iltaten
'oorlichtingsbedrijven
ouw in de komende jaren
Ir. M. A. VAN DER BEEK
Rijkslandbouwkonsulent
voor de Zeeuwse Eilanden
,,'T HOF ZWAGERMAN''
„DE FRIESLANDHOEVE"
Bezoek aan deze bedrijven wordt aanbevolen I
Het voorlichtingsbedrijf „De Frieslandhoeve" te Ellemeet op Schouwen-Duive-
land is in het kader van de herverkaveling gesaneerd tot een oppervlakte van rond
15 ha. Het doel van dit bedrijf is na te gaan welke mogelijkheden er zijn voor een
bedrijfstype met een betrekkelijk kleine oppervlakte.
De grondsoort maakt een gemengd karakter met veehouderij noodzakelijk. Er
ligt 7 ha in gras, waarop 13 melkkoeien worden gehouden. De veebezetting is
geleidelijk uitgebreid en is thans hoog, hetgeen mogelijk is doordat (bij)produkten
van het bouwland voor de veehouderij beschikbaar komen. Het bouwplan is voor
Zeeland normaal.
De bedrijfsleider, de heer Boot, verricht alle werkzaamheden alleen, waardoor
een hoge arbeidsproduktiviteit wordt bereikt, hetgeen mede doorslaggevend is
voor het uiteindelijk bedrijfsresultaat.
<n toenemende mate vindt samenwerking met kollega's plaats, omdat enerzijds
individuele mechanisatie te duur zou worden en anderzijds het werk met grote
machines niet meer alleen is rond te zetten.
Uit de cijfers blijkt, dat de genoemde hoge arbeidsproduktiviteit, gekombineerd
met een hoge veebezetting per ha en goede opbrengsten, zowel in de sektor van
de rundveehouderij als de akkerbouw een goed inkomen mogelijk maakt.
De berekening van dè bedrijfsekonomische boekhouding vond plaats aan de hand
van een bedrijfsboek dat door de bedrijfsleider wordt bijgehouden.
Aangezien de bedrijfsresultaten van een jaar sterk afhankelijk zijn van de op
brengsten in dat jaar, zijn van een aantal gegevens hieruit van de laatste 3 jaren
opgenomen. Daardoor kan een beter inzicht in de gemiddelde bedrijfsuitkomsten
worden verkregen,
Bouwplan in ha
1963/'64
1964/'65
1965/'66
Granen
1.40
1.45
1.40
Peulvruchten
2.50
1.45
2.25
Overige handelsgewassen
0.70
Aardappelen
1.45
1.40
1.40
Suikerbieten
1.55
1.60
1.65
Voederbieten
0.50
0.60
0.60
Blijvend grasland
6.95
7.15
7.05
Totaal kultuurgrond
14.35
14.35
14.35
Gemiddelde veebezetting
Melkkoeien
12.9
14.08
12.62
Jongvee 01 jaar
4.3
6.08
5.69
Jongvee 12 jaar
5.7
3.54
5.85
Overig rundvee
0.9
1.54
1.16
Kosten (In guldens) per ha
Arbeidskosten: betaald loon
berekend loon
Werktuigkosten
Werk door derden
Zaaizaad en pootgoed
Bemesting
Veevoer: aankoop
eigen bedrijf
Pacht (exklusief woonhuis)
Overige kosten
Rendabiliteit (in guldens per ha)
Totale opbrengsten
Totale kosten
Netto-overschot
Berekend loon van de boer
Arbeidsinkomen van de boer
Opbrengsten In kg per ha
Wintertarwe
Zomertarwe
Zomergerst
Schokkererwten
Suikerbieten
Aardappelen
Overige kengetallen
Melkproduktie in kg per melkkoe
Melkvetpercentage
Melkvetproduktie in kg per melkkoe
Melkprijs in ct per kg
Melkgeld in gld per melkkoe
Gemiddelde veebezetting
(in g.v.e. per ha voedergewas)
Aantal bewerkingseenheden
Bewerkingskosten per bew. eenheid
Saldo marktbare gewassen per ha
Saldo rundveehouderij per ha
voedergewas
OPMERKINGEN
Het bedrijfsplan bleef ongeveer gelijk, hoewel er van jaar tot jaar wel gering®
wijzigingen werden aangebracht.
