders
die een melkleidingmachine gebruiken. Zij gebrui
ken graag een melktank en het aftappen van melk
in bussen wordt als een bezwaar gevoeld. Deze
steeds groter wordende groep veehouders dringt
er bij de fabrieken op aan om de melk op andere
wijze op te halen dan in bussen. Wat dit betreft
zitten wij dus midden in een ontwikkeling.
projecten van het o. en s.-fonds
Om meer gegevens te krijgen over de vraagstuk
ken die zich hier voordoen is een zevental projecten
op het gebied van melkbewaring en transport in
uitvoering. Deze worden gesubsidieerd door het O.-
en S.-fonds. De gegevens betreffen zowel de boer
derijkant als de fabriekskant van het vraagstuk. 'De
boer zal geïnteresseerd zijn in de kwaliteit van de
melk en de benodigde arbeid en kosten. De fabriek
zal belang stellen in de kwaliteit van de melk en
melkproducten, de economie van het hele systeem
en de technische voorzieningen.
Het betreft hier geen voorbeeld- of stimulerings
projecten, maar toch zien wij, dat de ontwikkeling
zich ook buiten deze projecten en soms vrij snel,
doorzet. Wij zullen ons tijdig moeten bezinnen op
de vraag, hoe wij ons het beste kunnen aanpassen
aan de op handen zijnde veranderingen. Een gesprek
tussen veehouders en zuivelfabriek of melkinrich
ting is zeer gewenst.
De kosten van het diepkoelen bedragen thans 1
1,5 cent per liter melk. Bij een goed koelsysteem
bedragen de elektriciteitskosten slechts 0,2 cent per
liter; de rest is onderhoudskosten, afschrijving, enz.
Op dit ogenblik is het nog moeilijk te zeggen
hoeveel voordeel er voor de fabriek of voor de vee
houder in zit. Met behulp van de lopende proeven
hoopt men hierin enig inzicht te verkrijgen. Bij
een volledige omschakeling kan er voor beide par-
tijien voordeel in zitten. In elk geval: als u thans
ai overweegt apparatuur voor diepkoeling aan te
schaffen, neem dan eerst contact op met de afne
mer van uw melk. Dit kan u onnodige kosten en
teleurstellingen besparen.
AT 4
De schriftelijke begeleiding van deze
cursus kwam tot stand in samenwerking
met de Land- en Tuinbouwschool van de
Leidsche Onderwijsinstellingen.
