Geslaagde demonstratie in de Wilhelminapolder
J. T. ANDRINGA
8
Oogst en verwerking
Begunstigd door mooi weer werd. op 9 augustus 1966 de grote landelijke
demonstratie „Oogst en verwerking van stro" gehouden. Het geheel was op*
gebouwd uit de volgende onderdelen:
A. Werktuigen voor de stro-oogst
B. Werktuigen v,oor de stroverwerking op het veld
C. Werktuigen voor het onderwerken van stro
Voor deze drie groepen waren een zeer groot aantal werktuigen (60) op
het demonstratieterrein verzameld. Per onderdeel konden de talrijke be
zoekers dan ook een goede indruk krijgen van de huidige mogelijkheden.
A DE OOGST VAN HET STRO
Aan de oogst van graanstro zijn vei'schillende aspekten verbonden. Voor
eerst is stro een bijprodukt met een betrekkelijk lage geldswaarde (ca. 200
per ha). Deze opbrengstwaarde betekent echter dat het voor vele bedrijven
toch wel de moeite waard is om het stro te oogsten. Immers, de bruto geld-
opbrengst van het bedrijf wordt er door verhoogd.
De oogst van het stro komt steeds meer in het gedrang door de volgende
oorzaken:
Het aantal beschikbare mensen wordt kleiner; he' aantal eenmansbedrij
ven neemt toe.
In dezelfde periode als waarin het stro geoogst moet worden, dient de
oogst van het hoofdprodukt uitgevoerd te worden. Hetzelfde geldt ten
aanzien van eventuele andere gewassen b.v. aardappelrooien tijdens de
oogst van zomertarwe.
Om over de stoppelbewerking nog maar niet te spreken.
De huidige maaidorsmethode leidt, meer dan voorheen, tot binding van
personeel en materieel voor dc afvoer van de korrel.
Toenemende eigen mechanisatie betekent ook dat de machines door eigen
personeel bediend moeten worden waardoor te zelfder tijd weinig of geen
mensen meer beschikbaar zijn voor de oogst van stro.
Voorheen waren per maaidorser vaak drie man nodig; een chauffeur en
twee aan de zakken. Met de komst van de graantank werd eenmansbedie-
ning mogelijk. Dit feit heeft ook de eigen mechanisatie in de hand gewerkt.
Bovendien was en is de belangstelling voor opraappersen vrij groot. Nu
echter het aantal mensen op de landbouwbedrijven drastisch terugloopt
komt men andermaal in de knel. Sommige bedrijven waren reeds genood*
zaakt om weer werkzaamheden door derden (loonbedrijven) te laten ver
richten, opdat men zelf de handen vrij kon krijgen voor ander werk om bij
voorbeeld de stro-oogst te verzorgen.
Mogelijkheden voor de stro-oogst
Bij de oogst van het stro is er steeds sprake van persen (in losse vorm
wordt het vrijwel niet geoogst). De verwerking van geperst stro in hand
werk is steeds een moeizaam karwei. Het is dan ook begrijpelijk dat er ge
zocht wordt naar mogelijkheden om dit werk te mechaniseren en daardoor
aangenamer en lichter te maken.
Op de demonstratie werden hiervoor de volgende mogelijkheden getoond:
1. Pakken laden vanuit verspreide ligging
Hiervoor waren de volgende pakkenladers aanwezig: Vicon Steketee, Moza,
Visser, Fahr, Pladdet, Oldenhuis, Grunli, Ayrshire en de New Holland
opraap-stapelwagen. Het werk van de pakkenladers is veelal wel bekend;
zij geven arbeidsbesparing en werkverlichting. Meestal zijn het speciale
werktuigen die weinig of niet geschikt zijn voor ander werk. Daarom is
een goedkope uitvoering interessant. Voor het laden van b.v. vrachtauto's
worden dikwijls bijzondere eisen gesteld. Aparte vermelding verdient de
R.L.V.D. - GOES
Zo worden de pakken achter de pers verzameld.
