De
Boerderij als onderneming
LES 2
TELEAC
TELEVISIE-CURSUS
afb 1
spoet-
plaats
trekker
kalveren
n
f
hooiberg
±700m?
ANTWOORDEN VAN LES I
1. De sociale ontwikkeling speelt zich af in
de gehele Nederlandse maatschappij. Dat
is óók wel het geval met de economische
en technische vooruitgang, maar de sociale
is in de landbouw zeer moeilijk te ver
wezenlijken.
2. De technische vooruitgang doet zich óók
voor in het industriële en middenstands-
bedrijf. Ook daar zien wij dus een ontwik
keling naar grotere eenheden met bijv. als
gevolg een vermindering van het aantal
middenstandsbedrijven.
3. Het O.- en S.-fonds is opgericht om het
de boer mogelijk te maken de ontwikke
ling op technisch, economisch en sociaal
ter-rein te volgen en zijn bedrijf daarbij
aan te passen. Het is dus niet alleen van
belang bij bedrijfsbeëindiging (sanering),
maar ook bij bedrijfsaanpassing (ontwik
keling).
woning
Uitzending: 30 september, 12.0012.30 uur
Herhaling: 5 oktober, 18.3019.00 uur
Beide keren via Nederland I
Docent: Ir. P. Anema
b. Veldschuurboerderijen
Hiervan bestaan twee typen, n.l. die met uitge
bouwde stal (afb. 2) en die met ingebouwde stal
(afb. 3). In beide gevallen zijn de ruimten van
afb. 1 aan elkaar gekoppeld. Men streeft hierbij
naar rechte en zo kort mogelijke loop- en trans
portlijnen.
Door vermijding van zolders en kostbare kap- en
dakkonstrukties kunnen de bouwkosten redelijk
zijn. Het transport binnen de gebouwen is dan
ook uitsluitend horizontaal.
De veldschuurboerderij met uitgebouwde stal kunt
u beschouwen als een laagbouwstal met daar tegen
aan gebouwde schuur voor nevenruimten van de
stal en hooi- en werktuigenberging.
Die met ingebouwde stal lijkt op de oude Friese
boerderij, maar ze is breder en lager. Bij bedrijfs-
vergroting kan de stal als laagbouwstal worden
doorgetrokken.
(Zie verder pag. 7>
VOORKEUR VOOR: DUBBELRIJIGE STAL MET
CENTRALE VOERGANG
Dit is de zogenaamde Hollandse stal. Hierbij blij
ken op kleine en middelgrote bedrijven de bouw en
inrichting het minst kostbaar en de arbeid en me
chanisatie het doelmatigst uitvoerbaar te zijn. Het
melken is doorgaans gemechaniseerd. Het mechanisch
uitmesten maakt snel opgang. Het voeren is vaak nog
handwerk, maar door gebruik van eenvoudige trans
portmiddelen kan ook dit vlot en gemakkelijk ge
schieden.
Deze stal komt regionaal voor in oude en verder
in vrijwel alle moderne boerderijen. Wat de hooi-
berging betreft komen zolder en grondtas voor. De
laatste verdient bij nieuwbouw de voorkeur en wel
om drie redenen:
a. de bouwkosten zijn minder hoog;
b. vloerruimte heeft meer bestemmingsmogelijkheden
dan een zolder: berging van werktuigen, vee en
voedermiddelen;
c. eenvoudige transportmiddelen zijn gemakkelijker
toe te passen.
NIEUWE BOERDERIJEN
GEBOUWEN EN HUN INRICHTING
De dubbelrijige grupstal met centrale voergang.
Nieuwe boerderijtypen:
a. laagbouwstal met hooiberg,
b. veldschuurboerderijen.
Plaats en indeling van de boerderij.
Aanpassing van bestaande boerderijen.
Werkvereenvoudiging en mechanisatie.
Kosten.
KERN VAN HET VRAAGSTUK
Bij vrijwel dezelfde bedrijfoppervlakte moet men
meer vee, meer produkten en meer werktuigen kun
nen onderbrengen. Het werk moet door minder men
sen gedaan worden. De investeringen in gebouwen
moeten afgestemd zijn op de economie van het be
drijf. Dit betekent aanpassing van bestaande boerde
rijen en nieuwbouw.
Aan de hand van enkele nieuwbouwmodellen gaan
wij in deze les na, welke mogelijkheden er zijn voor
bedrijven met ongeveer 30 melkkoeien. Wij gaan er
daarbij vanuit, dat vaktermen zoals grupstal, Holland
se stal, dubbelrijige stal enz. bekend zijn.
-lOOQ
a. Laagbouwstal met hooiberg (afb. 1).
De woning is hier buiten beschouwing gebleven.
U ziet dat in dit type in de stal kalverboxen, een
opslagplaats voor krachtvoeder, en een melk-
lokaal zijn ondergebracht. Dagelijks zal hooi uit
de berg moeten worden gehaald en dit kan in ons
klimaat wel eens een lastig karwei zijn. Indien
boven de koeien een zolder aanwezig is zal men
deze daarom gebruiken om hooi voor meerdere
dagen op te slaan. Dit kan men met een hooiblazer
doen.
De ligging van de gebouwen dient toe te staan dat
de stal verlengd kan worden wanneer het vee toe
neemt. De berging van werktuigen geschiedt in
een los bijgebouw. Als dit een kapschuur is com
bineert men de hooiopslag meestal met' de werk
tuigenberging.
De betrekkelijk lage bouwkosten van deze boer
derij kunnen oplopen indien o.m.
a. heiwerk en kostbare bijgebouwen nodig zijn;
b. men zolder en hoge kap wenst in plaats van
een geïsoleerde lage kap.
Men moet de bijgebouwen ook goed plaatsen, an
ders wordt de te verharden erfoppervlakte te groot
en te kostbaar.
PLATTEGROND
werk-
10.00
voederberging
tas
650 m3
garage
deel
80m2
afb 2
PLATTEGROND
werktuigen
72 m2
S