De kosten vertonen een duidelijke stijging, vooral in de kosten van werk door
derden en de meststoffen.
Oogstjaar 1963. Bij goede opbrengsten (behalve voor de suikerbieten) en bi)
tamelijk hoge kosten werd nog een bevredigend resultaat verkregen. Relatief was
de rundveehouderij beter dan de marktbare gewassen.
Oogstjaar 1964. Door de zeer goede opbrengsten bij vrijwel gelijkblijvend®
kosten werd een zeer gunstig resultaat behaald.
Oogstjaar 1965. De kosten zijn aanzienlijk gestegen met 269,per ha. De
opbrengsten waren overwegend goed te noemen. De aardappelen brachten per ha
7.944,op, wat een belangrijke bijdrage leverde voor het zeer gunstige resul
taat.
De marktbare gewassen waren duidelijk beter dan de rundveehouderij.
De resultaten over deze 3 jaren tonen duidelijk aan dat op een dergelijk
bedrijf een goed arbeidsinkomen kan worden behaald. Door samenwerking
was het mogelijk om een arbeidsintensief bedrijfsplan met arbeidsextensieve
r werkmethoden uit te voeren.
Goes, november 1966.
1963/'64
1964/'65
1965/'66
22
15
40
529
547
533
295
307
323
270
264
434
139
125
99
210
221
263
348
337
413
75
81
80
270
270
285
374
380
346
2532
2547
2816
2786
3503
3829
2532
2547
2816
254
956
1013
529
547
533
783
1503
1546
5255
6370
4987
3226
4097
3556
34756
56884
52063
37963
39800
41432
4883
5063
4971
3,96
3,79
3,75
193
192
186
30,79
32,06
33,27
1623
1654
2,48
2,53
2,48
2096
2217
2187
7,64
7,34
8,73
1325
2368
2556
1806
2138
2015
ruilverkavelingen in uitvoering. Zijn er daarnaast
nog andere streken in dit gebied die voor ruilver
kaveling in aanmerking komen
Ir. de Wit: Onder handen zijn de ruilverkave
lingen Stoppeldijk, Walzoorden en Canisvliet. En als
de stemming op 21 december a.s. goed verloopt, die
van Koewacht. Een gebied waarvoor ruilverkave
ling bijzonder hard nodig is.
Voor het gebied ten Oosten van de nu aan de
gang zijnde ruilverkavelingen in O.Z. Vlaanderen
wordt gewerkt om tot het instellen van een voorbe
reidingscommissie te komen. Samen met het Water
schap wordt dan nagegaan wat er aldaar zou moeten
gebeuren.
Vervolgens is er het gebied dat ligt tussen het
Kanaal en de Braakman. Een in zekere zin (van
ouds her) enigszins geïsoleerd gelegen gebied waar
van ik hoop dat er een ruilverkaveling tot stand
kan komen. Een gebied met verschillende belang
rijke problemen, zoals de industrialisatie van de
Nieuw Neuzenpolder, de projectering van nieuwe
wegen enz. Daarbij de werken die het Waterschap
moet gaan uitvoeren. Dat kan in ruilverkavelings-
verband gebeuren dan wel op basis van A 2-werken.
Uitvoerig in ruilverkavelingsverband kan als voor
deel hebben:
de kans op hogere subsidiebedragen
de doorsnijdingen enz. kunnen beter opgevangen
worden.
Een aanvraag is nog niet binnen. De organisaties
zullen aan deze zaak de komende winter zeker de
nodige aandacht besteden.