Ayrshire pakkenlader die zowel voor het laden als het lossen kan wor
den gebruikt. Daartoe is de transporteur hydraulisch in hoogte verstel
baar en heeft de transportketting twee draairichtingen. Bepaald spekta-
kulair was de automatisch werkende New Holland opraap-stapelwagen.
Hiermede worden de pakken stuk voor stuk opgenomen, vervolgens tot
stapels gevormd en daarna op de wagen gebracht. Met het hier getoonde
type werden per vracht 56 pakken geladen. Het lossen geschiedt eveneens
volledig mechanisch door achterwaarts kippen. Daarbij wordt de eehele
vracht tot een stapel van zeven pakken hoog geformeerd.
Pakkenlader.
2 Het verzamelen van pakken achter de pers
Op de demonstratie werden hiervoor een drietal systemen getoond. n.b3
persen op landbouwwagens
gebruik van een pakkenschieter
pakkenverzamelaars met onbemande wagens en sleden.
De laatste methode kan weer onderverdeeld worden in verzamelaars die
de pakken automatisch tot stapels vormen (b.v. het Cook systeem) en
die welke die pakken alleen verzamelen (Oosterhuis, I.H.C.-systeem)*
Na automatisch stapelen zijn de stapels meteen geschikt voor verdere me
chanische verwerking (laden). Bij de andere methoden van verzamelen
dient stapelen in handwerk aan mechanisch laden vooraf te gaan.
Enkele aspekten van onbemande verzamelaars zijn:
één man kan persen en verzamelen; dit kan wellicht als een eerste st&p
op de weg naar rationalisatie bij de stro-oogst worden gezien;
de perskapaciteit wordt weinig of niet beïnvloed;
het stro komt bijeen op wendakkers of dwarszwaden (of dwarsrijen);
dit is gunstig met het oog op later stapelen, laden of afdekken;
deze werkwijze maakt een ontkoppeling mogelijk tussen de oogst en
het binnenhalen of afleveren.
Het persen op landbouwwagens, gebruik van pakkenschieters en toepas
sing van verzamelsleden bieden alle verschillende mogelijkheden die, al
naar bedrijfsomstandigheden, meer of minder interessant kunnen zijn.
3. Het laden van stapels pakken
Uiteraard kan dit op verschillende wijzen worden uitgevoerd (handwerk,
met transporteur en mechanisch).
Tijdens de demonstratie werd vooral aandacht besteed aan het mechanisch
laden, waarvoor steeds een trekker met voorlader voorzien van een klem-
of klauwvork nodig is. Met mechanisch werkende (I.F.H.) en hydraulisch
werkende (Frost, Nu Way) klemmen worden stapels van 10 a 20 pakken
verwerkt. Met klauwvorken (Frost, Oosterhuis) worden tabletten van
8 pakken verwerkt. De klauwvorken hebben als voordelen dat daarmee
de pakken in verband kunnen worden gestapeld (schuine voorhekken op
wagen) en dat hiermede ook kan worden gelost. Voor het kunnen berei
ken van een grote laad- en stapelhoogte kan het aantrekkelijk zijn om
het basisapparaat van de voorlader te verlengen met 60 a 80 cm. Een
kontragewicht in de hefinrichtinj (zoals bij de Frost lader) verdient vaak
aanbeveling om de stabiliteit van de trekker te vergroten.
B DE STROVERWERKING OP HET VELD
Door verschillende oorzaken en omstandigheden ontstaat belangstelling voor
het verwerken van stro op h-»t veld. De volgende argumenten worden daar
voor vaak aangevoerd:
geen personeel beschikbaar voor de oogst
dalende stro-prijzen
stijgende kosten voor de stro-oogst
verslechtering van de bodemstruktuur
grote behoefte aan organische stof
bewerkbaarheid van de grond verbeteren