Een ander gebied is West Zeeuws-Vlaanderen,
waarvoor reeds een paar jaar geleden getracht is
tot een ruilverkavelingsaanvraag te komen. Niet-
tegenstaand voorlichting van verschillende zijden is
het toen niet gelukt.
Maar het Waterschap „Het Vrije van Sluis" is in
dit gebied met de uitvoering van grote werken be
gonnen en gaat daarmee door. Ook daar dus een
groot aantal doorsnijdingen. Daarbij is nu nog het
ontwerp Streekplan voor dit gebied gekomen; een
groot aantal wegen zijn ontworpen. Hopenlijk is
dit voor de organisatie aanleiding om zich nog eens
hierover te beraden of het indienen van een aan
vraag nu geen aanbeveling verdient. Het duurt
daarna nog enkele jaren voordat er mee begonnen
kan worden
Alhoewel ruilverkaveling voor enkele polders
minder noodzakelijk is, zijn er vele andere in dit
gebied, die er wat verkaveling betreft zeer veel op
vooruit zouden gaan. En om het gevaar te ontlopen
dat in een aantal gevallen slechts een gedeelte van
het bedrijf in de verkaveling zou vallen, moet in
groter verband verkaveld worden. En waar minder
hoeft te worden aangepast, zoals in enkele grote pol
ders het geval is, zullen de lasten maar zeer laag
behoeven te zijn. Die zullen grotendeels toch reeds
opgebracht moeten worden door de werken van het
Waterschap. Men dient de subsidiemogelijkheden in
ruilverkavelingsverband niet te vergeten Ook hier
geldt: Stilstand is achterblijven.
VRAAG: Heeft U nog andere punten die U van
belang acht voor onze lezers
Ir de Wit: Ik zou graag nog willen wijzen op de
gegevens die de laatste jaren door mijn Consulent
schap verzameld zijn over de één- en tweemans-
bedrijven. De boerenstand denkt bij het horen van
de naam éénmansbedrijven nog te veel aan iets af
schrikwekkends. En dat is persé niet nodig.
Arbeidstechnisch is een éénmans-akkerbouwbe
drijf van plm. 25 ha heel goed te realiseren. Van
zelfsprekend zijn er problemen, maar die zijn hele
maal niet zo onoplosbaar als men veelal denkt. Men
behoeft helemaal niet een slaaf van zijn bedrijf te
worden. Het vraagt wel een bepaalde instelling van
de betreffende boer. En naast de lichamelijke vooral
een geestelijke inspanning om in tijden dat het even
knelt het werk rond te krijgen. Bij de éénmansbe
drijven hangt veel van het ondernemerschap van de
betreffende boer af. Hij moet afwegen hoe op zijn
bedrijf een zo hoog mogelijk inkomen behaald kan
worden met een levenswaardig bestaan. Hij moet
kontakt durven opnemen met voorlichtingsdienst en
de Sociaal economische voorlichters van zijn orga
nisatie.
Daarnaast moet gezien de kwetsbaarheid van het
éénmansbedrijf bij ziekte, ongeval en dergelijke een
beroep op hulp mogelijk moeten zijn op een be
drijf sverzorgingsdienst. Al kan de loonwerker in
dergelijke gevallen veel opvangen, men kan moei
lijk buiten zo'n dienst. Het voorbeeldbedrijf in de
Braakman (23'/2 ha) is het vorige jaar als éénmans
bedrijf opgezet met van het bouwplan met hak-
vruchten aardappelen - ,A suikerbieten -
uien). Een van de eerste zaken was, dat het bedrijf
zich aansloot bij een bedrijfsverzorgingsdienst. In
dit geval een in O.Z.-Vlaanderen, omdat in W.Z.
Vlaanderen, niettegenstaande verschillende pogingen
daartoe, in het verleden een dergelijke organisatie
nog niet tot stand is gekomen. Hopenlijk zal dit
winterseizoen van de zijde van de organisaties hier
aan grote aandacht worden besteedt en deze keer
met succes
Redaktie: Wij danken U voor dit gesprek.
